Konstytucjonalizm versus populizm. Rywalizacja idei w polskiej praktyce politycznej

• Autorzy: Dobrochna Minich

Warianty tytułu

Constitutionalism versus Populism. Competition of Ideologies in Polish Political Practice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest zestawienie dwóch konstrukcji ideowych: konstytucjonalizm, populizm. Kryzys konstytucyjnego państwa prawa w Rzeczypospolitej Polskiej wskazuje, że idea populizmu stanowi destrukcyjny czynnik powodujący odchodzenie od liberalnych i demokratycznych założeń konstytucjonalizmu. Siła populizmu jest wyrazem niedomagań systemowych, przede wszystkim w zakresie koncepcji podziału władzy (check and balance). W artykule staram się wykazać, że cele realizowane przez polskiego ustawodawcę nie są związane z rozwijaniem ochrony praw obywatelskich, konstytucjonalizmem, demokracją, ale ze wzmacnianiem pozycji politycznego centrum decyzyjnego przy użyciu populistycznych narzędzi.(abstrakt oryginalny)

EN

The subject of this article is the comparison of two ideological constructs: constitutionalism and populism. The crisis of the constitutional rule of law in the Republic of Poland shows that the ideology of populism is a destructive factor causing a departure from the liberal and democratic foundations of constitutionalism. The power of populism is an expression of systemic ailments, mainly in terms of the concept of check and balance. In this article I try to show that the goals pursued by the Polish legislator are not related to the development of civil rights protection, constitutionalism, and democracy, but to strengthening the position of the political decision-making centre using populist tools.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Populizm; Państwo prawne; Podział władz; Konstytucja RP

EN

Populism; State governed by the rule od law; Distribution of power; RP Constitution

