Procesy legitymizacji władz samorządowych okresu transformacji w Polsce - perspektywa badań sondażowych

• Autorzy: Tomasz Herudziński

Warianty tytułu

Local Government in Poland during Transformation Time - Processes of Legitimization in a Perspective of Surveys Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono specyfikę samorządu terytorialnego w Polsce w kontekście zmian systemowych - transformacji całego systemu społeczno-gospodarczo-politycznego zapoczątkowanej w 1989 r. Celem artykułu jest wyeksponowanie wymiaru świadomości społecznej jako niezbędnego poziomu analizy procesów legitymizacji. Percepcja, opinie i oceny oraz utrwalone sposoby myślenia na temat idei samorządności oraz władz samorządu terytorialnego traktowane są jednocześnie jako istotne elementy procesów legitymizowania. Sposoby myślenia o władzy samorządowej, charakterystyczne dla danego społeczeństwa, określone są tu jako konstytutywne dla procesów jej legitymizowania. Autor, posługując się rożnymi sposobami rozumienia pojęcia legitymizacji, zwraca uwagę na fakt, że kluczową rolę zarówno w ich definiowaniu, jak i skuteczności procesów legitymizacji władzy odgrywa wymiar świadomościowy. Prezentacja zmian ustrojowych i opis rozwoju samorządu terytorialnego w Polsce stanowią punkt wyjścia analizy wymiaru świadomościowego omawianego w świetle wyników badań empirycznych - sondaży realizowanych na ogólnopolskich próbach przez CBOS. (abstrakt oryginalny)

EN

In the article draws the specificity of local government in Poland in the context of systemic changes - the transformation of the entire socio-economic and political system initiated in 1989. The aim of the article is to expose the dimension of social awareness as a necessary level of analysis of legitimacy processes. Perception, opinions and assessments as well as well-established ways of thinking about the idea of self-government and local self-government authorities are treated simultaneously as important elements of legitimization processes. Ways of thinking about self-government authority, characteristic for a given society, are defined here as constitutive of the processes of legitimizing it. The author, using various ways of understanding the concept of legitimacy, draws attention to the fact that the key factor in both defining and effectiveness of the legitimization of power processes, is the awareness dimension. Presentation of systemic changes and a description of the development of local government in Poland are the starting point of the analysis of the consciousness dimension discussed in the light of the results of empirical research - surveys carried out on nationwide attempts by CBOS. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Organy samorządu terytorialnego; Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Prawomocność; Opinia publiczna; Przekształcenia ustrojowo-systemowe

EN

Local government; Local government bodies; Local government units; Legitimacy; Public opinion; Political and systemic transformations

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4(57)
• Strony: 109--121

Twórcy

autor

Tomasz Herudziński

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Beetham D., Legitymizacja władzy, w: Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, red. Szczupaczyński J., Warszawa 1995, s. 287-290.
• Boguszewski R., Polska samorządność w społecznej ocenie i działaniu, w: Społeczności lokalne wobec wyzwań współczesności, red. Herudziński T., Swacha P., Warszawa 2016, s. 165.
• Burdziej S., Legitymizacja władzy a sprawiedliwość proceduralna, "Studia Socjologiczne" 2016, nr 4(223), s. 168.
• Burton M.G., Higley J., Elite Settlements, "American Sociological Review" 1987, vol. 52, no. 3, passim.
• Dahl R.A., The Concept of Power, "Behavioral Science" 1957, vol. 2, nr 3, s. 202.
• Domański H., Czynniki legitymizacji w 21 krajach, "Nauka" 2004, nr 4, s. 65.
• Domański H., Legitymizacja systemu politycznego w dwudziestu jeden krajach, "Studia Socjologiczne" 2005, nr 2(177), s. 65.
• Domański H., Rychard A., Wstęp: o naturze legitymizacji i jej kryzysów, w: Legitymizacja w Polsce. Nieustający kryzys w zmieniających się warunkach?, red. Domański H., Rychard A., Warszawa 2010, s. 7.
• Feliksiak M., Oceny działalności parlamentu, prezydenta i władz lokalnych, "Komunikat z badań CBOS" 2018, nr 136, s. 5
• Herrmann M., Samorządność w Polsce - bilans dwudziestolecia, "Komunikat z badań CBOS" 2010, nr 144, s. 2-15.
• Hough M., Jackson J., Bradford B., Legitimacy, Trust and Compliance, w: Legitimacy and Criminal Justice: An International Exploration, red. Tankebe J., Liebling A., Oxford 2013, s. 326-352.
• Lipset Martin S., Homo politicus - społeczne podstawy polityki, Warszawa 1995, s. 81.
• Pareto V., The Rise and Fall of Elites. An application of Theoretical Sociology, New York 1991, s. 78.
• Rafałowski W., Sadura P., Polityka i władza, w: Współczesne społeczeństwo polskie, red. Giza A., Sikorska M., Warszawa 2012, s. 407.
• Starosta P., Samorząd terytorialny, w: Encyklopedia socjologii, red. Bokszański Z., Gorlach K., Krauze T. i inni, Warszawa 2002, s. 12.
• Turowski J., Rozwój samorządu mieszkańców miast, "Studia Socjologiczne" 1982, nr 1-2, s. 34.
• Turowski J., Socjologia wsi i rolnictwa, Lublin 1992, s. 21.
• Weber M., Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. Lachowska D., Warszawa 2002, s. 39.
• Wojnicki J., Ewolucja samorządu terytorialnego w III RP, w: Społeczności Lokalne. Konteksty przemian i innowacje, red. Herudziński T., Swacha P., Warszawa 2018, s. 13.
• Wytrążek W., Samorząd terytorialny w XX wieku w Polsce, Lublin 2009, s. 156 -158.