Rural Gentrification in Central and Eastern Europe

• Autorzy: Dominika Zwęglińska-Gałecka
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper develops a conceptual framework for interpreting the process of rural gentrification in Central and Eastern Europe. It highlights the commonalities and differences of the phenomenon as they relate to its dynamics, trends and spatial patterns. The analysis shows two trajectories of rural gentrification: seasonal interest in rural areas and related to suburbanization, in which endogenous and exogenous factors of rural gentrification can be distinguished. The author sees the reasons for the uniqueness of the process in the socio-historical specifics of the region: its agrarian character at the beginning of the 20th century, the specific ethnic composition of the middle class in the interwar period, under-urbanization in the period of real socialism and the process of postcommunist transformation creating a "capitalist class without capital." (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Gentrification; Middle class; Post-communist society

PL

Gentryfikacja; Klasa średnia; Społeczeństwo postsocjalistyczne

• Czasopismo: Polish Sociological Review
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 4 (216)
• Strony: 533--551

Twórcy

autor

Dominika Zwęglińska-Gałecka

• Polish Academy of Sciences

Bibliografia

• Adamiak, C. 2018. Changing Social Structure Of Second Home Owners In Poland, in: The Routledge Handbook of Second Home Tourism and Mobilities, C. Hall, D. Müller (eds.) (pp. 183-194). London: Routledge.
• Arato, A. 1994. Revolution and Restoration: On the Origins of Right-Wing Ideology in Hungary, in: The New Great Transformation?, C. Bryant, E. Mokrzycki (eds.) (pp. 99-119). London: Routledge.
• Berger, P.L. 1995. Rewolucja kapitalistyczna: pięćdziesiąt tez o dobrobycie, równości i wolności. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Brosz, M. 2018. Odwrócona narracja o zamieszkiwaniu na wsi, Miscellanea Anthropologica Et Sociologica 19(4): 78-91.
• Bryant, C.R., Russwurm, L.H., McLellan, A.G. 1982. The City's Countryside. Land and its Management in the Rural-urban Fringe. London and New York: Longman.
• Burawoy, M. 1998. The Extended Case Method, Sociological Theory 16(1): 4-32.
• Chałasiński, J. 1946. Społeczna genealogia inteligencji polskiej. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik."
• Chelcea, L. 2006. Marginal groups in central places: gentrification, property rights and post-socialist primitive accumulation (Bucharest, Romania), Discussion Papers, 127-146.
• Czarnecki, A., Frenkel, I. 2015. Counting the 'invisible': second homes in Polish statistical data collections, Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events 7: 15-31.
• Darling, E. 2005. The City in the Country: Wilderness Gentrification and the Rent Gap, Environment and Planning A: Economy and Space 37: 1015-1032.
• Domański, H. 1991. Klasy społeczne, grupy zawodowe, organizacje gospodarcze. Struktura społeczna w krajach rozwiniętego kapitalizmu. Warszawa: Wydawnicwo IFiS PAN.
• Domański, H. 1996. Problematyka zawodu w socjologii, Nauka i Szkolnictwo Wyższe 17: 5-24.
• Domański, H. 2002. Polska klasa średnia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Domański, H. 2009. Społeczeństwa europejskie. Stratyfikacja i systemy wartości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Domański, H. 2011. Rise of Meritocracy in Poland: 1982-2008, European Sociological Review 27(3): 400-411.
• Domański, H. 2012. Polska klasa średnia. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Drozda, Ł. 2017. Uszlachetniając przestrzeń. Jak działa gentryfikacja i jak się ją mierzy? Warszawa: Instytut Wydawniczy Książa i Prasa.
• Eberhardt, P. 1991. Rozmieszczenie i dynamika ludności wiejskiej w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
