Wiejska sieć osadnicza Polski w XXI wieku

• Autorzy: Robert Szmytkie , Przemysław Tomczak

Warianty tytułu

Rural Settlement Network of Poland in the 21st Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy było określenie zmian w wiejskiej sieci osadniczej w Polsce w latach 2000-2019. Analizie poddane zostały stan i dynamika zmian ilościowych w wiejskiej sieci osadniczej oraz ich przestrzenne zróżnicowanie, a także wskazano główne przyczyny, które miały wpływ na powyższe zmiany. W postępowaniu badawczym przyjęto hipotezę, że zmiany wiejskiej sieci osadniczej w Polsce obserwowane w XXI w. nie przebiegają jednokierunkowo, co prowadzi do wyodrębnienia się różnych typów obszarów o odmiennych tendencjach w zakresie ich rozwoju społeczno-ekonomicznego. Przeprowadzone badania wykazały: spadek gęstości wiejskiej sieci osadniczej, wzrost średniej wielkości wsi oraz znaczne zróżnicowanie regionalne wartości poszczególnych parametrów. Widoczne są również znaczne dysproporcje w zakresie tendencji zmian w sieci osadniczej w zależności od położenia obszarów wiejskich względem dużych miast.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper was to determine the changes in the rural settlement network in Poland in 2000-2019. The authors analyzed the status and dynamics of quantitative changes in the rural settlement network and their spatial differentiation and attempted to identify the main causes influencing these variations. The research procedure was based on the hypothesis that changes in the rural settlement network in Poland observed in the 21st century are not unidirectional, which leads to the emergence of different types of areas with diverse trends in their socio-economic development. The study showed a decrease in the density of the rural settlement network, an increase in the average size of villages and a significant regional variation in the values of individual parameters. There are also considerable disproportions in the trends of changes in the settlement network depending on location of rural areas in relation to large cities.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sieć osadnicza; Obszary wiejskie; Zróżnicowanie regionalne; Ludność wiejska

EN

Settlement network; Rural areas; Regional diversity; Rural population

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2020
• Tom: 57
• Strony: 89--113

Twórcy

autor

Robert Szmytkie

• Uniwersytet Wrocławski

autor

Przemysław Tomczak

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Bański, J. (2006). Geografia polskiej wsi. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Bański, J. (2008). Wiejskie obszary problemów demograficznych. W: Wybrane zagadnienia systemów informacji przestrzennej i obszarów problemowych rolnictwa w Polsce (s. 93-102). Studia i Raporty IUNG-PIB, 12. Puławy.
• Bański, J. (red.) (2016). Atlas obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Biderman, E. (1994). Badania sieci osadniczej w Polsce w latach 1918-1993. W: S. Liszewski (red.), Geografia osadnictwa i ludności w niepodległej Polsce. Lata 1918-1993. Tom II. Kierunki badań naukowych (s. 201-218). Łódź: PTG.
• Chojnicki, Z. (1980). Podstawy prognozowania regionalnych systemów osadniczych. Przegląd Geograficzny, 52(4), 695-704.
• Chowaniec, M. (1989). Zarys teorii i zasad kształtowania osiedli i terenów wiejskich. Kraków: Politechnika Krakowska.
• Dziewoński, K. (1990). Koncepcje i metody badawcze z dziedziny osadnictwa. Prace Geograficzne, 154. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Gibas, P., Heffner, K. (2018). Koncentracja zabudowy na obszarach wiejskich. Wieś i Rolnictwo 179(2), 189-207.
• Heffner, K. (2011). Regionalny wymiar dychotomii rozwoju obszarów wiejskich. W: W. Kamińska, K. Heffner (red.), Dychotomiczny rozwój obszarów wiejskich? Czynniki progresji, czynniki peryferyzacji (s. 9-34). Studia KPZK PAN, 138.
• Heffner, K. (2015). Przestrzeń jako uwarunkowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 167(2), 83-103.
• Jażdżewska, I. (2008). Przemiany miejskiej sieci osadniczej w Polsce w świetle metod matematycznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kiełczewska-Zaleska, M. (1965). O typach osiedli wiejskich w Polsce i planie ich przebudowy. Przegląd Geograficzny, 37(4), 457-480.
• Kiełczewska-Zaleska, M. (1970). Rozmieszczenie wiejskich osiedli rozproszonych w Polsce. Przegląd Geograficzny, 42(2), 225-234.
• Korcelli, P. (2018). System osadniczy Polski - kierunki przemian. W: P. Churski (red.), Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej (s. 263-271). Studia KPZK PAN, 183.
• Kuciński, K. (2017). Lokalizacja ekonomicznie bezpieczna. Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
• Kulesza, M., Koter, M. (1998). Kształtowanie się sieci miast na obszarze Polski Środkowej. W: A. Werwicki (red.), Transformacja społeczno-ekonomiczna Polski (s. 17-37). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Latocha, A., Szymanowski, M., Wieczorek, M. (2018). Wyludnianie powiatu kłodzkiego - przestrzenne zróżnicowanie i uwarunkowania. Przegląd Geograficzny, 90(2), 241-266.
• Liszewski, S., Maik, W. (2000). Osadnictwo. Wielka encyklopedia geografii świata. Tom XIX. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
• Maik, W. (1992). Podstawy geografii miast. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Maik, W. (1994). Badania systemów osadniczych w Polsce w latach 1970-1993. W: S. Liszewski (red.), Geografia osadnictwa i ludności w niepodległej Polsce. Lata 1918-1993. Tom II. Kierunki badań naukowych (s. 219-230). Łódź: PTG.
• Mazur, M., Bański, J., Czapiewski, K., Śleszyński, P. (2015). Wiejskie obszary funkcjonalne - próba metodyczna wyznaczenia ich obszarów i granic. Studia Obszarów Wiejskich, 37, 7-36.
• Sokołowski, D. (1999). Zróżnicowanie zbioru małych miast i większych osiedli wiejskich w Polsce w ujęciu koncepcji kontinuum wiejsko-miejskiego. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Stanny, M. (2014). Wieś, obszar wiejski, ludność wiejska - o problemach z ich definiowaniem. Wielowymiarowe spojrzenie. Wieś i Rolnictwo, 162(1), 123-138.
• Staszewska, S. (2012). Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta. Barometr Regionalny, 30(4), 53-68.
• Szmytkie, R. (2019). Zmiany granic administracyjnych miast w Polsce w latach 1990-2017 i ich wpływ na wielkość zaludnienia. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 32(4), 19-34.
• Szulc, H. (1995). Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce. Prace Geograficzne, 163. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Szymańska, D. (2009). Geografia osadnictwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tkocz, J. (1998). Organizacja przestrzenna wsi w Polsce. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach.
• Wesołowska, M. (2016). Depopulacja wsi - szansa czy zagrożenie dla przestrzeni wiejskiej? Studia KPZK PAN, 167, 250-273.
• Wójcik, M. (2012). Geografia wsi w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.57.6