Znaczenie i funkcja zasady państwa prawnego w ustroju UE

• Autorzy: W. M. Góralski

Warianty tytułu

The Meaning and Function of the Rule of Law in the EU System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasada Rule of Law należy do zasadniczych wartości ustrojowych, ujętych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Została ona rozwinięta w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE i skonkretyzowana w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 16 grudnia 2020 r. Rozporządzenie wzmacnia kompetencje Komisji Europejskiej i jej autonomiczną funkcję jako strażniczki przestrzegania zasady Rule of Law przez państwa członkowskie. Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie genezy państwa prawa w prawie pierwotnym UE oraz egzegeza Rozporządzenia w sprawie ogólnego systemu warunkowości ze zwróceniem uwagi na ustrojową konkretyzację zasady państwa prawa, normatywne ujęcie oraz ograniczenia systemowe związane z jego stosowaniem. Jako hipotezę badawczą przyjęto, że rozwój i konkretyzacja zasady państwa prawnego w prawie pierwotnym oraz jego normatywny wyraz w prawie pochodnym stanowią ważny krok w umocnieniu ustrojowych podstaw funkcjonowania UE połączony z możliwością wymuszenia przez KE przestrzegania zasady państwa prawa/praworządności przez państwa członkowskie.(abstrakt oryginalny)

EN

The principle of the Rule of Law is one of the fundamental systemic values included in Art. 2 of the Treaty on European Union. It was developed in the jurisprudence of the EU Court of Justice and specified in detail in the Regulation of the European Parliament and the EU Council of 16 December 2020. The regulation strengthens the competences of the European Commission and its autonomous function as the guardian of compliance by the Member States with the Rule of Law. This study analyses of the genesis of the Rule of Law in primary EU law together with the exegesis of the Regulation on the general regime of conditionality, paying attention to the systemic realization of the Rule of Law, the normative approach related to it and systemic limitations to its application. It was assumed, as a research hypothesis, that the development and realization of the Rule of Law in primary law, as well as its normative expression in secondary law, constitute an important step in strengthening the systemic foundations of the EU's functioning combined with the possibility of enforcing compliance by the European Commission with the Rule of Law by the Member States.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

System wartości; Praworządność; Państwo prawne; Prawo międzynarodowe; Prawo WE

EN

Value system; Rule of law; State governed by the rule od law; International law; European Community law

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2020
• Tom: 56
• Numer: nr 3
• Strony: 89--103

Twórcy

autor

W. M. Góralski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• W Dz. Urz.UE L 433 I, s. 1-11.
• Problem praworządności w Polsce w świetle dokumentów Komisji Europejskiej. Okres dialogu politycznego 2016-2017, wybór i oprac. Jan Barcz et al., Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2020.
• Wyrok ETS z 13.02.1979 w sprawie 101/78 Granaria VB p-ko Hoofdprodukttschap voor Akkerbouwprodukten (Zb. Orz. 1979, s. 623).
• Wyrok z 23.04.1986 w sprawie 294/83 Parti ecologiste "Les Verts" p-ko PE (Zb. Orz. 1986, s. 1339, pkt. 23.).
• Justyna Maliszewska-Nienartowicz, "Zasada rządów prawa w UE", [w:] Ustrój UE, t. 2, red. Jan Barcz, Warszawa: Instytut Wydawniczy EuroPrawo, 2010, 199 i n.
• Dz.U. WE C 191/1992, s. 1.
• Jacek Barcik, Ochrona praworządnością w Radzie Europy i Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów i niezawisłości sędziów, Warszawa: C.H. Beck, 2019, 103 i n.
• Dz.U. WE C 340/1997, s. 1.
• Dokumenty Europejskie, oprac. A. Przyborowska-Klimczak, E. Skrzydło-Tafelska, Lublin: Wydawnictwo MorpoL, 1999, t. III, s. 53.
• Dz.U. UE C 306, s. 1.
• Jarosław Sozański, Ogólne zasady prawa a wartości Unii Europejskiej (po traktacie lizbońskim) - studium prawnoporównawcze, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
• Dz.U. UE 2004.90.864(32).
• Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia w stosunku do Polski procedury art. 7 TUE. Ramy prawno-polityczne, praca zbiorowa pod red. Jana Barcza i Anny Zawidzkiej-Łojek, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2018, 86.
• Jan Barcz, "Praworządność jako podstawowa wartość spajająca proces integracji europejskiej", [w:] Problem praworządności w Polsce w świetle dokumentów Komisji Europejskiej. Okres "dialogu politycznego" 2016-2017, wybór i oprac. Jan Barcz et al., Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2020, 16 i n.
• Witold M. Góralski, "System wartości Unii Europejskiej i jego polityczna oraz prawna ochrona w świetle traktatów", [w:] Państwo, administracja i prawo administracyjne w europejskiej kulturze prawnej. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Andrzejowi Jeżewskiemu z okazji osiemdziesiątej rocznicy urodzin, red. Arkadiusz Cudak, Iwona Małgorzata Szkotnicka, Warszawa: Akademia Ekonomiczno--Humanistyczna, 2018, 15 i n.
• Art. 7 TUE, [w:] Dz.Urz. UE C 202 z 7.06.2016, s. 13 i n.
• Art. 258 i n. TFUE, [w:] Dz.Urz. UE 202 z 7.06.2016, s. 47 i n.
• Rafał Szyndlauer, "Dialog dotyczący praworządności między Polską a instytucjami UE - perspektywa Komisji Europejskiej", [w:] Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. Jan Barcz, Anna Zawidzka-Łojek, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2018, 19 i n.
• Jan Barcz, Robert Grzeszczak, Artur Nowak-Far, Jan Truszczyński, "Praworządność a unijne fundusze: veto - scenariusz wyprowadzenia Polski z Unii Europejskiej. W sprawie niedopowiedzeń, przekłamań i zwykłych bzdur", [w:] Team Europe, dostęp: 30.11.2020, https//monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/16346.
• Anna Wyrozumska, "Porozumienie w sprawie rozporządzenia «pieniądze za praworządność» może okazać się skuteczne", Team Europa z 22.12.2020, https//monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/16650.

Identyfikatory

DOI

10.7366/020909613202006