Zjawisko korupcji w polskim samorządzie po 1989 roku - przegląd literatury

• Autorzy: Bartosz Czepil

Warianty tytułu

The Phenomenon of Corruption in Poland's Local Governments after 1989 - a Literature Review

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł opiera się na systematycznym przeglądzie literatury naukowej dotyczącej zjawiska korupcji w polskim samorządzie po 1989 r. Wyodrębniono w nim główne dyscypliny naukowe zajmujące się tym zagadnieniem, scharakteryzowano źródła danych wykorzystywane przez badaczy, przedstawiono różnorodność problemów badawczych w ramach poszczególnych dyscyplin oraz główne wnioski z tych z badań. Artykuł kończą rekomendacje, w których postuluje się wzmocnienie interdyscyplinarności badań, podjęcie badań nad oddolnymi mechanizmami antykorupcyjnymi oraz politycznymi reperkusjami korupcji samorządowej.(abstrakt oryginalny)

EN

The article is based on a systematic review of the scientific literature addressing the phenomenon of corruption in Poland's local governments after 1989. It covers the leading scientific disciplines dealing with this issue and discusses the sources of research data, the diversity of research problems within the respective disciplines and their major conclusions. The article concludes with a recommendation of more robust interdisciplinarity and conducting research on both bottom-up anticorruption mechanisms and political repercussions of local government corruption.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Korupcja; Samorząd terytorialny; Przegląd literatury; Klientelizm

EN

Corruption; Local government; Literature review; Clientelism

• Czasopismo: Studia Regionalne i Lokalne
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 30--67

