Sektor ekonomii społecznej jako instrument inkluzji grup zmarginalizowanych i wykluczonych społecznie

• Autorzy: Zdzisława Janowska

Warianty tytułu

The Social Economy Sector as an Instrument for the Inclusion of Marginalized and Socially Excluded - a Local Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem opracowania jest podkreślenie znaczenia sektora ekonomii społecznej dla lokalnego rozwoju. Sektor ekonomii społecznej, skupiając w sobie różnorodne podmioty, aktywizuje społecznie i zawodowo grupy marginalizowanych i wykluczonych społecznie. Jego właściwe funkcjonowanie jest przykładem włączenia społecznego, będącego hasłem przewodnim Strategii Europa 2020. Gwarantem uzyskiwania powodzenia jest samorząd lokalny, a przede wszystkim jego strategia na rzecz aktywnej polityki społecznej. To on powinien być inicjatorem i sojusznikiem zmian na rzecz wzmocnienia inkluzji społecznej na szczeblu lokalnym. Zatem to samorząd winien tworzyć dogodne warunki dla powstawania i funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej. Może występować w roli ich pracodawcy (założyciela), ale również zleceniodawcy usług (zamówień społecznie odpowiedzialnych). W taki sposób staje się rzecznikiem interesów grup wykluczonych społecznie. Wreszcie, może być inicjatorem nawiązania współpracy z biznesem na rzecz włączenia społecznego. Niestety, prowadzone badania w Polsce w tej kwestii, a także własne doświadczenia (obserwatorki uczestniczącej, kierującej społecznie spółdzielnią socjalną) dowodzą bardzo poważnych rozbieżności między stanem formalnym a rzeczywistością. Wydatkowane od lat środki europejskie na cele włączenia społecznego są niewspółmierne do uzyskiwanych efektów. Zatem efektem opracowania będzie prezentacja barier, hamujących rozwój ekonomii społecznej na szczeblu lokalnym (a także w kraju) oraz wskazanie dróg na ich przezwyciężenie. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this study is to emphasize the importance of the social economy sector for local development. The social economy sector is bringing together various entities and is activating socially and professionally marginalized and excluded groups. Its proper functioning is an example of social inclusion, which is the slogan of the Europe 2020 Strategy. The guarantee of success is the local government applying a strategy for active social policy. The government should be the initiator and ally of changes aimed at strengthening social inclusion at the local level. Therefore, it should create favorable conditions for the emergence and functioning of social economy entities. It can act as their founder, but also as the ordering party of services (socially responsible procurement). In this way, the government becomes an advocate of the interests of socially excluded groups. Finally, it can be the initiator of establishing cooperation with business. Unfortunately, the research conducted in Poland on this issue, as well as my own experience managing a social cooperative, highlight serious discrepancies between the ideal state and reality. The spending of European funds for many years for the purpose of social inclusion are disproportionate to the achieved results. This study will present the barriers which inhibit the development of the social economy at the local level as well as at the national level and will indicate ways to overcome them. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia społeczna; Przedsiębiorstwa społeczne; Spółdzielnie socjalne; Wykluczenie społeczne; Integracja społeczna

EN

Social economy; Social enterprises; Social cooperatives; Social exclusion; Social integration

