Relacje społeczne w patologicznych kulturach organizacyjnych i ich konsekwencje na przykładzie kultury psychopatycznej i dramatycznej - zastosowanie "Koła" Shalita do analizy przypadków

• Autorzy: Magdalena Łużniak-Piecha , Monika Stawiarska-Lietzau

Warianty tytułu

Social Relations in Pathological Organisational cultures. The Shalit Questionnaire Employing Case Study of the psychopathic and dramatic culture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Publikowane wyniki badań nad wpływem patologicznych menedżerów na kulturę organizacyjną firmy i sposób funkcjonowania ich podwładnych dotyczą głównie USA i krajów zachodnich. W omawianych tutaj badaniach podjęto próbę ich skonfrontowania ze spostrzeganiem patologicznego otoczenia organizacyjnego przez pracowników firm polskich. Uzyskany przez nas obraz współpracy z menedżerami o patologicznych osobowościach jest spójny z wynikami badań światowych. Pracownicy spostrzegają relacje społeczne z dysfunkcyjnymi przełożonymi, jako doświadczenie negatywne, utrudniające, a czasem uniemożliwiające pracę, obniżające produktywność i dobrostan psychiczny pracowników. Badani przez nas specjaliści wskazali jako charakterystyczne elementy współpracy z psychopatycznym menedżerem: brak jasno określonych zasad pracy i jawnego przepływu informacji, nieuczciwe i nieetyczne zachowania menedżera, brak otwartej komunikacji oraz stosowanie przymusu i agresji wobec pracowników. Taki styl zarządzania kierownika wywołuje w pracownikach frustrację, rozczarowanie, bunt, a nawet emocjonalną traumę. Obroną przez negatywnym wpływem patologicznego menedżera może być podporządkowanie się, obarczone wysokimi kosztami psychologicznymi i - zazwyczaj - obniżeniem efektywności pracy lub rezygnacja ze współpracy. Patologiczny wpływ na funkcjonowanie pracowników wywiera także dramatyczna kultura organizacyjna. Chaos informacyjny, odbieganie od kwestii merytorycznych podczas dyskusji, brak dbałości o procedury, przekraczanie granic osobistych, nadmierna emocjonalność w relacji z menedżerem także budzą frustrację, poczucie straty czasu i niezadowolenie ze współpracy z histrionicznym menedżerem. Osobowość histrioniczna ze swoją labilnością emocjonalną budzi zażenowanie, poczucie niestosowności zachowań menedżera w środowisku pracy i obniża jego autorytet w oczach pracowników. Jak pisali Cameron i Quinn (2003), zaburzenia kultury organizacyjnej w małych jednostkach przenoszą się z czasem na całość funkcjonowania organizacji, jeśli w porę nie zostaną wykryte i zneutralizowane. Patologiczni menedżerowie wpływają negatywnie na poziom motywacji pracowników, obniża się zaufanie do firmy, jako całości. W kontekście opisywanych przez nas wyników tym istotniejsze staje się podkreślanie zasady bardzo uważnego diagnozowania kultury organizacyjnej na wszystkich poziomach działania. Szczególnie przydatne do rozpoznania patologii na wczesnym etapie rozwoju wydają się narzędzia pogłębionej analizy jakościowej, zwłaszcza stosowane do badania funkcjonowania społecznego pracowników na poziomie indywidualnym oraz w kontekście małych zespołów i podstawowych jednostek organizacji. (abstrakt oryginalny)

