Planowanie układów osadniczych w obowiązujących systemach administracyjnych kraju

• Autorzy: Jolanta Eliza Żółtowska

Warianty tytułu

Planning of the Settlement Patterns in the Valid Polish Administrative System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dorobek polskich autorów w dziedzinie ogólnej problematyki teoretyczno-metodycznej kształtowania układów osadniczych w systemie administracyjnym kraju jest obszerny i nie zachodzi potrzeba omawiania podstawowych założeń, pojęć, sformułowań czy wyjaśnień. We wszystkich tych pozycjach podkreślono wagę aplikacyjną tematyki i konieczność uwzględnienia problematyki osadniczej, która determinuje układy powiązań administracyjnych. Dokonania polskie w tym zakresie sięgają okresu międzywojennego i powojennego z tym, że początkowo były pozbawione precyzji metodologicznej. Na przełomie XX i XXI wieku pojawiły się nowe paradygmaty teoretyczne, umożliwiające rozwój tej dziedziny wiedzy, która nabrała znaczenia utylitarnego. Następnie badania te zostały stopniowo adaptowane do planowania przestrzennego i problematyka osadnicza stała się kluczowym elementem każdej reformy administracyjnej kraju. W układach osadniczych koncentruje się całokształt działalności człowieka. Prawidłowo może być opracowany jedynie taki plan rozwoju, który jest zharmonizowany z rozmieszczeniem ludności, produkcji i usług w określonym środowisku geograficznym. (fragment tekstu)

EN

The article is devoted to consideration of the issues, associated with the planning of the settlement patterns in the currently valid administrative division of the country. The analysis of changes, taking place in the domain of spatial planning allowed for the formulation of the comprehensive assessment of the situation in the selected time instants. In the summary, the results are presented, achieved in the management of space, along with the proposals, relative to the necessity of optimizing the spatial order. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Planowanie przestrzenne; Administracja lokalna; Ład przestrzenny; Rozwój zrównoważony; Zagospodarowanie przestrzenne

EN

Spatial planning; Local administration; Spatial order; Sustainable development; Spatial development

