Obóz śląskiej sanacji a polonizacja górnośląskiego przemysłu

• Autorzy: Barbara Danowska-Prokop
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W górnośląskiej części województwa śląskiego stosunek do przemysłu ciężkiego, a więc do kapitału niemieckiego (a także niemieckiej własności ziemskiej) i uprzywilejowanej pozycji mniejszości niemieckiej, był uzależniony od wielu czynników o charakterze ekonomicznym i społeczno-politycznym, w tym od: - unikatowości rozwiązań ustrojowych, - międzynarodowych uregulowań prawnych, - stanu koniunktury gospodarczej, - bieżącej polityki gospodarczej rządu, - "temperatury" stosunków dyplomatycznych między Polską a Niemcami, - dynamiki życia politycznego w kraju, - struktury społeczno-zawodowej górnośląskiej ludności. Sytuacja gospodarcza i społeczno-polityczna rzutowała równolegle na stosunki własnościowe, jak i na politykę personalną wielkich górnośląskich koncernów. Problem polonizacji, tj. odniemczenia górnośląskiego przemysłu rodził wiele kontrowersji i był źródłem licznych konfliktów: - na płaszczyźnie krajowej, tj. między władzami na szczeblu centralnym oraz wojewódzkim a kapitałem niemieckim, między polskimi organizacjami społeczno-politycznymi a ich niemieckimi odpowiednikami, - na płaszczyźnie międzynarodowej, tj. między polskim rządem a rządem niemieckim przed odpowiednimi instytucjami międzynarodowymi. Hasło wzmocnienia polskiego stanu posiadania na Górnym Śląsku wyrastało z tendencji do utrzymania suwerenności gospodarczej odrodzonego państwa oraz z pragnienia przyspieszenia procesu unifikacji tego regionu z pozostałymi polskimi ziemiami. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Okręg przemysłowy; Przemysł ciężki; Kapitał zagraniczny; Mniejszości narodowe; Historia społeczno-gospodarcza

EN

Industrial district; Heavy industry; Foreign capital; Ethnic minority; Socio-economic history

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Polska myśl ekonomiczna - wybrane problemy. Księga jubileuszowa dedykowana pracy naukowo-badawczej prof. dr hab. Urszuli Zagóry-Jonszty
• Strony: 72--90