Twórcy

autor

Bartosz Czepil

• Uniwersytet Opolski

Bibliografia

• Adamczyk W., 2019, "Patologie instytucji samorządowych jako przedmiot publikacji śledczych i interwencyjnych w niezależnych mediach lokalnych", w: M. Mazur, M. Kornacka-Grzonka (red.), Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego, t. 2: Aspekty polityczne, społeczne i technologiczne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 30-46.
• Adamowicz A., 2015, Państwo patronalne. Relacje władzy i podległości w małej wspólnocie lokalnej, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Andvig Ch.J., Fjelstad O.-H., 2000, Research on Corruption. A Policy Oriented Survey, Bergen: Ch. Michelsen Institute & Norwegian Institute of International Affairs, t. 12, http://www.icgg.org/downloads/ contribution07_andvig.pdf [dostęp: 14.09.2020].
• Batko-Tołuć K., Izdebski K., 2012, Organizacje strażnicze w Polsce. Stan obecny, wyzwania i perspektywy, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Bartnicki S., 2019a, Uwarunkowania systemowe oraz kulturowe determinanty zachowań korupcyjnych w regionie podlaskim. Empiria, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Bartnicki S., 2019b, "Głosowanie klientelizmem pisane, czyli jak zwiększać szanse reelekcji w wyborach wójtów i burmistrzów", Studia Socjologiczne, nr 1, s. 65-93.
• Benito B., Guillamón D.M., Ríos M.A., Bastida F., 2019, "Do the illegal and legal rents of politicians affect municipal election outcomes? Empirical evidence", Local Government Studies, t. 45, nr 4, s. 546-568, DOI: 10.1080/03003930.2019.1585816.
• Bogacz-Wojtanowska E., Meisel-Dobrzański J., 2017, "Między konfliktem interesów a brudnymi sieciami: problemy i patologie współdziałania organizacji publicznych i pozarządowych", w: T. Piróg (red.), Oblicza polskiej samorządności. Wyzwania i praktyki rządzenia, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• CBOS, 2017, Opinie na temat korupcji w Polsce. Komunikat z badań nr 63, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Czakon W., 2011, "Metodyka systematycznego przeglądu literatury", Przegląd Organizacji, nr 3, s. 57-61.
• Danek M., 2018, "Więcej samorządu czy państwa? Analiza programów wyborczych polskich partii politycznych", Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica, t. XXI, nr 282, s. 83-94.
• Dolewka Z., 2017, "Nieprawidłowości w zarządzaniu zasobami ludzkimi w samorządzie na przykładzie urzędu miasta", Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XVIII, z. 1, s. 105-122.
• Drosik A., 2007, "Media regionalne na straży praworządności. Rola »Nowej Trybuny Opolskiej« w ujawnieniu »Afery Ratuszowej«", w: A. Kracher, R. Riedel (red.), Demokracja medialna - źródła władzy, Racibórz: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, s. 153-159.
• Dzieniszewska-Naroska K., Makowski G., 2014, "Dysfunkcje samorządu a zróżnicowanie ról społeczno- zawodowych radnych", w: K. Dzieniszewska-Naroska, G. Makowski (red.), Samorządowe Unie Personalne, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, s. 55-88.
• EU Anticorruption Report, 2014, Brussels: European Commission, COM (2014) 38.
• Ferrer S., 2020, "Responsibility Attribution for Corruption Scandals", Local Government Studies, t. 46, nr 1, s. 22-43.
• Frączak P., Skrzypiec R. (red.), 2002, Przejrzysta gmina, organizacje pozarządowe, korupcja, Warszawa: Ośrodek Badań Aktywności Lokalnej przy Stowarzyszeniu Asocjacje.
• Gadowska K., 2010, "National and international anti-corruption efforts: the case of Poland", Global Crime, t. 11, nr 2, s. 178-209.
• Gendźwiłł A., Żerkowska-Balas M., 2018, Polacy o samorządach. Opinia publiczna u progu samorządowej kampanii wyborczej, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Grosse T., 2006, "Analiza zagrożeń korupcyjnych w systemie zarządzania zintegrowanym programem operacyjnym rozwoju regionalnego (2004-2006)", Studia Regionalne i Lokalne, nr 4, s. 19-41.
• Grzebyk M., Pierścieniak A., 2016, "Etyka i zapobieganie korupcji w administracji lokalnej", Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, nr 6, s. 22-30.
• Heidenheimer J.A. (red.), 1978, Political Corruption. Readings in Comparative Analysis, New Brunswick: Holt Rinehart and Winston.
• Jarosz M., 2004, Władza, przywileje, korupcja, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Johnston M., 2006, "From Thucydides to Mayor Daley: Bad Politics and Culture of Corruption", Political Science & Politics, nr 37, s. 809-812.
• Kamiński A., Kamiński B., 2004, Korupcja rządów. Państwa pokomunistyczne wobec globalizacji, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Kaufmann D., 2004, "Corruption, Governance and Security: Challenges for the Rich Countries and the World", w: M.E. Porter, K. Schwab, X. Sala-I-Martin, A. Lopez-Claros (red.), Global Competitiveness Report 2004/2005, Geneva: Palgrave MacMillan, s. 83-102.
• Klitgaard R., 1991, Controlling Corruption, Berkley: University of California Press.
• Kojder A., 2001, "Strategie przeciwdziałania korupcji - doświadczenia polskie", w: A. Kojder, A. Sadowski (red.), Klimaty korupcji, Warszawa: Centrum im. Adama Smitha, Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Kopińska G., 2006, "Doświadczenia Programu przeciw korupcji Fundacji im. Stefana Batorego", w: A. Dylus, A. Rudowski, M. Zaborski (red.), Korupcja. Oblicza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, Wrocław: Ossolineum.
