The Relationship between Temperature, Cloudiness and Precipitation at the Time of Rapid Growth of the Cracow Agglomeration

• Autorzy: Dorota Matuszko , Katarzyna Piotrowicz , Robert Twardosz

Warianty tytułu

Związki między temperaturą powietrza, zachmurzeniem i opadami atmosferycznymi w okresie intensywnego rozwoju aglomeracji krakowskiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents attempts to identify a relationship between temperature, cloudiness and precipitation in Cracow in the period 1951-2000. The data include mean monthly and annual temperature, the number of days with the maximum temperature greater than 10°C and 25°C, annual and daily precipitation, the type of precipitation, as well as the overall cloudiness and the type of clouds. Close attention was paid to anomalous values. Since 1960s, the cloudiness and precipitation had followed a corresponding pattern as a result of the change of the cloudiness structure, probably caused by the increasing air temperature. (original abstract)

W opracowaniu dokonano próby określenia relacji między temperaturą, zachmurzeniem i opadami atmosferycznymi w Krakowie w latach 1951-2000. Przeanalizowano wartości średnie miesięczne i roczne temperatury powietrza, liczbę dni z temperaturą maksymalną powyżej 10°C i 25°C, sumy roczne i dobowe opadów atmosferycznych oraz rodzaje opadów, wielkość zachmurzenia i rodzaje chmur. Szczególną uwagę zwrócono na wartości anomalne, które wyznaczono w oparciu o wielkość (±0.5ϭ) odchylenia standardowego od średnich wieloletnich. Wraz z dynamicznym rozwojem terytorialnym, przemysłowym i demograficznym Krakowa od 1951 roku zauważono istotne związki w przebiegu temperatury powietrza, opadów atmosferycznych i zachmurzenia. Warunki termiczne i opadowe charakteryzowała przewaga lat z dodatnimi anomaliami. Ujemnej anomalii termicznej najczęściej odpowiadała dodatnia anomalia opadowa. Nadmiary opadów koncentrowały się w latach sześćdziesiątych. Obserwowany wyraźny wzrost średniej rocznej temperatury powietrza, szczególnie silnie zaznaczający się od końca lat osiemdziesiątych został wywołany prawdopodobnie zarówno czynnikami naturalnymi jak i antropogenicznymi. Ocieplenie klimatu Krakowa przyczyniło się do zmiany struktury zachmurzenia oraz miało wpływ na wielkość i rodzaj opadów atmosferycznych nad miastem. Wzrosła częstość występowania niskich chmur konwekcyjnych, prowadzących często do intensywnych opadów przelotnych, burz i gradobić. Warto zaznaczyć, że na wzrost średniej rocznej temperatury powietrza największy wpływ ma temperatura miesięcy zimowych. Znamienny jest fakt, że w ostatnich latach także w tej porze roku zwiększyła się częstość występowania chmur Cb i liczby dni z burzą. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Urban agglomerations; Precipitation; Meteorological conditions

PL

Aglomeracje miejskie; Opad atmosferyczny; Warunki meteorologiczne

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2003
• Numer: z. 112 Changes of geographical environment and those of the socio-economic phenomena
• Strony: 69--80

Twórcy

autor

Dorota Matuszko

• Jagiellonian University in Krakow, Poland

autor

Katarzyna Piotrowicz

• Jagiellonian University in Krakow, Poland

autor

Robert Twardosz

• Jagiellonian University in Krakow, Poland

Bibliografia

• Lossowska-Cezak U., 2000/2001, Miesięczne i sezonowe anomalie temperatury i opadów - metody wyznaczania i częstość występowania, Annales UMCS, sec. B, LV/LVI, 189-194.
• Lewińska J., 2000, Klimat miasta. Zasoby zagrożenia kształtowanie, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Oddział w Krakowie, 151.
• Lewińska J., Zgud K., Baścik J., Wiatrak W., 1990, Klimat obszarów zurbanizowanych. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa, 171.
• Matuszko D., 2001, Long-term observation of cloud cover in Cracow (1792-1999), Geographia Polonica, 74, 2, 41-56.
• Mydeł R., 1994, Rozwój urbanistyczny miasta Krakowa po drugiej wojnie światowej, Wydawnictwo Secesja, 80.
• Obrębska-Starkel B., Starkei L., 1991, Efekt cieplarniany a globalne zmiany środowiska przyrodniczego, Zeszyty IGiPZ PAN, 4,71.
• Obrçbska-Starklowa B., Olecki Z., Trepińska J., 1997, Uwarunkowania klimatyczne w aspekcie rozwoju terytorialnego i przemysłowego Krakowa, [w:] Geografia, Człowiek, Gospodarka, Instytut Geografii, Kraków, 233-243.
• Piotrowicz K., 2000, Termika zim w Krakowie, Pradze i Lwowie od schyłku małej epoki lodowej do końca XX stulecia (studium metodyczne i ocena zmienności), doctor thesis, Zakład Klimatologii IGiGP UJ, Kraków.
• Trepińska J. (red.), 1997, Wahania klimatu w Krakowie (1792-1995), Instytut Geografii UJ, Kraków, 204.
• Trepińska J., 2000, Anomalie, cykle, trendy termiczne w klimatologii na przykładzie fluktuacji termicznych w Europie Środkowej w XIX i XX wieku. Acta Univ. Nicolai Copernici, 106, 307-326.
• Twardosz R., 1999, Niedobory i nadmiary opadów u schyłku XX wieku w Krakowie, [w:] Niedobory i nadmiary opadów w ostatnim 30-leciu, ich przyczyny i skutki, Materiały Sesji, 25-26 października 1999, 17-20.
• Twardosz R., 2000, Wieloletnia zmienność sum dobowych opadów w Krakowie w powiązaniu z sytuacjami synoptycznymi, Prace Geograficzne IG UJ, 105, 19-71.