Realizacja zdalnych egzaminów za pomocą autorskiej aplikacji wykorzystującej środowisko Excel/VBA

• Autorzy: Ryszard Hall
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zarządzenia Rektorów poszczególnych uczelni dopuszczające zdalne sesje egzaminacyjne są zgodne z tymi rekomendacjami. Uniwersytet Łódzki zaleca np. wykorzystywać aplikację MS Teams do strumieniowego przesyłania obrazu oraz platformę Moodle do przygotowania i przeprowadzenia egzaminu w postaci testów [Wytyczne dla egzaminatorów, 2021]. Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej reguluje metody zdalnej weryfikacji efektów uczenia się za pomocą zdalnych kolokwiów/egzaminów [Aneks do regulaminu..., 2020], dopuszczając do udostępniania plików mechanizmy MS Teams, a do weryfikacji wiedzy testy oraz prace pisemne. Zdecydowana większość uczelni (o ile nie wszystkie) ma podobnie skonstruowane zasady weryfikacji wiedzy w sytuacji braku bezpośredniego kontaktu nauczyciela z egzaminowanym. Wszystkie te regulacje sugerują wykorzystanie narzędzi umożliwiających sprawdzanie wiedzy w postaci ustnej lub pisemnej (z wykorzystaniem kamer i komunikatorów) albo za pomocą testów z odpowiedziami zamkniętymi i/lub otwartymi. Brak natomiast propozycji narzędzi umożliwiających zdalną realizację kolokwium lub egzaminu, gdy student musi dokonać operacji na plikach egzaminacyjnych, ale bez możliwości wymiany tych plików (lub ich fragmentów) pomiędzy egzaminowanymi. Problem staje się jeszcze poważniejszy, gdy realizacja programu danego przedmiotu wymagała wykorzystania specjalistycznego oprogramowania zainstalowanego na komputerze domowym studenta (np. arkusz kalkulacyjny, system zarządzania bazą danych, pakiet statystyczny itd.). Weryfikacja wiedzy w takiej sytuacji powinna być również przeprowadzona na podstawie tego samego oprogramowania, szczególnie gdy sprawdzana będzie praktyczna umiejętność posługiwania się aplikacjami. Jakkolwiek, skonstruowane testy nie sprawdzają praktycznej umiejętności wykonywania analiz, projektowania i edycji obiektów czy operacji na danych. Należy zatem stworzyć egzaminowanemu na jego prywatnym komputerze środowisko zbliżone do tego z laboratorium komputerowego, gdzie będzie on mógł swobodnie korzystać z aplikacji niezbędnych do realizacji kolokwium. Wymusiło to potrzebę znalezienia takich narzędzi, które umożliwią zdalną kontrolę nad egzaminem, realizowanym z wykorzystaniem aplikacji zainstalowanych na prywatnym komputerze studenta, a w szczególności:  limitowanie czasu dostępu do treści zadań oraz czasu rozwiązywania zadań egzaminacyjnych,  przypisanie konkretnej instancji pliku z egzaminem do konkretnego studenta,  ochronę treści egzaminacyjnych przed niepowołanym dostępem poprzez szyfrowanie,  blokowanie możliwości zapisania pliku z treściami egzaminacyjnymi w niechronionych formatach. Znalezienie dostępnego rozwiązania, które zapewniałoby kontrolę w opisanym powyżej zakresie, okazało się niemożliwe, więc autor pokusił się o utworzenie autorskiej aplikacji. Wykorzystana została aplikacja pracująca w środowisku Excel/VBA, utworzona i rozwijana od kilku semestrów do realizacji egzaminu w bezpośrednim kontakcie z egzaminowanym. Zmodyfikowano ją w ten sposób, aby można ją było wykorzystać do zdalnej realizacji egzaminu, gdzie nadzór nad jego przebiegiem scedowany jest na konfigurowalne algorytmy aplikacji. Celem niniejszego rozdziału jest prezentacja samej aplikacji, a w szczególności takiej jej konfiguracji, aby można ją było wykorzystać do zdalnego przeprowadzenia egzaminu. W kolejnych podrozdziałach pokazano, w jaki sposób definiuje się treści egzaminacyjne, organizuje system ochrony tych treści przed kopiowaniem, konfiguruje środowisko realizacji egzaminu oraz blokuje niebezpieczne funkcjonalności, które mogłyby doprowadzić do wycieku treści zadań. Scharakteryzowano pokrótce proces realizacji egzaminu przez studenta oraz procedurę jego oceny przez egzaminatora. Nakreślono zakres prowadzonych prac rozwojowych i planowane kierunki dalszych modyfikacji aplikacji. Nie pokazano natomiast w jaki sposób oprogramowano poszczególne funkcjonalności, więc brak tu jakiegokolwiek kodu VBA, ale podstawowe informacje o architekturze aplikacji można znaleźć w [Hall, 2020]. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Proces dydaktyczny w szkole wyższej; Szkolnictwo wyższe; Egzaminy; Zdalne nauczanie; Aplikacje internetowe; Excel; Pandemia; COVID-19

