Edukacja prawnicza Karola Marksa

• Autorzy: Marcin Konarski

Warianty tytułu

Legal Education of Karl Marx

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest analiza krótkiego okresu w życiu Karola Marksa kiedy był on studentem na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bonn, a następnie Wydziale Prawa Uniwersytetu w Berlinie. W okresie niedokończonych ostatecznie studiów prawniczych, uwagę jego absorbowały pojęcia państwa i prawa, których analiza stanowiła w jego późniejszej twórczości - już jako fi lozofa, ekonomisty i działacza rewolucyjnego - istotny element rozważań naukowych. Przedmiot analizy stanowią więc zagadnienia związane z pierwszymi krokami Marksa jako młodego adepta sztuki prawniczej. W trakcie analizy przytoczone zostały wybrane wątki jego wypowiedzi głównie o charakterze prawnoustrojowym, jakie pojawiły się w ówczesnej, jak i późniejszej jego twórczości. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to analyse a short period in the life of Karl Marx when he was a student at the Law Faculty at the University of Bonn, and then at the Law Faculty at the University of Berlin. During the period of these, ultimately uncompleted, legal studies, his attention was absorbed by the notions of "state" and "law", the analysis of which in his later work - as a philosopher, economist and revolutionary activist - was an important element of his academic delibarations. This article therefore analyses issues related to Karl Marx's fi rst steps as a young student of law. The author presents selected threads of Karl Marx's statements, mainly those concerning the political and legal system, which appeared in his publications, both during the period in question and later. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Państwo; Prawo; Edukacja; Rewolucja