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 1--13

Twórcy

autor

Zdzisława Janowska

• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Bibliografia

• 1. Analiza możliwości realizacji przez przedsiębiorstwa społeczne zamówień publicznych gmin i powiatów województwa podlaskiego, 2019. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej. Dostępny w: www.podlaskaekonomiaspołeczna.pl [Dostęp: 26.04.2021].
• 2. Biblioteka Główna UEK, 2010. Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 1(35). Dostępny w: http://b.g.uek.kraków.pl.artykuły [Dostęp: 01.09.2020].
• 3. Bojanowska, E., Krzyszkowski, J., 2018. Pomoc społeczna: od opieki do pomocy polskiej polityki społecznej. W: E. Bojanowska, M. Grewiński, G. Uścińska, red. Stulecie polskiej polityki społecznej, Warszawa: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Narodowe Centrum Kultury.
• 4. Bombała, B., 2018. Polski a indyjski model ekonomii społecznej - aspekt społeczno-kulturowy. Cyt. za: Rewizorski, M., 2018. Przedsiębiorstwa społeczne w perspektywie instytucjonalizmu historycznego. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 5. Chyra-Rolicz, Z., 2017. Spółdzielnie socjalne szansą dla wykluczonych? Zamierzenia i rezultaty. W: Z. Galor, S. Kalinowski, U. Kozłowska, red. Marginalizacja a rozwój społeczny między teraźniejszością i przeszłością. Bielefeld: Societas Pars Mundi.
• 6. Defourny, J., Develtere, P., 2008. Ekonomia społeczna, ogólnoświatowy trzeci sektor. W: Przedsiębiorstwa społeczne. Antologia kluczowych tekstów. Wybór tekstów J.J. Wygnański. Warszawa: Wyd. Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.
• 7. Defourny, J., Develtere, P., Laville, J.-L., 2008. Zmagania z wykluczeniem społecznym w Europie. Wprowadzenie do międzynarodowej ewaluacji. W: Przedsiębiorstwa społeczne. Antologia kluczowych tekstów. Wybór tekstów J.J. Wygnański. Warszawa: Wyd. Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.
• 8. Ekonomia społeczna w Małopolsce, 2021. Dostępny w: www.es.małopolska.pl [Dostęp: 15.04.2021].
• 9. Frączek, M., 2018. Ekonomia społeczna jako element rynku pracy - polskie doświadczenia. Ekonomia Społeczna, nr 2.
• 10. Gałkas, T. i in., 2019. Budowanie powiązań między biznesem a ekonomią społeczną. Podręcznik dla ROPS. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Ekonomii Społecznej i Solidarnej. Dostępny w: https://www.ekonomia.spoleczna.gov.pl [Dostęp: 02.05.2021].
• 11. Gasparski, W., red. 2012. Biznes, etyka, odpowiedzialność. Warszawa: Wydawnictwa Profesjonalne PWN.
• 12. Goleński, W., 2018. Uwarunkowanie efektywnego funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 13. Gruszecka-Tieśluk, A., Abec., A., red. 2013. Spotkanie dwóch światów. Współpraca podmiotów ekonomii społecznej z biznesem. Warszawa: Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Dostępny w: https://odpowiedzialnybiznes.pl [Dostęp: 01.05.2021].
• 14. Informacja o funkcjonowaniu spółdzielni socjalnych działających na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r o spółdzielniach socjalnych za okres 2012-2013, 2015. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa. Dostępny w: https://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl/ [Dostęp: 15.03.2021].
• 15. Informacja o funkcjonowaniu spółdzielni socjalnych działających na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 o spółdzielniach socjalnych za okres 2018-2019, 2020, Druk nr 521. Warszawa. Dostępny w: http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/ [Dostęp: 15.03.2021].
• 16. Izdebski, A., 2015. Możliwości wykorzystania danych zastanych dotyczących spółdzielni socjalnych obecnych w rejestrach administracyjnych wybranych instytucji i bazach informatycznych statystyki publicznej. W: C. Żołędowski, M. Ołdak, red. Spółdzielczość socjalna. Wybrane aspekty metodologiczne i porównawcze. Warszawa: Ars Nova.
• 17. Izdebski, A. i in., 2015. Monitoring spółdzielni socjalnych 2014. Raport z badań. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Instytut Polityki Społecznej.
• 18. Izdebski, A., Ołdak, M., 2015. Przegląd krajowych badań sektora spółdzielczości socjalnej. W: C. Żołędowski, M. Ołdak, red. Spółdzielczość socjalna. Wybrane aspekty metodologiczne i porównawcze. Warszawa: Ars Nova.
• 19. Janowska, Z., 2018. Skuteczność aktywizacji społeczno-zawodowej beneficjentów pomocy społecznej szansą na ograniczenie państwa opiekuńczego w Polsce. W: M. Bednarski, Z. Wiśniewski, red. Polityka społeczna w Polsce. Osiągnięcia i wyzwania. Warszawa: Centrum Partnerstwa Społecznego "Dialog" im. A. Baczkowskiego i Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• 20. Janowska, Z., 2019a. Uwarunkowania funkcjonowania spółdzielni socjalnych w Polsce. Polityka Społeczna, nr 7.