• Eyal, G., Szelényi, I., Townsley, E. 1998. Making Capitalism without Capitalists. Class Formation and Elite Struggles in Post-Communist Central Europe. London, New York: Verso.
• Frouws, J. 2002. The Contested Redefinition of the Countryside. An Analysis of Rural Discourses in The Netherlands, Sociologia Ruralis 38: 54-68.
• Grzeszczak, J. 2010. Gentryfikacja osadnictwa : charakterystyka, rozwój koncepcji badawczej i przegląd wyjaśnień. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
• Guimond, L., Simard, M. 2010. Gentrification and neo-rural population in the Quebec countrywide: Representations of various actors, Journal of Rural Studies 26: 449-469.
• Hahn, A. 2006. Praktyka "dobrego życia" na wsi. Próby opisu teoretycznego i empirycznego, in: Nowa socjologia wsi w Niemczech, A. Kaleta, G. Vonderach (eds.) (pp. 123-135). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Halamska, M. 2013. Żyć na wsi: elementy stylu życia, Wieś i Rolnictwo 1: 25-44.
• Halamska, M. 2015. Zróżnicowanie społeczne "wiejskiej Europy," Wieś i Rolnictwo 4: 47-67.
• Halamska, M. 2016. Struktura społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w Polsce i jej przestrzenne zróżnicowanie, Wieś i Rolnictwo 170: 59-85.
• Halamska, M. 2021. Wieś polska 1918-2018. W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości. Warszawa: Scholar, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Halamska, M., Hoffman, R., Stanny, M. 2017. Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Vol. II. Warszawa: IRWiR PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Halamska, M., Zwęglińska-Gałecka, D. 2019. Od wsi chłopskiej do robotniczej, in: Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (eds.) (pp. 203-247). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Halfacree, K. 2006. Out of Place in the Country: Travellers and the "Rural Idyll," Antipode 28: 42-72.
• Hamnett, C. 1991. The blind men and the elephant: towards a theory of gentrification, Transactions of the Institute of British Geographers 16: 173-189.
• Hamnett, C. 2003. Gentrification and the Middle-class Remaking of Inner London 1961-2001, Urban Studies 12: 2401-2426.
• Heffner, K., Czarnecki, A. 2015. Linking Locally: Second Home Owners and Economic Development of the Rural Community, in: Economic Development in Rural Areas: Functional and Multifunctional Approaches, E. Kulke, P. Dannenberg (eds.) (pp. 185-210). Farnham: Ashgate Publishing Ltd.
• Heydel, A. 1932. Etatyzm w Polsce. Kraków: Towarzystwo Ekonomiczne.
• Hoggart, K. 1997. The middle classes in rural England 1971-1991, Journal of Rural Studies 3: 253-273.
• Horáková, H. 2010. Transformation of Rural Communities: Mobility, Tourism and Identity, Acta Historica Universitatis Klaipedensis 20: 37-51.
• Horáková, H. 2013. Whose Countryside? Contested Development in the New Rural Recreational Localities in Czechia from the Perspective of the Countryside Capital, European Countryside 5: 21-37.
• Ilbery, B., Bowler, I. 1998. From agricultural productivism to post-productivism, in: The Geography of Rural Change, B. Ilbery (ed.) (pp. 57-84). Harlow: Longman.
• Ira, V., Huba, M. 1999. Border regions and development from the sustainability perspective: the case of the Lower Morava river region, Slovakia, Moravian Geographical Reports 7: 32-39.
• Jałowiecki, B., Szczepański, M.S. 2006. Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kajdanek, K. 2012. Suburbanizacja po polsku. Kraków: Nomos.
• Kajdanek, K. 2011. Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia. Kraków: Nomos.
• Kaleta, A. 2017. Europa Środkowo-Wschodnia i jej obszary wiejskie, Studia Socjologiczne 224: 341-352.
• Konrad, G., Szelenyi, I. 1974. Social conflicts of under-urbanization, in: Captive Cities, M. Harloe (ed.) (pp. 157-174). Chichester: John Wiley.