EN

The so far published studies on the pathological managers and organisational cultures relate mainly to the US and Western countries. In the presented research programme an attempt was made to confront them with the perception of pathological organisational environment of Polish employees. Our findings seem to be consistent with the results published by Western counterparts. Employees perceive dysfunctional social relationships with superiors as a negative experience, making the work for the company difficult, and sometimes impossible, damaging productivity and general well-being of employees. Specialists interviewed by us indicated characteristic elements of cooperation with psychopathic manager: lack of clearly defined rules, as well as no open flow of information, unfair and unethical behaviour of the manager, no open communication, constraint, and aggression against the staff. Such management style invokes the frustration, disappointment, rebellion, and even emotional trauma among employees. The only way of the defence may be to submit and suffer from high psychological costs - usually combined with the diminution of efficiency or passive-non-cooperation. Dramatic organisational culture has also significant pathological effects on the employees. Informational chaos, constant overlooking the merits of the discussions, lack of attention to procedures, crossing personal borders, excessive emotionality in relations with the histrionic manager arouse frustration, a sense of time-loosing and fault among employees. Histrionic personality with its emotional lability raises embarrassment, feelings of inadequacy of the manager's behaviour in the workplace and lowers the authority of the manager. As Cameron and Quinn claimed (2003), damages of the organisational culture of small units, if not detected and neutralised, move in time to the whole of the organisation. Pathological managers adversely affect the level of motivation of employees, reducing their confidence in the company as a whole. In the context of the results we describe, it becomes very important to emphasise the principle of systematic diagnosis of the organisational culture at all levels. Particularly useful for the diagnosis of pathology at an early stage of development appeared to be the depth qualitative analysis. Especially meaningful are the results of the social functioning of employees test; at the individual level, in the context of small teams, and in the basic units of the organisation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura organizacyjna; Relacje międzyludzkie; Patologie organizacyjne; Menedżer; Komunikowanie interpersonalne; Studium przypadku; Dobrostan

EN

Organisational culture; Interpersonal relations; Organizational pathologies; Manager; Interpersonal communication; Case study; Well-being

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 1 (12)
• Strony: 63--73

Twórcy

autor

Magdalena Łużniak-Piecha

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

autor

Monika Stawiarska-Lietzau

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

Bibliografia

• Babiak, P., When psychopaths go to work: A case study of industrial psychopath, "Applied Psychology: An International Review, nr 44, 1995, s. 171-188.
• Babiak, P., Hare, R.D., Snakes in suits: When psychopaths go to work, New York 2006.
• Bernstein, J., Emocjonalne wampiry w pracy, Poznań 2014.
• Board, B.J., Fritzon, K., Disordered personalities at work, "Psychology, crime & work", nr 11(1), 2005, s.17-32.
• Boddy, C.R., Corporate Psychopaths, Conflict, Employee Affective Well-Being and Counterproductive Behaviour, "Journal of Business Ethics", nr 121, 2014, s. 107-121.
• Boddy, C.R., Corporate Psychopaths. Uncaring Citizens, Irresponsible Leaders, "Journal of Corporate Citizenship", nr 49, 2013, s. 8-16.
• Boddy, C.R., Corporate psychopaths, bullying and unfair supervision in the workplace, "Journal of Business Ethics", nr 100, 2011, s. 367-379.
• Boddy, C.R., Ladyshewsky, R., Galvin, P., Leaders without ethics in global business: corporate psychopaths, "Journal of Public Affairs", nr 10, 2010, s. 121-138.
• Cameron K.S., Quinn R.E., Kultura organizacyjna - diagnoza i zmiana, Kraków 2003.
• Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S., Psychologia zaburzeń. T. 1. Gdańsk 2003.
• Czapiński J., "Koło" Shalita. Kwestionariusz stylu spostrzegania., [w:] Materiały do nauczania psychologii, (red.) L. Wołoszynowa, Warszawa 1978.
• Deal T., Kennedy A., Corporate Culture: The Rites and Rituals of Corporate Life, Nowy York 1982.
• Hare, R.D., Psychopaci są wśród nas, Kraków 2006.
• Keplinger A., Psychologiczne aspekty spostrzegania zagrożeń bezpieczeństwa narodowego, "Acta Univeritas Wratislaviensis", nr 3079, 2008, s. 177 - 190.
• Kernberg, O., Regression in organizational leadership, "Psychiatry", nr 42, 1979, s. 29-39.
• Ketola, T., From CR-psychopaths to responsible corporations: waking up the inner sleeping beauty of companies, "Corporate Social Responsibility and Environmental Management", nr 13, 2006, s. 98-106.
• Kets De Vries F., Miller D., Personality, Culture, and Organization, "Academy of Management Review", nr 11, 2, 1986, s. 266-279.
• Maslow A.H., Motivation and Personality, Nowy Jork 1987.
• Miller, D., Friesen, P. H., Organizations: A quantum view. Nowy Jork 1984.
• Schein E.H., Organizational culture and leadership, San Francisco 1985.
• Stawiarska-Lietzau M., Łużniak-Piecha M., Psychopatia, narcyzm, histrionika - menedżerowie o osobowościach patologicznych i kreowane przez nich kultury organizacyjne. Wprowadzenie do badań., "Edukacja Ekonomistów i Menedżerów" nr 4(34) 2014, s. 11-27.