Kształtowanie się naczelnych organów władzy i podstaw ustrojowych w niepodległej Polsce w latach 1918-1919

• Autorzy: Dariusz Faszcza

Warianty tytułu

The Formation of the Supreme Organs of Power and the Systemic Foundations in the Independent Poland in 1918-1919

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Odzyskanie niepodległości w 1918 r. stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń w nowożytnej historii państwowości polskiej. Dokonało się ono dzięki woli narodu i sprzyjającej koniunkturze na arenie międzynarodowej. Symboliczną datą tego wydarzenia jest dzień 11 listopada. Kończy on w sposób umowny pewien okres w historii Polski, jednocześnie zapoczątkowując nowy, który upłynął pod znakiem żmudnego procesu budowy od podstaw nowoczesnego państwa. Podstawowym problemem było wyłonienie mającego poparcie społeczne rządu i określenie podstawowych ram ustrojowych nowego państwa. Mimo trudnych warunków proces ten zakończył się pomyślnie, a podjęte w pierwszym okresie istnienia państwowości polskiej decyzje w dużym stopniu zaważyły na kształcie ustrojowym II Rzeczypospolitej w latach 1921-19261. (fragment tekstu)

EN

The article discusses the emergence process of central organs of legislative and executive power when Poland regained its independence in autumn 1918. It presents the most important factors affecting the creation of the fi rst two Polish governments. It contains also the characteristics of the political forces formed the Constituent Assembly, which elaborated and enacted the text of Constitution on March 17, 1921. The fi nal point of the article is the moment of adopting the so-called "Small Constitution", in which general political principles of the Polish state were included. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Niepodległość; Władza; Konstytucja; Ustrój państwa

EN

Independence; Power; Constitution; Political system of the state

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 3(56)
• Strony: 9--23

Twórcy

autor

Dariusz Faszcza

• Pułtusk Academy of Humanities, Poland

Bibliografia

• Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1983, s. 220.
• Ajnenkiel A., Spór o model parlamentaryzmu polskiego do roku 1926, Warszawa 1972.
• Ajnenkiel A., Ustrój i prawo Drugiej Rzeczypospolitej, w: Polska Odrodzona 1918-1939. Państwo, społeczeństwo, kultura, red. J. Tomicki, Warszawa 1982.
• Ajnenkiel A., Z dziejów Tymczasowego Rządu Ludowego w Lublinie, "Kwartalnik Historyczny" 1958, z. 4.
• Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1987.
• Berbecki L., Pamiętniki generała broni Leona Berbeckiego, Katowice 1959.
• Bobrzyński M., Wskrzeszenie państwa polskiego, t. II, 1918-1923, Kraków 1925.
• Cybichowski Z., Polskie prawo państwowe, t. II, Warszawa 1927.
• Daszyński I., Pamiętniki, t. II, Kraków 1926.
• Friszke A., O kształt niepodległej, Warszawa 1989.
• Garlicki A., Józef Piłsudski 1867-1935, Warszawa 1989.
• Głąbiński S., Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939.
• Górecki D., Pozycja ustrojowo-prawna Prezydenta Rzeczypospolitej i rządu w ustawie konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 roku, Łódź 1995.
• Jaruzelski J., O genezie Konstytucji kwietniowej, "Kwartalnik Historyczny" 1983, nr 2.
• Jędruszczak T., Uwagi o myśli politycznej KPP, "Dzieje Najnowsze" 1969, z. 2.
• Komornicki W., Polskie prawo polityczne, Warszawa 1922.
• Krukowski S., Geneza Konstytucji z 17 marca 1921 roku, Warszawa 1977.
• Krukowski S., Mała konstytucja z 1919 r., w: Konstytucje Polski, red. M. Kallas, t. 2, Warszawa 1990.
• Landau Z., Józef Piłsudski o przyczynach upadku rządu Moraczewskiego, "Kwartalnik Historyczny" 1958, nr 4.
• Najdus W., Ignacy Daszyński 1866-1936, Warszawa 1988.
• Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914-1918, Warszawa 1978.
• Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864-1945, tom pierwszy 1864-1919.
• Próchnik A., Pierwsze piętnastolecie Polski niepodległej. Zarys dziejów politycznych, Warszawa 1957.
• Rzepecki T., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920.
• Seyda M., Polska na przełomie dziejów, t. II, Poznań 1931.
• Skrzypek J., Zamach płk. Januszajtisa i ks. Sapiehy 4-5 stycznia 1919 r., Warszawa 1948.
• Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1995 (wyd. II).
• Śliwa M., Myśl polityczna Mieczysława Niedziałkowskiego (1893-1940), Warszawa 1980.
• Thugutt S., Wyznania demokraty, Warszawa 1986.
• Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892-1948, Warszawa 1983.
• Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
• Wójcik A., Stanisław Thugutt. Rola posła ludowego w II Rzeczypospolitej, w: Rola posła i senatora II Rzeczypospolitej, red. J. Jachynek, Lublin 1989.
• Zakrzewski A., Wincenty Witos. Chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa 1977.
• Zieliński H., Historia Polski 1918-1939, Warszawa 1985.
• Zieliński H., Rządy Paderewskiego. Wzmocnienie władzy centralnej, w: Historia Polski, t. IV, 1918-1939, cz. I, 1918-1921, red. T. Jędruszczak, Warszawa 1984.
• Żarnowski J., Listopad 1918, Warszawa 1982.