EN

State; Law; Education; Revolution

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3 (34)
• Strony: 83--111

Twórcy

autor

Marcin Konarski

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Bibliografia

• Babeuf F.N., Pisma wybrane, tłum. K. Libera, "Książka i Wiedza", Warszawa 1951.
• Baczko B., Kołakowski L., Tradycje naukowego socjalizmu i zadania marksistowskiej historiografii filozoficznej, "Myśl Filozoficzna" 1954, nr 4.
• Baranowska M., Pierwsza walka Karola Marksa, czyli Uwagi dotyczące nowej pruskiej instrukcji o cenzurze, "Przegląd Filozoficzny" 2018, nr 4.
• Bartyzel J., Marks jako antyteistyczny i antypolityczny gnostyk, "Przegląd Filozoficzny 2018, nr 4.
• Baszkiewicz J., Władza państwowa i klasa panująca w teorii Karola Marksa, "Państwo i Prawo" 1983, z. 9.
• Baszkiewicz J., Robespierre, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
• Baszkiewicz J., Danton, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
• Baszkiewicz J., Historia Francji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa-Wrocław 1995.
• Becker H., Barnes H.E., Rozwój myśli społecznej od wiedzy ludowej do socjologii, Tom II, tłum. J. Szacki, B. Szacka, A. Molska, J. Possart, "Książka i Wiedza", Warszawa 1965.
• Belloc H., Danton. A Study, C. Scribner's, New York 1899.
• Berlin I., Karol Marks: jego życie i środowisko, tłum. W. Orliński, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa "Książka i Wiedza", Warszawa 1999.
• Borejsza J.W., Rewolucjonista polski - szkic portretu, w: Polska XIX wieku: państwo-społeczeństwo-kultura, red. S. Kieniewicz, "Wiedza Powszechna", Warszawa 1977.
• Bosiacki A., Utopia, władza, prawo: doktryny i koncepcje prawne bolszewickiej Rosji 1917-1921, Wydawnictwo "Liber", Warszawa 2012.
• Carmichael J., Karl Marx: The Passionate Logician, Scribner, New York 1967.
• Condorcet J.A.N. Caritat de, O znaczeniu słowa "rewolucyjny", "Doctrina. Studia społeczno-polityczne" 2011, nr 8.
• Cornu A., Karol Marks i Fryderyk Engels: Życie i dzieło, Tom I, tłum. M. Żurowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
• Czuma I., Dzisiejsza filozofia prawa sowieckiego a romantyzm prawniczy, w: O moralne podstawy ustroju. Wybór pism Ignacego Czumy (1891-1963), red. K. Ostaszewski, J. Szczot, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
• Czuma I., Państwo sowieckie, w: O moralne podstawy ustroju. Wybór pism Ignacego Czumy (1891- 1963), red. K. Ostaszewski, J. Szczot, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
• Durdenevskij V. Nikolaevič, Marks i Engels o prawie międzynarodowym, "Państwo i Prawo" 1951, nr 8-9.
• Ehrlich S., Oblicza pluralizmów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
• Fréville J., Twórcy socjalizmu naukowego, tłum. A. Małecki, Spółdzielnia Wydawniczo-Oświatowa "Czytelnik", Warszawa 1948.
• Fritzhand M., Myśl etyczna młodego Marksa, "Książka i Wiedza", Warszawa 1978.
• Gemkow H., Karl Marx: A Biography, Verlag Zeit im Bild, Dresden 1968.
• Gramsci A., Pisma wybrane, Tom I, tłum. B. Sieroszewska, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa "Książka i Wiedza", Warszawa 1961.
• Grzybowski K., O miejscu niemieckiej szkoły historycznej w rozwoju nauki prawa, "Czasopismo Prawno- Historyczne" 1956, nr 2.
• Hamel E., Histoire de Saint-Just deputé à la Convention nationale, Meline, Cans, Bruxelles 1860.
• Harvey D., Przewodnik po Kapitale Karola Marksa, Tom I, tłum. K. Szadkowski, Wydawnictwo Ekonomiczne "Heterodox", Poznań 2017.
• Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii dziejów, Tom II, tłum. J. Grabowski, A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
• Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, tłum. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Hobsbawm E., Jak zmienić świat: Marks i marksizm 1840-2011, tłum. S. Szymański, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
• Hochfeld J., Z dziejów rozwoju marksistowskiej teorii państwa, "Myśl Filozoficzna" 1954, nr 4.
• Hunter N., Karl Marx, Hodder Wayland, New York 1987.
• Katz H., Karol Marks i jego epoka, "Książka i Wiedza", Warszawa 1965.
• Kelles-Krauz K., Marksizm a socjologia. Wybór pism, H. Chmielewska-Szlajfer (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
• Klonowicz S., Karol Marks (1818-1918), s.n., Warszawa 1918.
• Kmiecik S., Droga Marksa do kategorii praktyki, "Myśl Marksistowska" 1987, nr 4.
• Kochan J., Fryderyk Engels, Karol Marks: religia jako opium ludu, "Nowa Krytyka" 2014, tom 32.
• Kojder A., Atrofia prawa, w: Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Antoniego Kościa SVD, red. Dębiński, P. Stanisz, T. Barankiewicz , J. Potrzeszcz, W. Sz. Staszewski, A. Szarek-Zwijacz, M. Wójcik, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
• Kołakowski L., Główne nurty marksizmu. Powstanie, rozwój, rozkład, Tom I, Wydawnictwo "Alternatywy", Kraków 1981.