Twórcy

autor

Barbara Danowska-Prokop

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• "Gazeta Bankowa", nr 17-18 z 25 IX 1929.
• "Goniec Śląski" z 5-6 VII 1924 r.
• "Polska Zachodnia" nr 289 z 21 X 1938 r.
• Ciągwa J. (1979), Wpływ centralnych organów Drugiej Rzeczypospolitej na ustawodawstwo śląskie w latach 1922-1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Ciągwa J. (1980), Środki unifikacji śląskiego systemu prawnego z systemem prawa ogólnopolskiego w latach 1922-1939, "Acta Universitatis Wratislaviensis" 1980, nr 485.
• Ciągwa J. (1988), Autonomia Śląska 1922-1939, Muzeum Śląskie, Katowice.
• Danowska-Prokop B., Zagóra-Jonszta U. (2017), Wybrane problemy ekonomiczno-społeczne i polityczne na Górnym Śląsku w latach 1922-1939 (źródła regionalizmu), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice.
• Długajczyk E. (1977), Górny Śląsk po powstaniach i plebiscycie, Śląski Instytut Naukowy, Katowice.
• Długajczyk E. (1983), Sanacja śląska 1926-1939. Zarys dziejów politycznych, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice.
• Doniosłe programowe zadania aktywnego polskiego obozu na Śląsku, "Polska Zachodnia" z 20-21 XI 1936 r.
• Falęcki T. (1967), Niemieckie i polskie partie polityczne wobec wygaśnięcia konwencji genewskiej, "Zaranie Śląskie", z. 4.
• Garlicki A. (1979), Przewrót majowy, Czytelnik, Warszawa.
• Grzesik K. (1933), Przemysł śląski z punktu widzenia programu narodowego i socjalnego [w:] Zjazd Działaczy Gospodarczych i Społecznych Województwa Śląskiego zwołany przez Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy (BBWR na Śląsku) w dniu 17 IX 1933 w Katowicach, Królewska Huta.
• Grzyb M. (1972), Przyczynek na temat szkodliwej działalności gospodarczej przemysłu górnośląskiego w okresie międzywojennym na przykładzie koncernu księcia pszczyńskiego z państwem polskim w latach 1931-1935, "Prace Historyczne Uniwersytetu Śląskiego", nr 3.
• Grzyb M. (1973), Zatarg księcia pszczyńskiego z państwem polskim w latach 1931-1935, "Zaranie Śląskie" 1973, z. 2.
• Grzyb M. (1978), Narodowościowo-polityczne aspekty przemian stosunków własnościowych i kadrowych w górnośląskim przemyśle w latach 1922-1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Hasiński M. (1936), Życie społeczne na Śląsku w latach 1926-1936, "Zaranie Śląskie" 1936, z. 3.
• Istota złota w województwie śląskim, "Polak" z 24-25 I 1926 r.
• Komar S. (1937), Górnośląska Konwencja Genewska pomiędzy Polską i Niemcami 1922-1937, Instytut Śląski, Katowice.
• Krótki zarys historii Związku Powstańców Śląskich, jego ideologia oraz rola, jaką odegrał w okresie wypadków z maja 1926 r., Katowice 1926.
• Landau Z., Tomaszewski J. (1971), Gospodarka Polski międzywojennej 1918-1939, t. 2: 1924-1929, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Lechnicki T. (1933), Stosunek kapitału zagranicznego do państwa polskiego [w:] Zjazd Działaczy Gospodarczych i Społecznych Województwa Śląskiego zwołany przez Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy w dniu 17 IX 1933 w Katowicach, Królewska Huta.
• Marcoń W. (2009), Autonomia Śląska 1922-1939, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Mroczko M. (1977a), Z działalności Związku Obrony Kresów Zachodnich - Polskiego Związku Zachodniego na pograniczu Prus Wschodnich w latach 1921-1939, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie", nr 2.
• Mroczko M. (1977b), Związek Obrony Kresów Zachodnich 1921-1934. Powstanie i działalność, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.
• Orzechowski M. (1975), Wojciech Korfanty. Biografia polityczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• P. woj. Grażyński podaje wytyczne swej polityki przedstawicielom prasy, "Polonia" nr 246 z 7 IX 1926 r.
• Popiołek K. (1984), Historia Śląska - od pradziejów do 1945 roku, Śląski Instytut Naukowy, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice.
• Popkiewicz J., Ryszka F. (1959), Przemysł ciężki Górnego Śląska w gospodarce Polski międzywojennej (1922-1939). Studium historyczno-gospodarcze, Instytut Śląski w Opolu, Opole.
• Program pana wojewody Grażyńskiego, "Polska Zachodnia" z 12.IX.1926 r.
• Programowe wskazania na nowy okres pracy obozu państwowego na Śląsku, "Polska Zachodnia" z 9 III 1936 r.
• Sand H. (1925), Położenie przemysłu górnośląskiego, "Górnośląskie Wiadomości Gospodarcze", nr 15.
• Skrzypek A. (2014), Zamachy stanu w Polsce XX wieku. Działania spiskowców i bezpardonowa walka o władzę, Wydawnictwo Bellona, Warszawa.
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN Warszawa]: Przedstawiciel Państwa Polskiego przy Komisji Mieszanej i Trybunale Rozjemczym dla Górnego Śląska (Przedstawiciel PP).
• Archiwum Państwowe w Katowice [AP Katowice]: Urząd Wojewódzki: Wydział Przemysłu i Handlu (UWŚl/PH), Wydział Prezydialny (Prez.), Związek Powstańców Śląskich (ZPŚ.).
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej: 1937.
• Posiedzenie Sejmu Śląskiego z 24 XI 1931 r. Stenogramy Sejmu Śląskiego.
• Sprawozdanie z działalności Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników za rok 1932, Katowice 1934.
• Sprawozdanie Dyrekcji Związku Obrony Kresów Zachodnich za czas od 1 lipca 1931 do 30 września 1934 roku, Poznań 1934.
• Zjazd Działaczy Gospodarczych i Społecznych Województwa Śląskiego zwołany przez Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy (BBWR na Śląsku) w dniu 17 IX 1933 w Katowicach, Królewska Huta 1933.