• Kovacs, Z. 1997. Transformation of the housing markets in Budapest, Prague and Warsaw, in: Przemiany demograficze w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, I. Kotowska (ed.) (pp. 245-256). Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Kovacs, Z. 1998. Ghettoisation or Gentrification? Post-socialist Scenarios for Budapest, Netherlands Journal of Housing and the Built Environment 13: 63-81.
• Kovacs, Z., Wiessner, R., Zischner, R. 2013. Urban renewal in the inner city of Budapest: Gentrification from a post-socialist perspective, Urban Studies 50: 22-38.
• Kowalczyk, A. 2003. Second homes twenty years later: The case of the commune of Jadów, Acta Universitatis Carolinae, Geographica 38: 181-191.
• Kruzmetra, Z. 2011. Changes in Rural Settlement Patterns of Peri-urban Areas of Latvia. Riga: University of Latvia.
• Kubicki, P. 2011. Nowi mieszczanie - nowi aktorzy na miejskiej scenie, Przegląd Socjologiczny 60: 203-227.
• Lees, L., Shin H.B., López-Morales, E. 2015. Conclusion: global gentrifications, in: Global Gentrifications: Uneven development and displacement, L. Lees, H.B. Shin, E. López-Morales (eds.) (pp. 441-452). Bristol: Policy Press.
• Maloutas, T. 2011. Contexual diversity in gentrification research, Critical Sociology 38: 33-48.
• Marcuse, P. 1986. Gentrification, Abandonment, and Displacement: Connections, Causes, and Policy Responses in New York City, Journal of Law and Policy 28: 195-240.
• Mendras, H. 1994. La Seconde Révolution française. Paris: Gallimard.
• Michel, B. 1997. Le role des classes moyennes en Europe centrale, in: Central European Identity, G. Gorzelak, B. Jałowiecki (eds.) (pp. 34-41). Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW.
• Miletic, G., Perackovic, K., Golubic, M. 2016. Socio-Spatial Patterns of the Contemporary Second Home Phenomenon in Croatia, Journal for General Social Issues 26: 79-100.
• Mokrzycki, E. 1994. Nowa klasa średnia?, Studia Socjologiczne 1: 37-52.
• Moroń, D. 2016. Wpływ przemian demograficznych na szkolnictwo wyższe w Polsce, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 290: 107-116.
• Muller, M. 2019. Goodbye, Postsocialism!, Europe-Asia Studies 71(4): 533-550.
• Murdoch, J., Lowe, P. 2003. The Preservationist Paradox: Modernism, Environmentalism and the Politics of Spatial Division, Transactions of the Institute of British Geographers 28(3): 318-332.
• Nelson, B.P., Pistre, P., Dellier, J., Richard, F. 2008. Towards a Cross-National Database of Rural Gentrification Indicators, http://www.i-rgent.com/wp-content/uploads/sites/17/2015/05/AAG2015 nelson.pdf [dostęp z dnia 20.04.2021].
• Nesterowicz, P. 2016. Każdy został człowiekiem. Warszawa: Wydawnictwo Czarne.
• Olkuśnik, M. 2001. Podmiejska wilegiatura warszawiaków u schyłku XIX wieku jako zjawisko kulturowe i społeczne, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 49(4): 367-386.
• Parafianowicz, W. 2019. Kapitalistyczna sztuka uszlachetniania przestrzeni, Dialog 11. http://www.dialogpismo.pl/w-numerach/kapitalistyczna-sztuka-uszlachetniania-przestrzeni [dostęp z dnia 20.04.2021].
• Parsons, D. 1980. Rural gentrification: the influence of rural settlement planning policies, University of Sussex research papers in geography. Brighton: University of Sussex.
• Parysek, J. 2008. Aglomeracje miejskie w Polsce oraz problemy ich funkcjonowania i rozwoju, Biuletyn Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 5: 29-48.
• Phillips, M. 1993. Rural gentrification and the processes of class colonisation, Journal of Rural Studies 9: 123-140.
• Phillips, M. 2002. The production, symbolisation and socialisation of gentrification: impression from two Berkshire villages, Transactions of the Institute of British Geographers 27: 282-308.
• Phillips, M. 2005. Contested worlds: an introduction, in: Contested worlds: an introduction to human geography, M. Phillips (ed.) (pp. 3-11). London: Routledge.
