Influence of the Water Reservoir on the Transformation of the Ecoclimate of the Foothill Oak-Hornbeam Forest Tilio-Carpinetum in Gaik-Brzezowa

• Autorzy: Barbara Obrębska-Starkel
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The present-day transformation of the climate of the mountains against the background of their entire environment is still an open question which requires a broad supplementary research. Mountains represent areas of particularly rich variability climatic phenomena and, because of that, are treated as a so-called ''margin environment". The majority of the works on human influence on the climate of mountains on various spatial scales deals with the air temperature and precipitation. The changes in climatic conditions that depend on the influence of natural climatic factors such as circulation and radiation which, in turn, affect the water and soil conditions as well as the vegetation, are also characterised. A mesoclimate or topoclimate develop in relation to the physical-geographic conditions of a given region or site, i.e. elevation above sea level, typical landforms, aspect and gradient of die slopes, vegetation and water conditions. The feamres of the annual and diurnal courses of the climatic elements, particularly of the characteristics of thermal conditions, are important attributes of the differentiation of the climatic conditions on various scales. Based on the characteristics mentioned above, the typological units of the climate of different ranks and sizes may be distinguished. The units range from the climatic vertical zones which are typical of the macroclimate to tiny areas of homogenous physical properties of the substratum that are related to the topoclimate. The functioning of the topoclimates is conditioned by a modification of the influence of geographic and circulation factors in the boundary layer (Kożuchowski 1998). Still in the not so distant past, the studies on climatic changes focused on the global and regional scales. At present the emphasis is on the effects of these changes on a broadly understood geographical environment and on human management. (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Meteorological conditions; Climate; Meteorology

PL

Warunki meteorologiczne; Klimat; Meteorologia

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2002
• Numer: z. 109 Topoclimatic and geoecological changes in the Wieliczka Foothills in the surroundings of the Dobczyce Reservoir
• Strony: 111--197