• Konarski M., Zamach stanu jako forma kwestionowania legitymacji prawa, "Studia Prawnicze i Administracyjne" 2015, nr 3.
• Konarski M., Prawo i rewolucja: Rozważania jurysty o rewolucji francuskiej 1789-1794, "Studia Prawnicze i Administracyjne" 2016, nr 1.
• Konarski Marcin, Myśl polityczno-prawna Louisa de Saint-Just (1767-1794), "Studia Prawnicze i Administracyjne" 2016, nr 2.
• Konarski M., Legal security and coup d'etat, "Review of Comparative Law" 2017, no. 3.
• Konarski M., Program reform społecznych i ustrojowych Młodej Polski w świetle publicystyki jej przedstawicieli na łamach paryskiej "Północy" (1835), "Studia Prawnicze i Administracyjne" 2019, nr 2.
• Konarski M., Walka o konstytucjonalizm europejski w dobie Wiosny Ludów (ze szczególnym uwzględnieniem wybranych wypowiedzi Karola Marksa i Fryderyka Engelsa), "Studia Prawnicze i Administracyjne" 2019, nr 3.
• Kość A., Historyczne modele relacji prawa, państwa i religii w niemieckiej filozofii prawa, Wydawnictwo "Polihymnia", Lublin 1995.
• Kość A., Podstawy filozofii prawa, "petit" s.c., Lublin 1998.
• Krupska N. Konstantinowna, Wspomnienia o Leninie, tłum. Z. Hoffman, "Książka i Wiedza", Warszawa 1958.
• Kucharzewski J., Socjalizm prawniczy, Drukarnia "Gazety Handlowej", Warszawa 1906.
• Kuderowicz Z., Młody Marks a romantyczna koncepcja stosunku jednostki do społeczeństwa, "Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej" 1959, tom 4.
• Kuderowicz Z., Hegel i jego uczniowie, Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", Warszawa 1984.
• Kurowicki J., O czytaniu Marksa, gdy stał się on potworem, "Nowa Krytyka" 2012, tom 28.
• Kwaśniewicz W., Socjologia w sto lat po Marksie, "Problemy Marksizmu-Leninizmu" 1983, nr 3-4.
• Kwiatek A., Karol Marks: Od krytyki do praktyki (ewolucja teoretyczna Marksa do 1846 r.), w: Karol Marks a współczesność. Sesja naukowa z okazji setnej rocznicy śmierci, maj 1983, red. R. Stańczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1985.
• Lafargue P., Liebknecht W., Wspomnienia o Marksie, "Książka i Wiedza", Warszawa 1949.
• Lange O., Dzieła, Tom 2: Socjalizm, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1973.
• Langer T., Formy państwa socjalistycznego. Studium z teorii państwa i prawa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1972.
• Lecar H., Karl Marx. A Concise Biography, American R.D.M. Corporation, New York 1966.
• Leiter B., Marx, Law, Ideology, Legal Positivism, "Virginia Law Review" 2015, vol. 101, no. 4. dx.doi.org/10.2139/ssrn.2465672.
• Lenin W.I., Dzieła, Tom 2, "Książka i Wiedza", Warszawa 1950.
• Lityński A., Prawo bolszewików: rewolucja i ewolucja, "Zeszyty Prawnicze" 2011, nr 4, s. 13-28.
• Longuet R.J., Mój niezwykły pradziad, tłum. L. Kossobudzki, Wydawnictwo "Czytelnik", Warszawa 1984.
• Machlejd J.A., Rewolucja francuska w świetle statystyki, Wydawnictwo E.K. Koziańscy, Warszawa 1934.
• Madejski S., Opium ludu, "Myśl Marksistowska" 1989, nr 3.
• Man H. de, O psychologii socjalizmu, Towarzystwo Wydawnicze "Rój", Warszawa 1937.
• Martel K., Lenin, "Wiedza Powszechna", Warszawa 1965.
• Mehring F., Karol Marks: historia jego życia, tłum. M. Kwiatkowski, "Książka", Warszawa 1923.
• Mehring F., Historia socjaldemokracji niemieckiej, Tom I, tłum. E. Werfel, "Książka i Wiedza", Warszawa 1963.
• Meller S., Kamil Desmoulins, "Czytelnik", Warszawa 1982.
• Mendelski T., Religia jako zjawisko polityczne, "Myśl Marksistowska" 1987, nr 5.
• Michalik M., Obrachunki filozoficzne Karola Marksa w "Ideologii niemieckiej", "Książka i Wiedza", Warszawa 1966.
• Muszyński J., Sporu o dyktaturę proletariatu ciąg dalszy, "Myśl Marksistowska" 1985, nr 4.
• Muszyński J., Zagadnienia dyktatury proletariatu i rozwoju państwa socjalistycznego, "Myśl Marksistowska" 1986, nr 3.
• Nicolaievsky B., Maenchen Helfen O., Karl Marx: Man and Fighter, tłum. G. David, E. Mosbacher, Methuen & Co. Ltd, London 1936.
• O'Connell P., Law, Marxism and Method, "tripleC: Communication, Capitalism & Critique. "Journal for a Global Sustainable Information Society" 2018, vol. 16, no. 2. doi.org/10.31269/triplec.v16i2.1003.
• Ojzerman T. Iljicz, Powstanie filozofii marksistowskiej, tłum. W. Jankowski, M. Kelles-Krauz, L. Smolińska, "Książka i Wiedza", Warszawa 1966.
• Oniszczuk J., Filozofia i teoria prawa, C.H. Beck, Warszawa 2008.
• Opałek K., Wstęp. Savigny i szkoła historyczna w prawoznawstwie, w: F.K. von Savigny, O powołaniu naszych czasów do ustawodawstwa i nauki prawa, tłum. K. Opałek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
• Opara S., Pojęcie socjalizmu, "Myśl Marksistowska" 1989, nr 1.
• Ossowski S., Doktryna marksistowska na tle dzisiejszej epoki, w: Dzieła, Tom VI, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