• Phillips, M. 2009. Gentrification rural, International Encyclopaedia of Human Geography V: 369-375.
• Pobłocki K. 2014. Gentryfikacja, własność i polski kapitalizm polityczny, Politeja 27: 157-177.
• Podemski, K. 2017. Od stanu mieszczańskiego do nowej klasy średniej, Kronika Miasta Poznania 4: 11-21.
• Rembalski, T. 2016. Arkadia : gdyńskie letnisko przełomu XIX i XX wieku. Gdynia: Muzeum Miasta Gdyni.
• Rewers, E. 2010. Miasto w sztuce - sztuka miasta. Kraków: Universitas.
• Richard, F., Tommasi, G., Saumon, G. 2017. Le capital environnemental, nouvelle clé d'interprétation de la gentrification rurale? Norois2(243): 89-110.
• Rogatka, K. 2019. Rewitalizacja i gentryfikacja w wymiarze społecznym. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Simon, M. 2011. Kontraurbanizace: chaotický koncept?, Geografie 116: 231-255.
• Smith, D.P., Phillips, M. 2001. Socio-cultural representations of greentrified Pennine rurality, Journal of Rural Studies 17: 457-469.
• Solana-Solana, M. 2010. Rural gentrification in Catalonia, Spain: a case study of migration, social change and conflicts in the empordanet area, Geoforum 41(3): 508-517.
• Stanny, M. 2013. Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Stockdale, A. 2010. The diverse geographies of rural gentrification in Scotland, Journal of Rural Studies 26: 31-40.
• Szczepański, J. 1973. Zmiany społeczeństwa polskiego w procesie uprzemysłowienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.
• Śpiewak, R. 2016. Wiejska gentryfikacja: definicja, znaczenie i skutki procesu, in: Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 1, M. Halamska, S. Michalska, R. Śpiewak (eds.) (pp. 129-157). Warszawa: IRWiR PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Timar, J., Varadi, M. 2001. The Uneven Development of Suburbanization during Transition in Hungary, European Urban and Regional Studies 8: 349-360.
• Uysal, A., Sakarya, I. 2018. Rural gentrification in the North Aegean Countryside (Turkey), International Journal of Architecture and Planning 6: 99-126.
• Vágner, J., Muller, D., Fialova, D. 2011. Second home tourism in light of the historical-political and sociogeographical development of Czechia and Sweden, Geografie 116: 191-210.
• Vasarus, G., Bajmocy, P. 2017. Rurality of the different suburban settlement types in the Rural-Urban Fringe of Győr, Hungary. Budapest: EUGEO Congress of the Geography of Europe.
• Verdery, K. 1996. What Was Socialism, and What Comes Next? Princeton: Princeton University Press.
• Webber, R., Burrows, R. 2017. The Predictive Postcode: The Geodemographic Classification of British Society. London: Sage Publications.
• Wójcik, M., 2009. Społeczna geografia wsi, Czasopismo Geograficzne 80(1-2): 42-62.
• Wójcik, M., 2013. Gentryfikacja wsi - "Jak daleko od miasta?". Łódź: Uniwersytet Łódzki. http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/4465/gentryfikacjawerpierw.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp z dnia 20.04.2021].
• Wu, W., Wa n g, J. 2017. Gentrification effects of Chinase urban village renewals, Urban Studies Journal 54(1): 214-229.
• Wyly, E., Hammel, D. 1999. Gentrification, Segregation, and Discrimination in the American Urban System, Environment and Planning A: Economy and Space 36(7): 1215-1241.
• Zwęglińska-Gałecka, D. 2019. Gentryfikacja wsi i jej zasięg, Wieś i Rolnictwo 2: 57-87.
• Zwęglińska-Gałecka, D. 2020. Gentryfikacja wsi: próba określenia przestrzennego zjawiska, Studia regionalne i lokalne 3(81): 115-145.
• Zwęglińska-Gałecka, D., Hasik, Z. 2018. Gentryfierzy w społeczności wiejskiej: opis wybranych elementów stylu życia. Case study gminy Prażmów, Intercathedra 4(37): 425-430.
• Żarnowski, S. 1973. Społeczeństwo Drugiej Rzeczpospolitej 1918-1939. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Identyfikatory

DOI

10.26412/psr216.06