Nowy Porządek Świata w świetle przemian globalnych. Współpraca państw wobec zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego

• Autorzy: Dorota Miłoszewska

Warianty tytułu

The New World Order in the Light of Global Changes. International Community Co-Operation towards Collective Security Threats

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł prezentuje jedną z najbardziej znaczących pozimnowojennych koncepcji porządku międzynarodowego - Nowy Porządek Światowy. Koncepcja "Nowego Porządku Światowego" oraz jego scenariuszy jest bezpośrednio związana z końcem rywalizacji dwublokowej pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim, która to nie przyniosła pokoju vel stabilizacji oraz bezpieczeństwa dla podmiotów areny międzynarodowej. Wręcz przeciwnie, zwycięstwo Zachodu (reprezentowanego w głównej mierze przez USA), nie spowodowało zmniejszenia ilości konfliktów, lecz zmianę ich kierunku, intensywności, zasięgu oraz aktorów międzynarodowych biorących w nich udział. Pojawiły się nowe problemy globalne ludzkości, a wzrastający proces globalizacji oprócz swych dobrych skutków, przyniósł także nowe wyzwania stojące przed społecznością międzynarodową - które nie zostały dostrzeżone w rywalizacji USA-ZSRR. Spoglądając na mapę zagrożeń przełomu XX i XXI w. można dostrzec, że obecnie na świecie toczy się ok. 111 konfliktów zbrojnych (Nye 2009: 22). Większość z nich ma charakter lokalny (regionalny), a nie ogólnoświatowy (Wysota 2006: 29). Powodują one wzrost terroryzmu, jak również są czynnikiem dysfunkcjonalnym we współczesnych stosunkach międzynarodowych (ibidem: 29-30). Zatem zwycięstwo demokracji po 1989 r. nie przyniosło oczekiwanych zmian, opartych w dużej mierze na idei kantowskiego "wiecznego pokoju" czy też wilsonizmu1. (fragment tekstu)

EN

The World after the Cold War became sophisticated full of new challenges and threats. At the beginning of the 1990s of the XXth century there was a necessity to renew the definition of the International World Order and scratch its structure - so that after the period of rivaly between the two blocks (USA-USSR), create one International Order and not to allow state non-balance. The main aim of the article is a deep analysis of the conception of the New World Oder and also its four schemes. These are proposal of the visions of the International Order after the Cold War. This global Order is based on certain balance relations, convergence of nations' standpoints also law and the international systems rules. The problem with defining the New International Order is the most global affair of the modern time after the Cold War and the Soviet Union's collapse. Globalization process brings the global challenges, new or earlier existed in the globe. These are global threats oft intense power interactions. It has to be remembered about the troubles with creating each World Order. There are plenty of interests, unnecessarily identical, a lot of exclusive aspirations. All of them need to be overcome to shape a basis of the global Order and not allow next threats of it, also in the worst scenario - international chaos among all the participants of the international community. Collectvely feeling the mission, peaceful coexistence and the stable World, bring all the entities (these government and non-government ones) the understanding of the mutual co-operation for more safety in the Global Order. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo międzynarodowe; Bezpieczeństwo publiczne; Nowy ład międzynarodowy; Megatrendy cywilizacyjne; Wielkie mocarstwa

EN

International security; Public security; New international order; Civilization megatrends; Superpower