• Ossowski S., Teoretyczne zadania marksizmu, w: Dzieła, Tom VI, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
• Ossowski S., Na szlakach marksizmu, w: Dzieła, Tom VI, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
• Panasiuk R., Filozofia i państwo. Studium myśli polityczno-społecznej lewicy heglowskiej i młodego Marksa 1838-1843, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa "Książka i Wiedza", Warszawa 1967.
• Panasiuk R., Lewica heglowska, Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", Warszawa 1969.
• Peretiatkowicz A., Państwo współczesne, Księgarnia Wł. Wilak, Poznań 1948.
• Ponikowski B., Marksowska idea dyktatury proletariatu w sporach teoretycznych współczesnych marksistów, "Problemy Marksizmu-Leninizmu" 1984, nr 2.
• Popowicz K., Saint-Simon i saintsimoniści - od rewolucji do kolonizacji. Historia pewnej religii (1803-1870), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018.
• Rakoczy B., Walka klas a prawo w filozofii Karola Marksa, "Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria" 2018, nr 4.
• Riley P., Karl Marx's Philosophy of Law, w: A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence, Vol. 9: A History of the Philosophy of Law in the Civil Law World 1600-1900, red. E. Pattaro, D. Canale, P. Grossi, H. Hofmann, E. Pattaro, Dordrecht 2009. doi.org/10.1007/978-90-481-2964-5_22
• Rothbard M.N., Karol Marks - komunista jako religijny eschatolog, w: E. von Böhm-Bawerk, L. von Mises, M.N. Rothbard, Marksizm. Krytyka, tłum. M. Zieliński, J. Lewiński, Instytut Ludwiga von Misesa, Wrocław 2016.
• Saint-Just L., Wybór pism, tłum. J. Ziemilski, B. Kulikowski, "Książka i Wiedza", Warszawa 1954.
• Schaff A., Socjalizm utopijny i naukowy. Wykład wygłoszony na 3 - im kursie Centralnej Szkoły PPR w Łodzi 18-19 kwietnia 1945 r., Spółdzielnia Wydawnictwa Książka, Warszawa 1945.
• Schaff A., Wstęp do teorii marksizmu. Zarys materializmu dialektycznego i historycznego, "Książka i Wiedza", Warszawa 1950.
• Schumpeter J.Al., Kapitalizm, socjalizm i demokracja, tłum. M. Rusiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Scurr R., Robespierre. Terror w imię cnoty, tłum. B. Przybyłowska, Wydawnictwo "Amber", Warszawa 2008.
• Semkow J., Karola Marksa teoria ekonomiczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983.
• Sójka-Zielińska K., Drogi i bezdroża prawa. Szkice z dziejów kultury prawnej Europy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2010.
• Staniszkis J., Karol Marks o administracji państwowej, w: J. Staniszkis, Patologie struktur organizacyjnych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972.
• Stankiewicz W., Marksistowski przełom w rozwoju myśli ekonomicznej, Wojskowa Akademia Polityczna, Warszawa 1980.
• Stedman Jones Gareth, Karl Marx: die Biographie, tłum. T. Atzert, A. Wirtensohn, Frankfurt nad Menem 2017.
• Stobiecki R., Bolszewizm a historia: Próba rekonstrukcji bolszewickiej filozofii dziejów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
• Sydor P., "Niewola, nierówność, wyzysk". Ideały "Wielkiej" Rewolucji Francuskiej w ujęciu Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, "Wrocławskie Studia Erazmiańskie" 2016, nr 10.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Sztompka P., Socjologia: Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
• Szubert W., Studia o Fryderyku Skarbku jako ekonomiście, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Łódź 1954.
• Świetlikowa F., Przyczynek do życiorysu Włodzimierza Lenina: Lenin jako prawnik, "Palestra" 1970, nr 4.
• Thom M., Dr. Karl Marx. Das Werden der neuen Weltanschauung 1835-1843, Dietz Verlag, Berlin 1986.
• Thompson J.M., Robespierre, Tom I, tłum. A. Dobrot, Wydawnictwo J. Przeworskiego, Warszawa 1937.
• Topolski J., Marksizm i historia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.
• Vincent A., Marx and Law, "Journal of Law and Society" 1993, vol. 20, no. 4. doi:10.2307/1410207.
• Waldenberg M., Rewolucja, Państwowe Wydawnictwo "Iskry", Warszawa 1964.
• Wheen F., Karol Marks. Biografia, tłum. D. Cieśla, Wydawnictwo "WAB", Warszawa 2005.
• Wurbrand R., Czy Karol Marks był satanistą?, tłum. A. Jaworowska, Wydawnictwo Wers, Poznań 2004.
• Zawadzki S., Marksistowsko-leninowska teoria rewolucji, "Myśl Filozoficzna" 1954, nr 1.
• Zawadzki S., Dyktatura proletariatu jako «rządy ludu sprawowane przez sam lud», "Myśl Filozoficzna" 1954, nr 3.
• Zawadzki S., Marksistowska teoria państwa. Wybrane zagadnienia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
• Zdybicka Z.J., Człowiek - zbawcą człowieka? Uwagi o marksistowskiej teorii religii, w: Wobec filozofii marksistowskiej. Polskie doświadczenia, red. A.B. Stępień, Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, Rzym 1987.
• Zgolińska E.J., Myśliciel a rewolucja - Jean Antoine Nicolas Condorcet, "Doctrina. "Studia społeczno-polityczne" 2011, nr 8.