Polskie miasta na drodze adaptacji do zmian klimatu - przykłady Wrocławia i Radomia

• Autorzy: Liliana Janik

Warianty tytułu

Polish Cities on the Path Towards Adaptation to Climate Change as Exemplified by Wrocław and Radom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Adaptacja do zmian klimatu stanowi jedno z większych wyzwań, przed jakimi stoi współczesny świat. Dotyczy to zwłaszcza obszarów miejskich, które z uwagi na specyficzne uwarunkowania cechują się niewielką odpornością na nagłe zjawiska i wydarzenia pogodowe, takie jak ekstremalne opady deszczu czy też długotrwałe okresy suszy. Istotą adaptacji do takich zdarzeń jest przede wszystkim zmiana sposobu myślenia o wodach opadowych, potraktowanie ich jako zasobu, a nie wyłącznie zagrożenia. Jednym ze sposobów adaptacji do zmian klimatu jest wprowadzanie do przestrzeni miast elementów błękitno-zielonej infrastruktury (BZI), które powinny tworzyć system oparty na sieci terenów zielonych oraz wodnych. Wśród polskich miast reprezentujących systemowe podejście w adaptacji do zmian klimatu oparte na rozwiązaniach z zakresu BZI znajdują się m.in. Wrocław i Radom. Mimo podobnego celu miasta te wybrały częściowo różne środki do jego osiągnięcia. We Wrocławiu władze miasta zdecydowały się na zmiany w zasadach planowania przestrzennego, przede wszystkim jednak postawiły na udział mieszkańców w procesie planowania oraz realizacji przedsięwzięć prowadzących do zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi. Z kolei w przypadku Radomia główna oś działań była zorientowana na inwestycje związane z istniejącymi ciekami i zbiornikami wodnymi. Tym, co łączy przypadek Wrocławia i Radomia jest natomiast zastosowanie elementów błękitno-zielonej infrastruktury oraz aspekt edukacyjny obu projektów. (abstrakt oryginalny)

EN

​​​Adaptation to climate change is one of the major challenges facing the modern world. This pertains in particular to urban areas, which, given their specific conditions, have low resilience to abrupt phenomena and weather events such as extreme rainfall or prolonged periods of drought. In essence, adapting to such events above all requires changing the way of thinking about rainwater and treating it as a resource, rather than just a threat. One way of adjusting to climate change is by bringing elements of blue-green infrastructure (BGI) into urban spaces, which should form a system based on a network of both green areas and water features. Wrocław and Radom are examples of Polish cities that follow a systemic approach to adaptation to climate change based on BGI solutions. Despite them pursuing a similar goal, they have chosen somewhat different means to achieve it. In Wrocław, the city authorities have decided to redefine the principles of spatial planning, but most importantly, they have focused on public participation in the planning process and the implementation of projects leading to sustainable rainwater management. By contrast, Radom has focused its activities on investments related to existing watercourses and reservoirs. What Wrocław and Radom have in common is the use of blue-green infrastructure elements and the educational aspect of both projects. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zmiany klimatyczne; Polityka klimatyczna; Zielona infrastruktura; Retencja wód; Rozwój zrównoważony

EN

Climate change; Climate policy; Green Infrastructure; Water retention; Sustainable development

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2021
• Tom: 71
• Strony: 69--77