Twórcy

autor

Barbara Obrębska-Starkel

• Jagellonian University, Cracow, Poland

Bibliografia

• Arnell N., 1997, Global warming, river flows and water resources, John Wiley and Sons, Chichester - New York-Brisbane-Toronto-Singapore.
• Beniston M., Innés J. L., 1998, Impacts of climatic variability and extreme on forests: synthesis, [in:] Beniston M., Innés J. L., (eds.), The impact of climate variability on forests, Lecture Notes in Earth Sciences 74, Springer.
• Boer M. M., de Groot R. S. (ed), 1990, Landscape - ecological impact of climate change, IOSS Press, Amsterdam.
• Brazdil R., 1998, Meteorological extremes and their impacts on forests, [in:] Beniston M., Innés J. L. (ed.), The impact of climate variability on forests, Lecture Notes in Earth Sciences 74, Springer.
• Brzeźniak E., Limanówka D., 1999, Zmiany temperatury powietrza w Beskidzie Sądeckim w latach 1961-90, Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 45, 5-18.
• Chromow S. P., 1977, Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa.
• Durło G., Małek S., Wężyk R, 1999, Modyfikujący wpływ drzewostanów bukowych na wilgotność i temperaturę powietrza, [in:] Feliksik E. (ed.), Klimatyczne uwarunkowania życia lasu, Konferencja Naukowa 21-22 maja 1999, Zakopane, 141-147.
• Grote R., Bürger G., Suckow F., 1998, Simulated impacts of mean vs. intra-annual climate changes on forest, [in:] Beniston M., Innés J. L. (eds.), The impact of climate variability on forests, Lecture Notes in Earth Sciences 74, Springer.
• Hess M., 1965, Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 11, 258 pp.
• Hess M., 1968, Metoda określania ilościowego zróżnicowania mezoklimatycznego w terenach górskich, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 18, 7-26.
• Hess M., 1971 , Studien über die quantitative Differenzierung der makro-, meso- und mikroklimatischen Verhältnisse der Gebirge als Grundlage zur Konstruierung detaillierter Klimakarten, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 26, 265-277.
• Hess M., Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., 1975, The method of constructing climatic maps of various scales for mountainous and upland territories exemplified by the maps prepared for Southern Poland, Geogr. Polonica, 31,163-187.
• Innes J. L., 1998, The impact of climatic extremes on forests: An introduction, [in:] Beniston M., Innes J. L. (ed.), The impact of climate variability on forests, Lecture Notes in Earth Sciences 74, Springer.
• Janusz A., 2000, Struktura termiczno-wilgotnościowa ekoklimatu grądu pogórskiego w Gaiku-Brzezowej w latach 1987-1997, (manuscript).
• Kaczmarek Z., 1960, O dobowym przebiegu parowania z powierzchni wody, Przegl. Geofiz.,V (VIII), 1.
• Kasza I., 1987, Stosunki mikroklimatyczne wierzchowiny pogórskiej na przykładzie Gaika-Brzezowej, (manuscript).
• Klimaszewski M., 1972, Geomorfologia Polski T.I, PWN, Warszawa.
• Konstantinova T. S., Korobov R. M., 2000, Izučenieje vozdejstvija globalnogo izmienienija klimata na regionalnyje estestvennye i socjalno-ekonomičeskije sistemy, [in:] Kotliakov W. M.(ed.), Globalnyje i regionalnyje izmienienija klimata i ich prirodnye i socjalno-ekonomičeskije posledstvija, GEOS, Moskwa.
• Kożuchowski K., 1998, Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN, Warszawa.
• Kożuchowski K., Degirmendžić J., Fortuniak K., Wibig J., 1999, Tendencje zmian sezonowych aspektów klimatu w Polsce, [in:] Zmiany i zmienność klimatu Polski. Ich wpływ na gospodarkę, ekosystemy i człowieka, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, 4-6 listopada 1999, Łódź, 107-122.
• Limanówka D., 1997, Variability of selected thermal characteristics of the air in the Carpathian Foothills in the years 1951-1995, Geogr. Polonica 70, IGBP Global Change, Polish Perspectives 4,53-64.
• Linacre E., 1992, Climate, data and resources, A reference and guide, Routledge, London and New York.
• Lützke R., 1961, Das Temperaturklima von Waldbeständen und - licktungen im Vergleich zur offenen Feldflur, ArchiV fur Forstwesen, 10, 1.
• Łoginov W.F., 2000, Ocenka antropogennych izmienenij klimata Bełorussii, [in:] Kodiakov W. M. (ed.) Globalnyje i regionalnyje izmienienija klimata i ich prirodnye i socjalno-ekonomičeskije posledstvija, GEOS, Moskwa.
• Maunder W. J., 1992, Dictionary of global climate change, UCL Press, London.
• Marsz A. A., 1999, Oscylacja Północnoatlantycka a reżim termiczny zim na obszarze północno-zachodniej Polski i na polskim wybrzeżu, Przegl. Geogr., LXXI, 3, 225-245.