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2 (17)
• Strony: 53--63

Twórcy

autor

Dorota Miłoszewska

• Królewska Akademia Biznesu i Dyplomacji

Bibliografia

• Aleksy A., Teoria systemu światowego Immanuela Wallersteina oraz jej znaczenie dla teorii stosunków międzynarodowych, [w:] Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, (red.) R. Kuźniar, Warszawa 2005.
• Barber B., Imperium Strachu. Wojna, terroryzm i demokracja, Warszawa 2005.
• Brzeziński Z., Bezład. Polityka światowa na progu XXI w., Warszawa 1994.
• Brzeziński Z., Strategic Vision: America and the Crisis of Global Power, New York 2012 (wyd. polskie: Idem, Strategiczna wizja. Ameryka a kryzys globalnej potęgi, Kraków 2013).
• Cooper R., Pękanie granic. Porządek i chaos w XXI wieku, Poznań 2005.
• Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych, [w:] A. Bartnicki, K. Michałek, I. Rusinowa, Encyklopedia Historii Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1992.
• Fijor M.J., Imperium absurdu czyli dokąd zmierza Ameryka, Warszawa 2002.
• Frankowski P., Świat pozimnowojenny w świetle teorii chaosu, [w:] Porządek międzynarodowy u progu XXI w., (red). R. Kuźniar, Warszawa 2005.
• Friedman L.T., Świat jest płaski. Krótka historia XXI wieku, Poznań 2006.
• Fukuyama F., Koniec historii, Poznań 1996.
• Huntington P.S., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa 2003.
• Jarczewska-Romaniuk A., Amerykańskie wizje ładu międzynarodowego, [w:] Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, (red.) R. Kuźniar, Warszawa 2005.
• Jean C., Geopolityka, Wrocław 2003.
• Kagan R., The Return of History and the End of Dreams, New York 2008.
• Kapuściński R., Ten Inny, Kraków 2006.
• Karta Narodów Zjednoczonych, <http://www.hfhrpol.waw.pl/pliki/Karta_Narodow_Zjednoczonych.pdf> (21.05. 2016).
• Kennan F.G., Memoris 1925-1950, Boston 1967.
• Khanna P., Connectography: Maping the Future of Global Civilization, New York 2016 - Kindle edition.
• Kissinger H., Dyplomacja, Warszawa 1996.
• Kłodkowski P., O pęknięciu wewnątrz cywilizacji. Ideologiczny spór między modernistami a fundamentalistami w islamie i hinduizmie w XX i na początku XXI wieku, Warszawa 2005
• Kołodziej E., American Power and Global Order, w: From Superpower to besiegend Global Power. Restoring World Order after the Failure of the Bush Doctrine, (red.) E. A. Kołodziej, R. E. Kanet, Illinois 2008.
• Kupchan Ch., The End of the American Era. U. S. Foreign Policy and the Geopolitics of the Twenty-First Century, New York 2002.
• Kuźniar R., Globalizacja i porządek międzynarodowy, "Sprawy Międzynarodowe" 2003, nr 1.
• Lipset M.S., Wyjątkowość amerykańska - broń obosieczna, Warszawa 2008.
• Makarewicz A., Bezpieczeństwo człowieka oraz solidarność międzynarodowa: cel i podstawa nowego ładu światowego, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, (red.) J. Symonides, Warszawa 2006.
• Malendowski W., Nowy ład Międzynarodowy, [w:] Stosunki międzynarodowe, (red.) W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz, Wrocław 2000.
• Malendowski W., Spory międzynarodowe, konflikty zbrojne i ogniska zapalne w XXI wieku, [w:] Spory - Konflikty Zbrojne - Terroryzm. Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych stosunków międzynarodowych, (red.) W. Malendowski, Poznań 2006.
• McGrew A., Globalizacja i polityka globalna, [w:] Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych, (red.) J. Baylis, S. Smith, Kraków 2008.
• Michałowska G., Porządek międzynarodowy w perspektywie paradygmatu cywilizacyjnego, [w:] Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, (red.) R. Kuźniar, Warszawa 2005.
• Miłoszewska D., Trójpłaszczyznowa szachownica. Segmentacja "Wielkiej Polityki" w rozważaniach Josepha Nye'a, Częstochowa 2010.
• Miłoszewska D., Zderzenie cywilizacji - mit czy rzeczywistość?, [w:] Świat współczesny. Wyzwania, zagrożenia i współzależności w procesie budowy Nowego Porządku Międzynarodowego, (red.) W. Malendowski, Poznań 2008.
• Młynarski A., Europa wobec amerykańskiego unilateralizmu, "Rocznik Politologiczny" 2004, nr 2.
• Mojsiewicz Cz., Problemy globalne ludzkości, [w:] Stosunki międzynarodowe, (red.) W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz, Wrocław 2000.
• Naisbitt J., Megatrends: Ten New Directions Transforming Our Lives, New York 1982 (wyd. polskie Idem, Megatrendy. Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie, Poznań 1997).
• Nye S.J. Jr., Bound To Lead. The Changing Nature of American Power, New York 1991.
• Nye S.J.Jr., Is the American Century Over?, Cambridge 2015.
• Nye S.J. Jr., Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii, Warszawa 2009.
• Nye S.J.Jr., Soft Power. The Means to Success in World Politics, New York 2004 (wyd. polskie: Idem, Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej, Warszawa 2007).
• Nye S.J.Jr., The Pardox of American Power. Why the World's Only Superpower Can't Go It Alone, New York 2002.
• Pietraś M., Procesy globalizacji, [w:] Międzynarodowe stosunki polityczne, (red.) M. Pietraś, Lublin 2007.
• Słownik pojęć i organizacji międzynarodowych, <http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/haslo,Liga_Narodow> (21.05.2016).
• Stasiński M., Rozmowa z Timothym Snyderem, Sami nie rozumiecie co tracicie, "Gazeta Wyborcza" 14 V 2016 - Kindle edition.
• Stosunki międzynarodowe, (red.) T. Łoś-Nowak, Zakamycze 2002.
• Symonides J., Organizacja Narodów Zjednoczonych: geneza, podstawa, cele i zasady funkcjonowania, struktura, organy główne i pomocnicze, system Narodów Zjednoczonych, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, (red.) J. Symonides, Warszawa 2006.
• Weart P.S., Bez wojny. Dlaczego państwa demokratyczne nie walczą ze sobą?, Warszawa 2001.
• Wołejko P., Minilateralizm w rozkwicie, <http://www.politykaglobalna.pl/2012/01/-minilateralizm-w-rozkwi cie/htm> (10.05.2016).
• Wysota B., Współczesne konflikty zbrojne, [w:] Spory - Konflikty Zbrojne - Terroryzm. Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych stosunków międzynarodowych, (red.) W. Malendowski, Poznań 2006.
• Wywiad z I. Wallersteinem, Koniec świata Ameryki, "Gazeta Wyborcza" 28-29 VII 2012.
• Zakaria F., Koniec hegemonii Ameryki, Warszawa 2009.
• Zieliński, A., O globalizacji sceptycznie, "Przegląd Europejski" 2001, nr 2.
• Zięba R., System bezpieczeństwa międzynarodowego ONZ - akcje w razie zagrożenia i naruszenia pokoju, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, (red.) J. Symonides, Warszawa 2006.
• Zyblikiewicz W.L., Struktura i ewolucja systemu międzynarodowego, [w:] Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, (red.) E. Cziomer, L.W. Zyblikiewicz, Warszawa 2005.