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 11
• Strony: 52--65

Twórcy

autor

Dobrochna Minich

• Uczelnia Łazarskiego

Bibliografia

• Atienza M., Constitutionalism, Globalization and Law, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2009, https://www.rpo.gov.pl/pliki/12421352860.pdf.
• Balkin J.M., Constitutional Crisis and Constitutional Rot, "Maryland Law Review" 2017/77 (147).
• Barberis M., Neocostituzionalismo, democrazia e imperialismo della morale [w:] Neocostituzionalismo(s), red. M. Carbonel, Madryt 2009.
• Blokker P., Bugaric B., Halmai G., Populist constitutionalism: Varieties, complexities, and contradictions, "German Law Journal" 2019/20 (3).
• Blokker P., Populism as a constitutional project, "International Journal of Constitutional Law" 2019/17 (2).
• Blokker P., Populist Counter-Constitutionalism, Conservatism, and Legal Fundamentalism, "European Constitutional Law Review" 2019/15 (3).
• Blokker P., The Imaginary Constitution of Constitutions, "Social Imaginaries" 2017/3 (1).
• Bond I., Gostyńska-Jakubowska A., Democracy and the rule of law: Failing partnership?, London - Brussels - Berlin 2020, https://www.cer.eu/sites/default/files/pbrief_ruleoflaw_17.1.20.pdf.
• Böckenförde E.-W., Constitutional and Political Theory. Selected Writings, Oxford 2017.
• Carbonell M., Jaramillo L.G. (red.), El Canon Neoconstitucional, Bogota 2010.
• Chmielnicki P., Kurzępa-Dedo K., Malionowska-Wójcicka M., Minich D., van Kędzierski D., Opaliński B., Stachura M., Milan E., Kotowicz B., Masior M., Strzała K., Polski ustawodawca wobec pandemii SARS-CoV-2 Raport z badań za rok 2020, https://www.lazarski.pl/fileadmin/user_upload/dokumenty/instytuty/CBPL_Raport_z_badan_nt._legislacji_2020..pdf.
• Comanducci P., Constitucionalizacion y neoconstitucionalismo [w:] Positivismo jurídico y neoconstitucionalismo, red. P. Comanducci, M.A. Ahumanda, D.G. Lagier, Madryt 2009.
• Csehi R., Zgut E., 'We won't let Brussels dictate us': Eurosceptic populism in Hungary and Poland, "European Politics and Society" 2021/22(1).
• Czarnota A., Populistyczny konstytucjonalizm czy nowy konstytucjonalizm?, "Krytyka Prawa" 2019/1.
• Czarnota A., Paździora M., Stambulski M. (red.), Nowy konstytucjonalizm. Polityczność, tożsamość, sfera publiczna, red. A. Czarnota, M. Paździora, M. Stambulski, Warszawa 2021.
• d'Ancona M., Post-Truth: The New War on Truth and How to Fight Back, Londyn 2017.
• Elster J., Introduction [w:] Constitutionalism and Democracy, red. J. Elster, R. Slagstad, Cambridge 1997.
• Ferrajoli L., La democrazia constituzionale, Bolonia 2016.
• Grabowski A., Holocher J. (red.), Studia z teorii konstytucyjnego państwa prawa. Konstytucjonalizm, neokonstytucjonalizm, postpozytywizm, Kraków 2019.
• Grabowski A., Naleziński B., Konstytucyjne prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu w państwie pozornie praworządnym, "Państwo i Prawo" 2020/10.
• Guastini R., Lezioni di teoria del diritto e dello stato, Torino 2006.
• Halmai G., Populism, authoritarianism and constitutionalism, "German Law Journal" 2019/20 (3).
• Heller Á., Wykłady i seminaria lubelskie, Lublin 2006.
• Ionescu G., Gellner E., Populism: Its Meanings and National Characteristics, Londyn 1969.
• Joung M., The Rise of the Meritocracy, Harmondsworth 1958.
• Krygier M., The Challenge of Institutionalisation: Post-Communist 'Transitions', Populism, and the Rule of Law, "European Constitutional Law Review" 2019/15.
• Lacey N., Populism and the Rule of Law, "Annual Review of Law and Social Science" 2019/15.
• Małajny R.M., Podział władzy - kontrowersje metodologiczne [w:] Interpretacje i reinterpretacje podziału władzy, red. B. Szmulik, J. Szymanek, Warszawa 2020.
• Minich D., Poszerzenie kompetencji organów władzy publicznej, "Przegląd Prawa Publicznego" 2020/12.
• Müller J.-W., Parsing populism: Who is and who is not a populist these days?, "Juncture" 2015/22(2).
• Müller J.-W., The Age of Perplexity: Rethinking the World we Knew. The Rise and Rise of Populism?, Madryt 2017, https://www.bbvaopenmind.com/wp-content/uploads/2018/03/BBVA-OpenMind-Jan-Werner-Muller-The-Rise-and-Rise-of-Populism-1.pdf.
• Müller J.-W., What is Populism?, Philadelphia 2016.
• Nowak L., Podział władzy w historii myśli politycznej - wybrane problemy [w:] Interpretacje i reinterpretacje podziału władzy, red. B. Szmulik, J. Szymanek, Warszawa 2020.
• Oakeshott M., The Politics of Faith and the Politics of Scepticism, New Haven - London 1996.
• Pozzolo S., Neoconstitucionalismo y especificidad de la interpretaciòn constitucional, "Doxa" 1998/2 (21).
• Pozzolo S., Neocostituzionalismo, "Eunomía: Revista en Cultura de la Legalidad" 2016/11.
• Radziewicz P., Kryzys konstytucyjny i paradygmatyczna zmiana konstytucji, "Państwo i Prawo" 2020/10.
• Sadurski W., Polski kryzys konstytucyjny, Łódź 2020.
• Sandel M.J., Tyrania merytokracji. Co się stało z dobrem wspólnym, Warszawa 2020.
• Scheppele K.L., The Social Lives of Constitutions [w:] Sociological Constitutionalism, red. P. Blokker, Ch. Thornhill, Cambridge 2017.
• Soniewicka M., Spór o dopuszczalność przerywania ciąży z perspektywy etycznej i filozoficzno-prawnej (komentarz do wyroku TK w sprawie K 1/20), "Państwo i Prawo" 2021/8.
• Stevenson Ch.L., Facts and Values. Studies in Ethical Analysis, New Heaven 1963.
• Sulikowski A., Trybunał Konstytucyjny a polityczność. O konsekwencjach upadku pewnego mitu, "Państwo i Prawo" 2016/4.
• Szuleka M., Wolny M., Kalisz M., Rządy prawem zamiast rządów prawa. Zagrożenia dla ochrony praw człowieka w Polsce w latach 2015 - 2019, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2019, https://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2019/09/Rządy-prawem-FIN-web-1.pdf.
• Taggart P., Populizm i patologie polityki przedstawicielskiej [w:] Demokracja w obliczu populizmu, red. Y. Mèny, Y. Surel, Warszawa 2007.