Projekt ustawy o ochronie państwa polskiego przed roszczeniami dotyczącymi mienia bezspadkowego jako przykład populizmu prawnego

• Autorzy: Jerzy Paśnik

Warianty tytułu

The Draft Law on the Protection of the Polish State Against Claims Regarding Heirless Property as an Example of Legal Populism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autor podejmuje rozważania, czy w polskiej rzeczywistości istnieje zjawisko populizmu prawnego, jakie są jego elementy konstytutywne i czy aktualnie są prowadzone prace legislacyjne nad aktami, które spełniają sformułowane kryteria populizmu. Jako punkt wyjścia autor przyjął założenie, że zauważone przez naukę prawa karnego zjawisko populizmu penalnego można rozpatrywać w szerszym aspekcie, obejmującym wszystkie dziedziny prawa i to zarówno na etapie jego tworzenia, jak i stosowania. Na tak rozumiany populizm prawny składają się, zdaniem autora, stworzony przez J. Widackiego algorytm populizmu penalnego i sformułowane przez T. Pietrzykowskiego założenia prawnego przeciwdziałania populizmowi w polityce oraz występujące w trakcie procesu legislacyjnego tendencje w uzasadnianiu konieczności zmian istniejącego prawa. W dalszej części powyższe założenia autor skonfrontował z treścią projektu ustawy o ochronie państwa polskiego przed roszczeniami dot. tzw. mienia bezspadkowego i jego uzasadnieniem, które pomijało uwarunkowania prawne o zasadniczym znaczeniu dla istoty regulacji. Powyższy zabieg doprowadził autora do końcowej konkluzji, że proponowana regulacja - aczkolwiek w zróżnicowanym stopniu - to spełnia wszystkie sformułowane w opracowaniu o kryteria do uznania go za przejaw populizmu prawnego.(abstrakt oryginalny)

EN

The author deliberates on whether legal populism is present in Polish reality, what the constitutive elements of the phenomenon are and whether draft laws meeting the formulated criteria of populism are currently the subject-matter of legislative work. As the starting point, the author adopted an assumption that the phenomenon of penal populism could be considered in a wider aspect encompassing all branches of law, at the stages of both the creation and application thereof. In the author's opinion, legal populism - understood as assumed above - includes the penal populism algorithm created by J. Widacki and the principles of legal counteraction to populism in politics formulated by T. Pietrzykowski as well as trends in justifying the necessity to amend the current provisions of law emerging during the legislative process. Next, the author confronts the above assumptions with the proposed draft law on the protection of the Polish State against claims concerning the so-called heirless property and its justifi cation which disregarded legal conditions of principal importance to the substance of the regulation. The comparison has led the author to the fi nal conclusion that the proposed regulation - although to a varying degree - meets all the criteria of a sign of legal populism formulated in the study(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Populizm; Prawo; Skarb Państwa; Mienie państwowe