Twórcy

autor

Liliana Janik

• Instytut Rozwóju Miast i Regionów

Bibliografia

• Błękitno-zielona Infrastruktura, 12.12.2016, portal Radom Klima. Dostępne na: http://www.life.radom.pl/pl/wydarzenia/aktualnosci/156-blekitno-zielona-infrastruktura [data dostępu: 09.09.2021].
• Cele przedsięwzięcia, b.d., portal Radom Klima. Dostępne na: http://www.life.radom.pl/pl/o-projekcie/cele-przedsiewziecia [data dostępu: 14.07.2021].
• Climapond na Ustroniu, 25.05.2018, portal Radom Klima. Dostępne na: http://life.radom.pl/pl/wydarzenia/aktualnosci/208-climapond-na-ustroniu [data dostępu: 14.07.2021].
• Działania, b.d., portal Radom Klima. Dostępne na: http://www.life.radom.pl/pl/o-projekcie/dzialania [data dostępu: 14.07.2021].
• Gorgoń J., Gocko-Gomoła K., 2016, Woda w mieście jako czynnik wzmacniający jego odporność na zmiany klimatu, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach, 8, 31-44.
• Graf R., Kałużna J., 2020, Zarządzanie wodą opadową w mieście w aspekcie minimalizacji ryzyka podtopień i powodzi typu "flash flood" (na przykładzie Kalisza), [w:] D. Wrzesiński, R. Graf, A. Perz, K. Plewa (red.), Naturalne i antropogeniczne zmiany obiegu wody. Współczesne problemy i kierunki badań, Bugucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 171-191.
• Grow Green - Wrocław zwyciężył w projekcie Horizon 2020, b.d., Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia. Dostępne na: https://bip.um.wroc.pl/artykul/644/24782/grow-green-wroclaw-zwyciezyl-w-projekcie-horizon-2020 [data dostępu: 14.07.2021].
• Grow Green Wrocław, b.d., www.wroclaw.pl. Dostępne na: https://www.wroclaw.pl/growgreen/grow-green-wroclaw [data dostępu: 14.07.2021].
• Januchta-Szostak A., 2010, Miasto w symbiozie z wodą, Czasopismo Techniczne. Architektura, 6-A/2010, 14(107), 95-102.
• Jurczak T., Wagner I., Łapińska M., Szklarek S., Obłąkowski S., Maniakowski M., Szymankiewicz K., Ziółkowska M., Zalewski M., 01.12.2017, Koncepcja adaptacji istniejącego zbiornika Borki i stawów kolmatacyjnych do zmian klimatu. Dostępne na: http://life.radom.pl/images/dokumenty/zalozenia_koncepcyjne/20170112_koncepcja_Borki_ze_stawami_kolmatacyjnymi.pdf [data dostępu: 20.09.2021].
• Komisja Europejska, 2021, Budując Europę odporną na zmianę klimatu - nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Bruksela. Dostępne na: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021DC0082&from=PL [data dostępu: 20.09.2021].
• Kwiecińska K., 17.06.2021, Co badamy w ramach Grow Green - monitoring społeczny i ekonomiczny, www.wroclaw.pl. Dostępne na: https://www.wroclaw.pl/growgreen/co-badamy-w-ramach-growgreen-monitoring-spoleczny-i-ekonomiczny [data dostępu: 14.07.2021].
• Legutko-Kobus P., 2017, Adaptacja do zmian klimatu jako wyzwanie polityki rozwoju miast w kontekście krajowym i europejskim, Biuletyn KPZK PAN, 268, 83-97.
• Lubię deszcz, b.d., Fundacja Sendzimira. Dostępne na: https://sendzimir.org.pl/projekty/lubie-deszcz/ [data dostępu: 14.07.2021].
• Miejskie Plany Adaptacji, b.d., portal projektu "Wczujmy się w klimat!". Dostępne na: http://44mpa.pl/miejskie-plany-adaptacji/ [data dostępu: 14.07.2021].
• Ministerstwo Środowiska, Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, Warszawa. Dostępne na: https://klimada.mos.gov.pl/wp-content/uploads/2013/11/SPA-2020.pdf [data dostępu: 20.09.2021].
• Pietryka K., 2020, Błękitno-zielona infrastruktura a bezpieczeństwo powodziowe środowisk zurbanizowanych, [w:] A. Danielewska, M. Maciąg (red.), Najnowsze doniesienia z zakresu ochrony środowiska i nauk pokrewnych, Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, Lublin, 22-40.
• Rozpoczęła się modernizacja zalewu na Borkach w ramach projektu LIFE, 05.09.2020, portal Radom Klima. Dostępne na: http://www.life.radom.pl/pl/wydarzenia/aktualnosci/267-rozpoczela-sie-modernizacja-zalewu-na-borkach-w-ramach-projektu-life [data dostępu: 14.07.2021].
• Szendoł T., 11.08.2017, Koncepcja renaturyzacji i adaptacji rzeki Mlecznej do zmian klimatu. Dostępne na: http://www.life.radom.pl/images/raporty/Koncepcja_Mleczna.pdf [data dostępu: 09.09.2021].
• Wagner I., Krauze K., 2014, Jak bezpiecznie zatrzymać wodę opadową w mieście? Narzędzia techniczne, Zrównoważony Rozwój - Zastosowania, 5, 75-93.
• Urząd Miejski Wrocławia, 2019, Katalog dobrych praktyk, cz. II- Zasady zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi na obszarze zabudowanym, Wrocław. Dostępne na: https://www.wroclaw.pl/srodowisko/files/dokumenty/26836/katalog-dobrych-praktyk-zlap-deszcz.pdf [data dostępu: 20.09.2021].
• Wrocław: Złap deszcz 2020, 04.02.2020, zielonainfrastruktura.pl. Dostępne na: http://zielonainfrastruktura.pl/wroclaw-zlap-deszcz-2020/ [data dostępu: 14.07.2021].
• Zakończenie prac w ramach projektu LIFE na zbiorniku Borki i stawach kolmatacyjnych, 28.06.2021, portal Radom Klima. Dostępne na: http://www.life.radom.pl/pl/wydarzenia/aktualnosci/279-zakonczenie-prac-w-ramach-projektu-life-na-zbiorniku-borki-i-stawach-kolmatacyjnych [data dostępu: 14.07.2021].
• Złap deszcz 2020 - Wrocław, b.d., Aquatechnika. Dostępne na: https://aquatechnika.com.pl/pl/Poradnik/dotacje-na-deszczowke/zlap-deszcz-2020-wroclaw [data dostępu: 14.07.2021].

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2021.71.07