• 21. Janowska, Z., 2019b. Zarządzanie zasobami ludzkimi w instytucjach ekonomii społecznej - wybrane zagadnienia. W: A. Wojtczuk-Turek, red., Zarzadzanie kapitałem ludzkim - wyzwania i trendy. Monografia jubileuszowa dedykowana Profesor Marcie Juchnowicz, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
• 22. Kotkiewicz, M., 2018. Rola organizacji pozarządowych w ekonomii społecznej. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 23. Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023. Ekonomia Solidarności Społecznej. Departament Ekonomii Społecznej i Solidarnej. Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, Monitor Polski 2019, poz. 214. Dostępny w: ekonomiaspoleczna.gov.pl [Dostęp: 02.10.2020].
• 24. Kubiak, M., 2018. Systemowe uwarunkowania rozwoju spółdzielni socjalnych w woj. pomorskim. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 25. Kuraszko, I., Rok, B., 2007. Społecznie odpowiedzialny biznes i ekonomia społeczna. Dostępny w: https://odpowiedzialnybiznes pl>sp. [Dostęp: 01.05.2021].
• 26. Mazowiecki Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej 2021. Dostępny w: mcps.com.pl/ekonomia spoleczna [Dostęp: 12.04.2021].
• 27. Mączyńska, E., 2017. Inkluzywna gospodarka. Dostępny w: https://mycompanypolska.pl>artykuł>f. [Dostęp: 28.12.2018].
• 28. Moroń, D., 2018. Udział podmiotów ekonomii społecznej w zamówieniach publicznych. Ekonomia Społeczna, nr 1.
• 29. Murzyn, D., 2018. Ekonomia społeczna jako przykład działań na rzecz rozwoju inkluzywnego. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 30. Okraska, M., 2020. Merytoryka i dobre relacje, czyli o Pomorskim Komitecie Rozwoju Ekonomii Społecznej. Praktykowanie partnerstwa w ekonomii społecznej. Dostępny w: https://mcps.co.pl.>2020/03 pdf [Dostęp: 15.04.2021].
• 31. Ostachowski, P., 2018. Samorząd lokalny jako twórca i partner podmiotów ekonomii społecznej na przykładzie woj. małopolskiego. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 32. Oszczepalski, B., 2015. Gmina solidarna z wykluczonymi. Jak robić biznes społeczny. Dobra Gazeta o ważnych sprawach, nr 11. Dostępny w: biznessspoleczny.pl [Dostęp: 11.04.2021].
• 33. Pach, J., 2018. Innowacyjność ekonomii społecznej w kontekście rozwiązywania problemów społeczno-gospodarczych. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 34. Pawlak, P., 2018. Lokalne grupy działania jako instytucje ekonomii społecznej na przykładzie gminy Nowy Korczyn. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 35. Płonka, M., 2015. Ekonomia społeczna a koncepcje polityki społecznej państwa. Model polski. Ekonomia Społeczna, nr 2.
• 36. Podkańska, A., 2017. Kluczowe rozmowy - Spółdzielnia Socjalna "Promyk Nadziei", o tym jak robić biznes prawdziwie społeczny. Dostępny w: inspro.org.pl [Dostęp: 11.04.2021].
• 37. Rewizorski, M., 2018. Przedsiębiorstwa społeczne w perspektywie instytucjonalizmu historycznego. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 38. Rymsza, A., Rymsza, M., 2015. Innowacje społeczne w organizacjach pozarządowych i przedsiębiorstwach społecznych. W: M. Grewiński, A. Karwacki, red. Innowacyjna polityka społeczna. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. J. Korczaka w Warszawie.
• 39. Sroka, J., 2018. Ekonomia społeczna - między rynkową transakcją, społeczną kooperacją a hierarchiczną koordynacją. W: D. Murzyn, J. Pach, red. Ekonomia społeczna, między rynkiem, państwem a obywatelem. Warszawa: Difin SA.
• 40. Stowarzyszenie klauzul społecznych oraz społecznych kryteriów ocen. Podręcznik, 2019. Dostępny w: https://pub.spółdzielnia.org [Dostęp: 26.04.2021].
• 41. Strategia Europa 2020, KOM (2010) 2020. Bruksela, 3.3.2010. Dostępny w: ec.europa.eu>pdf?1_PL_ACT_part1_v1 [Dostęp: 28.12.2018].
• 42. Szarfenberg, R., 2015. Pozaekonomiczne funkcje spółdzielni socjalnych i ich realizacja. Proponowane wskaźniki i metody pomiaru. W: C. Żołędowski, M. Ołdak, red. Spółdzielczość socjalna wybrane aspekty metodologiczne i porównawcze. Warszawa: Ars Nova.
• 43. Yunus w Polsce. 2012. Informator.
• 44. Yunus, M., 2011. Przedsiębiorstwo społeczne - kapitalizm dla ludzi. Warszawa: Con Corda.
• 45. Yunus, M., 2012. Bankier ubogich. Warszawa: Con Corda.
• 46. Yunus, M., 2020. Nie ma powrotu do przeszłości. Dostępny w: https://www.rp.pl/Opinie/305119880-Muhammad-Yunus-Nie-ma-powrotu-do-przeszlosci.html [Dostęp: 12.04.2021].
• 47. Żbik, W., 2017. Jak startując bez kapitału zarabiać 100.000 zł przychodu miesięcznie? Historia Spółdzielni Socjalnej "Konar" z Tarnobrzega. Dostępny w: https://spółdzielniasocjalnawpraktyce.pl [Dostęp: 11.04.2021].

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.0594