• Kula G., 2013, "Mierniki jakości rządzenia na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym", w: J. Wilkin (red.), Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją badać, monitorować i poprawiać, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kurczewski J., Łaciak B. (red.), Korupcja w życiu społecznym, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Kubiak A., 2002, Opinia publiczna i urzędnicy o korupcji w samorządach - raport z badań, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Łukowski W., 2017, "O mechanizmach sprawowania władzy na szczeblu lokalnym i (nie)obecności partycypacji", Studia z Polityki Publicznej, nr 3, s. 65-79.
• Makowski G., 2008, Korupcja jako problem społeczny, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Makowski G., 2015, "Działalność strażnicza - zadanie dla watahy, samotnych wilków czy może dla sfory psów?", Animacja Życia Publicznego, nr 3, s. 34-38.
• Makowski G., 2017, "Postępowania jednoofertowe jako wskaźnik korupcji w zamówieniach publicznych", Zarządzanie Publiczne, t. 40, nr 4, s. 525-550.
• Materska J., Czapska J., 2014, Zarys metody przeglądu systematycznego w naukach społecznych, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Mauro P., 2005, "Corruption and Growth", w: A. Mishra (red.), The Economics of Corruption, Oxford: Oxford University Press.
• Mungiu-Pippidi A. (red.), 2011, Chasing Moby Dick Across Every Sea and Ocean? Contextual Choices in Fighting Corruption, Berlin: NORAD.
• Mungiu-Pippidi A., 2018, "Seven Steps to Control of Corruption: The Road Map", Dædalus, t. 147, s. 20-34.
• Muñoz J., Anduiza E., Gallego A., 2016, "Why do Voters Forgive Corrupt Mayors? Implicit Exchange, Credibility of Information and Clean Alternatives", Local Government Studies, t. 42, nr 4, s. 598-615.
• Nogalski B., Kozłowski A., Czaplicka- Kozłowska I., 2016, "Zjawisko nepotyzmu w organizacjach sektora publicznego na przykładzie samorządów gminnych Warmii i Mazur", w: M. Cisek, R. Korneć (red.), Koncepcje w zarządzaniu organizacją wobec wyzwań współczesnej gospodarki, Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, s. 27-50.
• PAP, 2019, Ubywa urzędników. GUS: zatrudnienie w administracji samorządowej zmniejszyło się w 2018 r. o ponad 2 tys. etatów, Serwis Samorządowy PAP, 6 czerwca, https://samorzad.pap.pl/ kategoria/praca/ubywa-urzednikow-gus-zatrudnienie-w-administracji-samorzadowej-zmniejszylosie-w [dostęp: 28.02.2020].
• Polak P., 2011, Nowe formy korupcji. Analiza socjologiczna sektora farmaceutycznego w Polsce, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Prud'homme R., 1995, "The Dangers of Decentralization", The World Bank Research Observer, t. 10, nr 2, s. 201-220, http://documents.worldbank.org/curated/en/602551468154155279/The-dangersof-decentralization [dostęp: 22.02.2020].
• Reinikka R., Svensson J., 2004, "Local Capture: Evidence from a Central Government Transfer Program in Uganda", Quarterly Journal of Economics, t. 119, nr 2, s. 679-706.
• Rutkowski P., 2008, "Klientelizm w perspektywie wyborów samorządowych - studium miasta średniej wielkości. Hipoteza klientelistyczna jako próba wyjaśnienia »fenomenu reelekcji«", w: J. Raciborski (red.), Studia nad wyborami. Polska 2005-2006, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Sampson S., 2010, "The anti-corruption industry: from movement to institution", Global Crime, t. 11, nr 2, s. 261-278.
• Smoke P., 2015, "Accountability and Service Delivery in Decentralising Environments: Understanding Context and Strategically Advancing Reform", w: A. Whaites, E. Gonzales, S. Fyson, G. Teskey (red.), A Governance Praticioner's Notebook: Alternative Ideas and Approaches, Paris: OECD.
• Swianiewicz P., 2014, "An Empirical Typology of Local Government Systems in Eastern Europe", Local Government Studies, t. 40, nr 2, s. 292-311.
• Swianiewicz P., 2020, Wpływ polityki partyjnej na rozdział dotacji celowych na przykładzie Funduszu Dróg Samorządowych, Wspólnota, https://wspolnota.org.pl/fileadmin/Raport_FDS.pdf [dostęp: 22.02.2021].
• Swianiewicz P., Flis J., 2021, Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych - reguły podziału, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2021/01/Rzadowy- Fundusz-Inwestycji-Lokalnych-regu%C5%82y-podzia%C5%82u.pdf [dostęp: 20.03.2021].
• Szelest-Woźny A., 2012, Korupcja. Analiza dysfunkcji państwa na przykładzie Polski (1989-2007), Toruń: Wydawnictwo Mado.
• Sześciło D., 2018, Recydywa centralizmu? Zmiany w polityce państwa wobec samorządu po 2015 roku, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Sześciło D., Gąsiorowska A., Łapszyński R., Zakroczymski S., 2021, Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych: każdemu według potrzeb czy według barw polityczych?, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, https://www.batory.org.pl/informacje_prasowe/rzadowy-fundusz-inwestycji-lokalnychkazdemu-wedlug-potrzeb-czy-wedlug-barw-politycznych [dostęp: 20.03.2021].
• Tanzi V., 1998, "Corruption Around the World. Causes, Consequences, Scope and Cures", International Monetary Fund Working Papers, t. 45, nr 4, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/wp9863.pdf [dostęp: 14.09.2020].
• Trutkowski C., 2016, Skuteczny urząd samorządowy. Rozwój kompetencji kadr jako element budowy sprawnej administracji lokalnej, Warszawa: Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, http://obserwatorium. miasta.pl/wp-content/uploads/2016/07/SKUTECZNY-_URZAD_raport_internet.pdf [dostęp: 2.11.2018].
• Turska-Kawa A., Czaja M. (red.), 2015, Postawy wobec korupcji w samorządzie terytorialnym. Raport z badań w województwie śląskim, [Sławków:] Fundacja Akademicka Ipso Ordo.

Identyfikatory

DOI

10.7366/1509499538503