Diagnostyka preimplantacyjna zarodków ludzkich in vitro a ochrona godności człowieka

• Autorzy: Agata Niżnik-Mucha

Warianty tytułu

Pre-implantation Diagnostics of Human in Vitro Embryos and Protection of Human Dignity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problemy poddane analizie w artykule są związane z wolnością prokreacyjną jednostki, która aktualnie obejmuje m.in. swobodę w zakresie dostępu do procedur zapłodnienia pozaustrojowego. Jednym z elementów tych procedur może być diagnostyka preimplantacyjna zarodków ludzkich in vitro dokonywana w celu wykrycia chorób jednogenowych lub aberracji chromosomowych. Związana immanentnie z diagnostyką preimplantacyjną negatywna selekcja zarodków in vitro dotkniętych wskazanymi chorobami lub aberracjami budzi kontrowersje natury etycznej i prawnej. Przeciwnicy diagnostyki preimplantacyjnej podnoszą, że jej stosowanie jest nie do pogodzenia z ochroną godności człowieka (która służy człowiekowi zarówno w postnatalnej, jak i prenatalnej fazie życia). Problem ten jest w artykule poddany analizie odrębnie w odniesieniu do różnych typów sytuacji i celów, w których przeprowadzana jest diagnostyka preimplantacyjna.(abstrakt oryginalny)

EN

The problems analysed in the paper are related to the reproductive freedom of the individual, which currently includes, among other things, freedom of access to in vitro fertilisation procedures. One of the elements of these procedures may be pre-implantation diagnostics of human in vitro embryos, performed to detect monogenic diseases or chromosome aberrations. Negative selection of in vitro embryos affected by the indicated diseases or aberrations, inherent in pre-implantation diagnostics, raises ethical and legal controversies. Opponents of pre-implantation diagnostics argue that its use is incompatible with the protection of human dignity (which serves human beings both in the postnatal and prenatal phase of life). This problem is analysed separately in the article for different types of situations and purposes for which pre-implantation diagnostics are carried out.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Godność człowieka; Prokreacja; Badanie diagnostyczne

EN

Human dignity; Procreation; Diagnostic test

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 10
• Strony: 31--52

Twórcy

autor

Agata Niżnik-Mucha

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Bloom P., Against Empathy: The Case for Rational Compassion, London 2016.
• Brożek B., Pojęcie osoby w dyskusjach bioetycznych [w:] J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka, W. Załuski, Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010.
• Domitrz J.A., Goncikowska E., Diagnostyka preimplantacyjna [w:] Niepłodność i rozród wspomagany, red. J. Radwan, S. Wołczyński, Poznań 2011.
• Dreier H., Grundgesetz: Kommentar, Bd. 1, Tübingen 2004.
• Dürig G. [w:] Grundgesetz: Kommentar, red. T. Maunz, G. Dürig, München 1958.
• Feinberg J., Harm to Others, The Moral limits of Criminal Law, Oxford 1984.
• Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Warszawa 2003.
• Glover J., Choosing Children: Genes, Disability and Design, Oxford 2006.
• Kass L., Life, Liberty and the Defence of Dignity, Encounter Books, San Francisco 2002.
• Kondratiewa-Bryzik J., Rozważania o statusie prawnym płodu ludzkiego. Aspekty prawno-międzynarodowe, "Studia Prawnicze" 2005/1.
• Niżnik-Mucha A., Prawna regulacja medycznie wspomaganej prokreacji w Polsce i wybranych państwach europejskich. Wybrane zagadnienia, Kraków 2016.
• Różyńska J., Etyka i diagnostyka przedurodzeniowa [w:] Bioetyka, red. J. Różyńska, W. Chańska, Warszawa 2013.
• Różyńska J., "Wolałbym nie istnieć, niż żyć w takim stanie". O koncepcji krzywdy opartej na racjonalnej preferencji Joela Feinberga, "Etyka" 2014/49.
• Safjan M., Wyzwania dla państwa prawa, Warszawa 2007.
• Starck Ch. [w:] Das Bonner Grundgesetz: Kommentar, red. H. von Mangoldt, F. Klein, Ch. Starck, München 1999.
• Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
• Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Wasserstrom R., Status płodu [w:] Początki ludzkiego życia. Antologia bioetyki, red. W. Galewicz, Kraków 2010.