• Maruszczak H., 1988, Zmiany środowiska przyrodniczego kraju w czasach historycznych, [in:] Starkel L. (ed.), Przemiany środowiska geograficznego Polski, Wszechnica PAN, Ossolineum, Wrocław, 107-136.
• Mołczanow A. A., 1961, Les i klimat, Izd. Akad. Nauk SSSR, Moskva.
• Niedźwiedź T., 1967, Mezoklimat doliny Raby w okolicy Gaika-Brzezowej, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 16,57-80.
• Niedźwiedź T, 1968 Przymrozki w pogórskim odcinku doliny Raby, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 18, 53-69.
• Niedźwiedź T, 1973, Temperatura i wilgotność powietrza w warunkach rzeźby pogórskiej Karpat (na przykładzie doliny Raby koło Gaika-Brzezowej), Zesz. Naukowe UJ, Prace Geogr., 3,7-88.
• Niedźwiedź T., 1975, Wpływ sytuacji synoptycznych na zróżnicowanie temperatur ekstremalnych powietrza na wiosnę w dolinie Raby, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 41.
• Niedźwiedź T., 1981, Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły, Rozpr. habil. UJ, 58, Kraków.
• Niedźwiedź T., 1988, Kalendarz sytuacji synoptycznych dla dorzecza górnej Wisły (1951-1985), Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 71,37-86.
• Niedźwiedź T., 1992, Kalendarz sytuacji synoptycznych dla dorzecza górnej Wisły (1986-1990), ZESZ. Nauk. UJ, Prace Geogr., 90, 71-78.
• Niedźwiedź T., 1993, Long-term variability of Murray-Lewis circulation indices (P, S, C, M) in Southern Poland, [in:] Global warming and contemporary climatic changes in Poland, Intern. Conf., Szczecin Univ., 31 May -1 June 1993, Szczecin.
• Niedźwiedź T., 1997, Kalendarz sytuacji synoptycznych dla dorzecza górnej Wisły (1986-1996), (manuscript).
• Niedźwiedź T., 2000, The dynamics to selected extreme climatic events in Poland, Geogr. Polonica, 73, 2, 25-41.
• Niedźwiedź T, Ustrnul Z., Cebulak E., Umanówka D., 1994, Long-term climate variation in Southern Poland due to atmospheric circulation variability, [in:] Heino R. (ed.), Climate variations in Europe, Proceedings of the European Workshop on Climate Variations held in Kirkkonummi (Majvik), 15-18 May 1994, Finland, 263-277.
• Obrębska-Starklowa В., 1970, Wpływ zespołu Tilio-Carpinetum na stosunki termiczne i wilgotnościowe powietrza, Folia Geogr., s. Geogr.-Phys., IV, 103-126.
• Obrębska-Starklowa В., 1971, O stosunkach termicznych w dolinach ze szczególnym uwzględnieniem warstwy inwersyjnej, Folia Geogr., s. Geogr.-Phys., 5, 87-104.
• Obrębska-Starklowa B., 1973, Stosunki termiczne w przygruntowej warstwie powietrza w zespole Tilio-Carpinetum w Gaiku-Brzezowej, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 32,89-103.
• Obrębska-Starklowa B., 1975, Stosunki mezo- i mikroklimatyczne Szymbarku, Dokument. Geogr., IG PAN, Warszawa, 5,1-123.
• Obrębska-Starklowa B., 1977, Typologia i regionalizacja fenologiczno-klimatyczna na przykładzie dorzecza górnej Wisły, Kraków, Rozpr. Hábil. UJ, 11, Kraków, 1-233.
• Obrębska-Starklowa B., 1984a, On the role of relief in differentiating climatic conditions of the Polish Carpathians, Geogr., Polonica, 50,233-252.
• Obrębska-Starklowa В., 1984b, Reflection of the orographic patterns in the micro- and mesoclimatic conditions, Geojournal, 1, 8.3, 259-263.
• Obrębska-Starklowa В., 1995, Differentiation of topoclimaticconditions in a Carpathian foreland valley based on multiannual observation, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 101,1-110.
• Obrębska-Starklowa В., 1996, Effects of regional and local climate controls on multiannual air temperature series, Geogr. Polonica, 67, 59-76.
• Obrębska-Starklowa В., 1997, Współczesne fluktuacje klimatu w rejonie zbiornika wodnego w Dobczycach i ich znaczenie dla gospodarki w górach, Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 43, 13-22.
• Obrębska-Starklowa B., 1998, Transformation of environmental conditions in the Carpathian foreland oak-hornbeam forest communities versus the contemporary changes in climate, [in:] Osuch В. 9ed.),Forest and water, International Scientific Conference, 25-29 May 1998, Kraków, 85-95.
• Obrębska-Starklowa В., 1999, Zmiany klimatu a ekosystemy górskie, [in:] Zmiany i zmienność klimatu Polski, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, 4-6 listopada 1999, Łódź, 199-204.
• Obrębska-Starkel В., 2000a, Influence of the water reservoir on the transformation of the ecoclimate of the foothill dry-ground forest Tilio-Carpinetum in Gaik-Brzezowa, (manuscript).
• Obrębska-Starkel В., 2000b, Perspectives of the studies at the Wieliczka Foothills, (manuscript).