EN

Populism; Law; State Treasury; State property

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 4(61)
• Strony: 231--246

Twórcy

autor

Jerzy Paśnik

• Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, filia w Pułtusku

Bibliografia

• Ustawa z dnia 19 grudnia 1924 r. r. o zbywaniu majątków nieruchomych, przyjętych na własność Państwa, jako dobra bezdziedziczne, Dz.U. z 1925 r. nr 2, poz. 13.
• Ustawa z dnia 6 maja 1945 r. o majątkach opuszczonych i porzuconych, Dz.U. z 1945 r. nr 17, poz. 97.
• Ustawa z dnia 23 czerwca 1939 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej w przypadkach zbiegostwa do nieprzyjaciela lub poza granice Państwa, Dz.U. z 1939 r. nr 57, poz. 367.
• Ustawa z dnia 23 lipca 1945 r. o zmianie ustawy z dnia 6 maja 1945 r. o majątkach opuszczonych i porzuconych, Dz.U. z 1945 r. nr 30, poz. 179.
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 912 ze zm.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 94.
• Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 1798 ze zm.
• Dekret z dnia 2 marca 1945 r. o majątkach opuszczonych i porzuconych, Dz.U z 1945 r. nr 9, poz. 45.
• Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich, Dz.U. z 1946 r. nr 13, poz. 87 ze zm.
• Dekret z dnia 8 października 1946 r. Prawo spadkowe, Dz.U. z 1946 r. nr 60, poz. 328.
• Dekret z dnia 8 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo spadkowe, Dz.U. z 1946 r. nr 60, poz. 329.
• Obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 1945 r. o utracie mocy prawnej dekretów: o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów oraz o majątkach opuszczonych i porzuconych, Dz.U. z 1945 r. nr 17, poz. 95.
• Uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2013 r., sygn. III CZP 29/13, OSNC 1/2014, poz. 5 i powołane w niej wcześniejsze orzeczenia.
• Postanowienie Sądu Okręgowego we Włocławku z dnia 17 października 2013 r., sygn. I Ca 94/13.
• Druk nr 3448, Sejm RP VIII kadencji.
• Opinia z dnia 13 maja 2019 r., nr BAS-WAPM-889/19.
• Opinia z dnia 13 maja 2019 r., nr BAS-WAPM-890/19.
• Pismo T. Rzymkowskiego z dnia 7 sierpnia 2019 r. do Marszałka Sejmu RP.
• Chmielnicki P., Podmioty objęte procesem normotwórczym, w: Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. tenże, Warszawa 2014.
• Krawczyk T., Populizm we współczesnych demokracjach Europy. Perspektywa krytyczna wobec obecnego stanu badań, w: Populizm w Europie. Defekt i przejaw demokracji, red. A. Pacześniak, J.M. De Waele, Warszawa 2010.
• Marczewska-Rytko M., Populizm. Teoria i praktyka polityczna, Lublin 1995.
• Markowski R., Populizm a demokracja: ujęcia, dylematy, kontrowersje, w: Populizm a demokracja, red. R. Markowski, Warszawa 2004.
• Paśnik J., Prawo do pomocy prawnej jako element składowy prawa do sądu w praktyce sądów administracyjnych, w: Polski system ochrony praw człowieka 70 lat po proklamowaniu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Osiągnięcia - bariery - nowe wyzwania, red. J. Jaskiernia, K. Spryszak, Toruń 2019.
• Paśnik J., Niektóre aspekty procesu tworzenia prawa w teorii i praktyce legislacyjnej, w: Bezpieczeństwo prawne i bezpieczeństwo obrotu prawnego w Polsce, red. J. Mojak, A. Żywicka, L. Bielecki, Lublin 2019.
• Pietrzykowski T., Populizm a prawo, w: Populizm, red. M. Migalski, Katowice 2005.
• du Prel M.F., Das Generalgouvernement, Wien 1942.
• Przyłęcki P., Populizm w polskiej polityce. Analiza dyskursu polityki, Warszawa 2012.
• Siemiatycka J., Populizm penalny jako pośrednie źródło kryminalizacji irracjonalnej, Warszawa 2012.
• Taggart P., Populizm i patologie polityki przedstawicielskiej, w: Demokracja w obliczu populizmu, red. J. Szacki, Warszawa 2007.
• Widacki J., Zamiast wstępu. Czym jest i do czego służy populizm penalny, w: Populizm penalny, red. tenże, Kraków 2017.
• Wiles P., Syndrom, nie doktryna; Kilka podstawowych tez o populizmie, w: Populizm, red. O. Wysocka, Warszawa 2010.
• Zalewski W., Populizm penalny - próba zdefi niowania zjawiska, w: Populizm penalny i jego przejawy w Polsce, red. Z. Sienkiewicz, R. Kokot, Wrocław 2008.
• Matusik G., Pojęcie majątku opuszczonego - uwagi na tle dekretu z 8.03.1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich, "Rejent" 2019, nr 4.
• Schwaneberg S., Eksploatacja gospodarcza Generalnego Gubernatorstwa przez Rzeszę Niemiecką w latach 1939-1945, "Pamięć i Sprawiedliwość" 2009, nr 1.
• Deklaracja terezińska, 30 czerwca 2009 r., https://www.prchiz.pl/pliki/Deklaracja_Terezinska_2009.pdf,
• Frączyk J., Ustawa 447 i reparacje wojenne. Polska może zapłacić fortunę, https://www.money.pl/gospodarka/ustawa-447-i-reparacje-wojenne-polska-moze-zaplacic-fortune-6380506331355265a.html.
• Ustawa 447 Senatu USA. Sprawa odszkodowań dla grupy Żydowskiej..., http://www.polishclub.org/2017/12/30/ustawa-447-senatu-usa-sprawa-odszkodowan-dla-grupyzydowskiej.

Identyfikatory

DOI

10.34765/sp.0419.a14