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 1 (16)
• Strony: 73--83

Twórcy

autor

Jolanta Eliza Żółtowska

Bibliografia

• Ast, R. (1993). Delimitacje architektoniczno-krajobrazowe stref pobrzeży. Poznań: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej.
• Borowski, K. (2003). Urządzanie przestrzeni jako zagadnienie urbanistyczne, inwestycyjne i legislacyjne. Poznań: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej.
• Chmielewski, J.M. (2001). Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Czarnecki, W. (2001). Historia architektury, rozwoju miast i urbanistyki. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania.
• Czarnecki, W. (2002). Podstawy urbanistyki. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania.
• Człowiek i przestrzeń, red. B. Kortus, (2001), Kraków: Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Dembowska, Z. (1971). Metody w miejscowym planowaniu przestrzennym. Miasto, nr 1, s. 30-35.
• Dębski, J. (2001). Gospodarka przestrzenna, jej geneza, stan i rozwój. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, t. 1.
• Dębski, J. (2005). Gospodarka przestrzenna jako nauka. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, t. 2.
• Domański, R. (1997). Przestrzenna transformacja gospodarki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Domański, R. (2000a). Zasady geografii społeczno-ekonomicznej, Warszawa-Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Domański, R. (2000b). Miasto innowacyjne. Warszawa: Studia KPZK PAN, t. 109.
• Domański, R. (2004). Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Domański, R. (2005). Samowzmacnianie rozwoju miast i regionów w gospodarce intensyfikującej wykorzystanie wiedzy. Wnioski z nowej teorii wzrostu endogenicznego, Przegląd Geograficzny, t. 77, z. 2, s. 131-138.
• Domański, R. (2007). Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Domański, R., Marciniak A. (2003). Sieciowe koncepcje gospodarki miast i regionów. Warszawa: Studia KPZK PAN, t. 113.
• Dziewoński, K. (1972). Przegląd teorii sieci osadniczej [w:] Elementy teorii planowania przestrzennego, (red.) K. Secomski, Warszawa: PWN, s. 163-181.
• Dziewoński, K. (1974). Badania geograficzne dla potrzeb planowania przestrzennego 1944-1974, Przegląd Geograficzny, t. 46, z. 4, s. 577-596.
• Friedberg, J. (2007). Wizja struktury oraz rozwoju sieci transportowych do roku 2033 ze szczególnym uwzględnieniem prognozowanych natężeń ruchu, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Garlicki, L. (2003). Komentarz do art. 64 konstytucji, (red.) K. Działocha, L. Garlicki, P. Sarnecki, W. Sokolewicz, J. Trzciński, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa, Wydawnictwo C.H. Beck, t. 3, s. 1-10.
• Gehl, J. (2009). Życie między budynkami: użytkowanie przestrzeni publicznej. Kraków: Wydawnictwo RAM.
• Geografia osadnictwa, ludności i turyzmu wobec transformacji systemowej, (red.) W. Maik, D. Sokołowski (1997), Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Geografia urbanistyczna, (red.) S. Liszewski (2008), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Grzeszczak, J. (1999). Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej. Warszawa: IGiPZ im. S. Leszczyckiego PAN, Prace Geograficzne, 173.
• Izdebski, H. (2009). Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
• Jałowiecki, B. (1999). Metropolie. Białystok: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.
• Jałowiecki B. (2000). Współczesne przekształcenia struktury osadniczej i przestrzeni miejskiej. Warszawa: Studia KPZK PAN, nr 186.
• Jałowiecki, B. (2005). Polskie miasta w okresie metropolizacji. Studia Regionalne i Lokalne, nr 1(19), s. 5-15.
• Jakubowicz, E. (1993). Centralność i obszary obsługi miast [w:] W. Maik, (red.), Problematyka lokalnych systemów osadniczych, Toruń: Uniwersytet im. M. Kopernika.
• Jewtuchowicz, A. (2005). Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kantarek, A.A. (2008). O orientacji w przestrzeni miasta. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Karwińska, A. (2008). Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Klosek-Kozłowska, D. (2007). Ochrona wartości kulturowych miast a urbanistyka. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Kolipiński, J. (1970). Metody rachunku efektywności w miejscowym planowaniu przestrzennym w Polsce. Warszawa: Studia KPZK PAN, t. 32.
• Kolipiński, J. (1971). Uwagi na temat usprawnienia gospodarki przestrzennej - przesłanki i zarys propozycji. Miasto, nr 7, s. 1-8.
• Kolipiński, J. (1978). Wybrane zagadnienia ekonomiki regionalnej [w:] Problemy i metody ekonomiki regionalnej. (red.) A. Kukliński, Warszawa: PWN.
• Konkurencyjność i potencjał rozwoju polskich metropolii - szanse i bariery, (2004), (red.) S. Korenik, K. Szołek (2004), Warszawa: Biuletyn KPZK PAN, z. 214.
• Kopietz-Unger, J. (2000). Urbanistyka w systemie planowania przestrzennego. Poznań: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej.
• Kowalewski, A.T. (1990). Ekonomiczne aspekty planów urbanistycznych w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Krzyżanowska, T.E. (2009). Miasto jako zbiór wzorców. Warszawa: Oficyna Wydawnicza WSEiZ.
• Libura, H. (1990). Percepcja przestrzeni miejskiej, [w:] Rozwój regionalny-Rozwój lokalny-Samorząd terytorialny, Warszawa: Instytut Gospodarki Przestrzennej UW, t. 31, s. 136-138.
• Lisowski, A. (2003). Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Litwińska, E. (2004). Stan równowagi w modelowaniu systemów osadniczych za pomocą modeli przesunięć bilansujących, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
• Liszewski, S. Maik, W. (2000). Osadnictwo. Wielka encyklopedia geografii świata, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, t. 18.
• Maik, W. (1976a). Analiza funkcjonalna sieci osadniczej podregionu kalisko-ostrowskiego. Poznań: Prace Naukowe UAM, Seria Geografia 11.
• Maik, W. (1976b). Założenia i zastosowanie koncepcji zespołów osadniczych. Przegląd Geograficzny, t. 48, z. 2, s. 235-251.
• Maik, W. (1988). Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa. Prace Naukowe UAM, Seria Geografia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, z. 37.