EN

Teaching process in higher education; Higher education; Exams; e-learning; Internet application; Excel; Pandemic; COVID-19

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Transformacja cyfrowa organizacji i społeczeństw
• Strony: 280--300

Twórcy

autor

Ryszard Hall

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Adobe (2017), Budowanie aplikacji dla środowiska ADOBE® AIR®, https://help.adobe. com/pl_PL/air/build/air_buildingapps.pdf (dostęp: 10.10.2020).
• Aneks do regulaminu przedmiotu dotyczący zasad ZDALNEJ weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się w okresie ograniczenia funkcjonowania uczelni, https://studia. elka.pw.edu.pl/FILE/20Z/103A-ELxxx-ISP-WEL/pub/Regulamin_aneks_COVID-19. pdf (dostęp: 22.01.2021).
• Crypto-IT (2020), AES (Advanced Encryption Standard), http://www.crypto-it.net/pl/ symetryczne/aes.html (dostęp: 15.10.2020).
• Hall R. (2015), Ewolucja systemu certyfikacji ECDL - wpływ zmian w procedurze oceny egzaminów na jakość systemu certyfikacji [w:] C.F. Hales (red.), Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Społeczeństwo, przedsiębiorstwa i regiony w dobie gospodarki elektronicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 192-204.
• Hall R. (2020), Bezpieczeństwo systemów informatycznych instytucji edukacyjnych (na przykładzie procesu udostępniania treści egzaminacyjnych) [w:] A. Szewc-Rogalska (red.), Informacyjne uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw i gospodarki. Wyzwania i perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 182-200.
• Prezentacja aplikacji KOLOKWIUM, https://drive.google.com/file/d/1kTSw037Fvkw 976gP67b9T0a9ENWb5TJc/view?usp=sharing (dostęp: 10.10.2020).
• Rekomendacje Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie kształcenia prowadzonego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, Ministerstwo Edukacji i Nauki, file:///C:/Users/Ja/Downloads/20200326_Rekomendacje_ MNiSW.pdf (dostęp: 22.01.2021).
• Środowiskowe wytyczne w związku z częściowym przywracaniem działalności uczelni, Ministerstwo Edukacji i Nauki, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/srodo wiskowe-wytyczne-w-zwiazku-z-czesciowym-przywracaniem-dzialalnosci-uczelni (dostęp: 22.01.2021).
• Ustawa (2018) z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, Dz.U. 2018 poz. 1000.
• Wytyczne dla egzaminatorów do zdalnego przeprowadzania egzaminów lub zaliczeń, Uniwersytet Łódzki, 15.01.2021, https://helpdesk.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2021/ 01/Wytyczne-dla-egzaminatorów-do-zdalnego-przeprowadzenia-egzamin% c3³w-lub-zaliczeÅ„-aktualizacja_15_01_2021.pdf.