• Obrębska-Starklowa В., Bednarz Z., Niedźwiedź T, Trepińska J., 1994, Klimat Karpat w okresie globalnego ocieplenia i prognozowane zmiany gospodarcze, Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 37, 13-38.
• Obrębska-Starklowa B., Grzyborowska A., 1995, Sezonowe zróżnicowanie dobowego przebiegu temperatury powietrza w rejonie dobczyckiego zbiornika wodnego, Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 38.
• Obrębska-Starklowa B., Trepińska J., Rauczyńska-Olecka D., Piotrowicz K., 1995, Zmiany temperatury powietrza na Pogórzu Karpackim w skali lokalnej, (manuscript).
• Obrębska-Starklowa B., Grzyborowska A., 1999, Tendencje wieloletnich zmian termicznych grądu pogórskiego w rejonie zbiornika dobczyckiego, [in:] Feliksik E. (ed.), Klimatyczne uwarunkowania życia lasu, Konferencja Naukowa, 21-22 maja 1999, Zakopane, 159-167.
• Obrębska-Starklowa B., Grzyborowska A., 2000, Symptomy współczesnego przekształcania ekoklimatu grądu pogórskiego Tilio-Carpinetum w Gaiku-Brzezowej, Folia Geogr., s. Geogr.-Physica, (in print).
• Ociepka K., 1994, Warunki topoklimatyczne progu Pogórza Karpackiego, (manuscript).
• Оkе T., R. , 1978, Boundary layer climates, Methuen && Co Ltd, London.
• Olecki Z., 2000, Differentiation of the solar conditions in the Carpathian Foothills during 1911-1991, (manuscript).
• Olecki Z, Rauczyńska-Olecka D., 1999, Wieloletnie zmiany usłonecznienia w rejonie dobczyckiego zbiornika wodnego, [in:] Feliksik E. (ed.), Klimatyczne uwarunkowania życia lasu, Konferencja Naukowa 21-22 maja 1999, Zakopane, 169-173.
• Olszewski J. L., 1986, Rola ekosystemów leśnych w modyfikacji klimatu lokalnego Puszczy Białowieskiej, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 1-222.
• Olszewski J. L., Żarnowiecki G., 1999, Metody badań zróżnicowania fitoklimatu zbiorowisk leśnych w Białowieskim Parku Narodowym, [in:] Feliksik E. (ed.), Klimatyczne uwarunkowania życia lasu, Konferencja Naukowa 21-22 maja 1999, Zakopane, 183-190.
• Olszewski J. L., Szałach G., Żarnowiecki G., 1999, Zróżnicowanie fitoklimatu zbiorowisk roślinnych "Białe Ługi" w Górach świętokrzyskich, [in:] Feliksik E. (ed.), Klimatyczne uwarunkowania życia lasu, Konferencja Naukowa 21-22 maja 1999, Zakopane, 191-196.
• Paszyński J., Miara K., Skoczek J., 1999, Wymiana energii między atmosferą a podłożem jako podstawa kartowania topoklimatycznego, Dokumentacja Geogr., 14, IG i PZ PAN, Warszawa, 1-127.
• Quitt E., 1992, Topoklimatische Typen in Mitteleuropa, Atlas Ost- und Siideuropa, Ost- und Süüdeuropa-Institut, Wien.
• Piotrowicz K., 1996, Thermal characterization of winters in the 20th century in Kraków, Geogr., Polonica, 67, 77-88.
• Piotrowicz K., 1998, Wieloletnie zróżnicowanie liczby dni mroźnych i bardzo mroźnych w Krakowie i Pradze, Acta Univ. Lodziensis, Folia Geogr.-Physica, 3, 221-229.
• Rebetez M., Beniston M., 1998, Changes in temperature variability in relation to shifts in mean temperatures in the Swiss Alpine region this century, [in:] Beniston M., Innés J. L. (ed.), The impact of climate variability on forests, Lecture Notes in Earth Sciences 74, Springer.
• Schönwiese C.-D., Rapp J., Denhard M., Fuchs T, 1994, Observed climate trends in Europe 1891-1990, Meteorol. Zeitschrift, 3.
• Skiba S., Drewnik M., Szmuc R., 2000, The soil cover at Gaik-Brzezowa (Wieliczka Foothills), (manuscript).
• Słomka J., 1967, Uwagi o bioklimacie wnętrza lasu (materiały z biotopu grądu w Białowieskim Parku Narodowym), Ekologia Polska, ser. В, XIII, 4.
• Soja R., 2000, Regime of the water level oscillations of the Dobczyce Reservoir, (manuscript).
• Szczepankiewicz-Szmyrka A., 1981, Parowanie w świetle wybranych elementów meteorologicznych we Wrocławiu w latach 1951-1970, Acta Universitatis Wratislaviensis, 571, Studia Geograficzne XXXV, 1-70.
• Trepińska J., 1994, Mean air temperatures and their tendencies in Cracow, Gaik-Brzezowa and Szymbark (1971-1992), (manuscript).
• Trepińska J., 1999, Multiannual mean air temperature and atmospheric precipitation tendencies in Cracow, Gaik-Brzezowa and Szymbark (1971-1997), (manuscript).
• Trepińska J., 2000, Multi-annual course of air temperature and precipitation in Cracow, Gaik-Brzezowa and Szymbark (1911-1997), (manuscript).
• Trepińska J., Kowanetz L,, 1997, Wieloletni przebieg średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza w Krakowie 1792-1995, [in:] Trepińska J. (ed.), Wahania klimatu w Krakowie (1792-1995), Instytut Geografii UJ, Kraków, 99-130.
• Trzcińska-Tacik H., Stachurska-Swakoń A., 2000, Plant communities and their changes in the surroundings of the Dobczyce Reservoir (Southern Poland), (manuscript).