• Maik, W. (1992a). Podstawy geografii miast. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Maik, W. (1992b). Problematyka rozwoju polskiej geografii społeczno-ekonomicznej w świetle paradygmatycznych modeli pojęciowych. Przegląd Geograficzny, t. 64, z. 3/4, s. 231-246.
• Maik, W. (1993). Koncepcja lokalnych systemów osadniczych. Założenia i perspektywy badawcze, (red.) W. Maik, [w:] Problematyka lokalnych systemów osadniczych, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Maik, W. (2012). Podstawy teoretyczno-metodologiczne studiów geograficzno-miejskich. Studium z metodologii geografii. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy.
• Malisz, B. (1967). Teoria progów w programowaniu miast w regionie. Gospodarka i Administracja Terenowa, nr 1.
• Miazga, M. (2001). Społeczne problemy kształtowania przestrzeni. Warszawa: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej.
• Mydel, R. (2006). Od urbanizacji do reurbanizacji. Zmodyfikowany model falowego rozwoju obszarów metropolitalnych. Instytut Geografii Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Urbanizacja i Społeczeństwo, s. 55-65.
• Niewiadomski, Z. (2003). Nowe prawo o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Warszawa: TWIGGER.
• Ostrowska, M.W. (1991). Człowiek a rzeczywistość przestrzenna. Szczecin: Oficyna Wydawnicza Nauka i Życie.
• Parysek, J.J. (1997). Podstawy gospodarki lokalnej. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.
• Parysek, J.J. (2007). Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej. Wybrane aspekty praktyczne. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.
• Patoczka, P. (2000). "Ściany" i "bramy" w krajobrazie. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Podstawy teoretyczne gospodarki przestrzennej i zarządzania przestrzenią, (red.) T. Bajerowski (2003), Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Rola i miejsce geografii osadnictwa i ludności w systemie nauk geograficznych, (red.) S. Liszewski, W. Maik (2005), Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy.
• Słodczyk, J. (2001). Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Słodczyk, J. (2012). Historia planowania i budowy miast. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Śleszyński, P. (2002). Delimitacje centrum Warszawy. Problemy badawcze. Warszawa: IGiPZ PAN, Prace Geograficzne, nr 184, s. 65-102.
• Ujęcia i problemy badawcze współczesnej geografii (Podstawowe idee i koncepcje badawcze w geografii), (red.) W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (2013), Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy, t. 5.
• Węcławowicz, G. (2007). Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne. Wydanie II zmienione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, (red.) M. Chmaj (2006), Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
• Współczesne przemiany struktur przestrzennych dużych miast. IX Konwersatorium Wiedzy o Mieście, (1997), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Katedra Geografii Miast i Turyzmu.
• Zarys metod i technik badawczych w planowaniu przestrzennym, (red.) E. Bagiński (1996), Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
• Żółtowska, J.E. (2016). Metodyka geografii osadnictwa. Wybrane modele i narzędzia badań geograficzno-osadniczych oraz możliwości zastosowania ich w planowaniu przestrzennym, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 z późn. zm.; sprost. Dz. U. z 2001r. nr 28, poz. 319.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej i inne akty prawne. Teksty jednolite, 2012, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Mała konstytucja - ustawa konstytucyjna z 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz samorządzie terytorialnym, Dz. U. nr 84, poz. 426 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o zmianie konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Dz. U., z 1990 r. nr 16, poz. 94.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, tekst jedn. Dz. U. z 1996 r., nr 13, poz. 74 z późn. zm.
• Ustawa z 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, Dz. U. nr 21, poz. 123 z późn. zm. (uchylona przez ustawę z 24 lipca 1998 r. o wejściu w życie ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o administracji rządowej w województwie, Dz. U. nr 99, poz. 631).
• Ustawa z 6 listopada 1992 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, Dz. U. nr 100, poz. 499 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1592 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1590 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie, tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 80, poz. 872 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa, Dz. U. nr 106, poz. 668, z późn. zm.
• Ustawa z 24 lipca 1998 r. w sprawie wprowadzenia zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, Dz. U. nr 96, poz. 603 z późn. zm. oraz nr 104, poz. 656.
• Ustawa z 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa, Dz. U. nr 162, poz. 1126 z poźn. zm.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. nr 80, poz. 717, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U., nr 175, poz. 1457 z późn. zm.
• Europejska Kartę Samorządu Terytorialnego (EKST), sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r., ratyfikowana przez Polskę 26 kwietnia 1993 r., Dz. U. z 1994 r. nr 124, poz. 607.
• Konwencja o współpracy transgranicznej - Europejska Konwencja Ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi z 21 maja 1980 r., Dz. U. z 1993 r. nr 61, poz. 287.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych (NUTS) (Dz. U. z 2007 r., nr 214, poz. 1573.
• Stan na 1 stycznia 2012 r. na podstawie: rozporządzenia Komisji (UE) nr 31/2011 z dnia 17 stycznia 2011 r. zmieniającego załączniki do rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS), Dz. Urz. UE L13 z 18 stycznia 2011 r.
• Ustawa z 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, Dz. U. nr 48, poz. 550 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju, Dz. U. nr 116, poz. 1206 z późn. zm.
• (EKST) - Europejskiej Karty Samorządu Regionalnego (European Charter of Regional Self-Government), uchwalonej przez IV Sesję Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych w Strasburgu w dniach 3-5 czerwca 1997r.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., kodeks cywilny, Dz. U., nr 16, poz. 93 z późn. zm.