Tabu krwi. Pojęcia uboju religijnego i ofiarniczego w ujęciu interdyscyplinarnym

• Autorzy: Artur R. Juszczak

Warianty tytułu

Blood taboo. The concepts of Religious and Sacrificial Slaughter in an Interdisciplinary Approach

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza pojęć uboju religijnego i ofiarniczego z perspektywy tabu krwi i przedstawienie ich aktualnych definicji. Na potrzeby obiektywnego zgłębienia tematu konieczne było założenie interdyscyplinarności, a w efekcie analizy z perspektywy religioznawstwa i higieny żywności pochodzenia zwierzęcego. Na wstępie autor porusza kwestię religijnego zakazu spożywania krwi jako elementu nierozerwalnie powiązanego z ubojem zwierząt. Na podstawie tekstów Biblii hebrajskiej przedstawia ryt krwi w systemie ofiarniczym Izraelitów i analizuje jej rytualne funkcje. Prezentuje tabu krwi, które mimo transformacji judaizmu zostało zachowane i stanowi podstawę prawa żywieniowego. W drugiej kolejności analizuje znaczenie krwi na podstawie tekstów Koranu i przedstawia tabu krwi jako jedną z podstawowych zasad żywieniowych wierzących muzułmanów. Następnie analizuje ubój ofiarniczy na przykładzie obrzędów religijnych polskich Tatarów w podlaskich Bohonikach. W opozycji do tej formy uśmiercania stawia ubój religijny, opisując jego etyczną transformację w II połowie XX w. i stan obecny. Podejmuje również temat zalet i wad świeckiego uboju rutynowego. W wywodach przewijają się zagadnienia tabu krwi i zagrożeń zdrowotnych związanych z obecnością krwi resztkowej w mięsie. Całość zwieńczona jest konkluzjami na temat zasadności przyzwolenia na ubój religijny w Polsce i konieczności pojęciowego oddzielenia go od uboju ofiarniczego.(abstrakt oryginalny)

EN

The article aims to analyze the concepts of religious and sacrificial slaughter from the perspective of blood taboos and present their current definitions. In order to explore the subject objectively, it was necessary to assume interdisciplinarity, and as a result, an analysis from the perspective of religious studies and hygiene of food of animal origin. At the outset, the author addresses the issue of the religious prohibition of eating blood as an element inextricably linked with the slaughter of animals. Based on the texts of the Hebrew Bible, he presents the blood rite in the sacrificial system of the Israelites and analyzes its ritual functions. The author presents the taboo of blood that, despite the transformation of Judaism, has been preserved and is the basis of the food law. Secondly, he analyzes the importance of blood based on the texts of the Koran and presents the taboo of blood as one of the basic dietary principles of Muslim believers. Then he analyzes sacrificial slaughter on the example of religious rituals of Polish Tatars in Bohoniki in Podlasie. The author distinguishes it from religious slaughter, describing its ethical transformation in the second half of the 20th century and the current state; also deals with the advantages and disadvantages of routine (secular) slaughter. The arguments include blood taboos and health risks related to the presence of residual blood in meat. All the content is crowned with conclusions on the legitimacy of consent to religious slaughter in Poland and the need to conceptually separate it from sacrificial slaughter(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zwierzęta gospodarcze; Religia

EN

Livestock; Religion

• Czasopismo: Społeczeństwo i Polityka
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 4(69)
• Strony: 105--127

Twórcy

autor

Artur R. Juszczak

Bibliografia

• Biblia Tysiąclecia, wyd. V (2006), Pallottinum, Poznań.
• Borawski P., Dubiński A. (1986), Tatarzy polscy. Dzieje, obrzędy, legendy, tradycje, Iskry, Warszawa.
• De Lacy E.O. (1927) Arabia Before Muhammad: Volume 4 (Trubner's Oriental Series), Kindle Edition, Taylor and Francis, New York.
• De Vaux R. (2004), Instytucje Starego Testamentu, Pallottinum, Poznań.
• Dunn C.S. (1990), Stress reactions of cattle undergoing ritual slaughter using two methods of restraint, "Veterinary Record", nr 126.
• Eliade M. (2008), Historia wierzeń i idei religijnych, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
• Frieske A., Sitkowska B., Piwczyński D., Mroczkowski S. (2014), Rytualny ubój zwierząt, "Przegląd Hodowlany", nr 2.
• Gilders W.K. (2004) Blood Ritual in the Hebrew Bible. Meaning and Power, The Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• Harris M. (1985), Krowy, świnie, wojny i czarownice, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Koran (2018), Czachorowski M.Ç. (przekł.), Muzułmański Związek Religijny w RP, Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, Białystok.
• Kucik K. (2004), Metody określania stopnia wykrwawienia zwierząt rzeźnych, "Medycyna Weterynaryjna", nr 60(10).
• Kuschel K-J. (1995), Abraham. Sign of Hope for Jews, Christians and Muslims, Continuum, New York.
• Lemański J. (2005), Ofiary biesiadne jako przykład rozwoju rytuału ofiarniczego w Starym Testamencie, "Verbum Vitae", nr 8.
• Nowak J. (2003), Zaginiony świat? Nazywają ich Łemkami, Universitas, Kraków.
• Mroczek R. (2021), Ubój religijny zwierząt rzeźnych w Polsce, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej", nr 1(366).
• Nikołajew J. (2013), Praktyki religijne Tatarów polskich na przykładzie obchodzenia święta Kurban Bajram, "Nurt SVD", nr 47/1 (133).
• Pilarczyk K. (2020), Biblia chrześcijan. Wprowadzenie religioznawcze, historyczne i literackie, Znak, Kraków.
• Piwiński R. (1989), Mitologia Arabów, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Prost E. (1975), Higiena mięsa, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
• Radłowska K. (2017), Tatarzy polscy. Ciągłość i zmiana, Fundacja Sąsiedzi, Białystok.
• Rosik M. (2005), Ofiary przebłagalne: od rytuału do teologii (Kpł 4,1-35; Lb 15,22-31), "Verbum Vitae", nr 8.
• Roux J-P. (2013), Krew. Mity, symbole, rzeczywistość, Znak, Kraków.
• Rozenman G. (1936), Zagadnienie uboju rytualnego. Odpowiedź ks. dr. Stanisławowi Trzeciakowi, Technograf, Białystok.
• Różański M., Szymaniec P. (2020), Debaty wokół zakazu uboju rytualnego w II Rzeczypospolitej, "Przegląd Sejmowy", nr 1(156).^ Rutkowiak B. (2010), Czy można mówić o humanitarnym pozbawianiu życia?, "Życie Weterynaryjne", nr 85(5).
• Skrabka-Błotnicka T. (2012), Metody oszałamiania zwierząt rzeźnych, "Nauki Inżynierskie i Technologie", nr 1(4).
• Soloveitchik J.B. (2005), Community, Covenant, and Commitment: Selected Letters and Communications, KTAV Publishing House, New York.
• Stasiak S. (2018), Symbolika krwi a bezkrwawa dieta w Starym i Nowym Testamencie i jej wpływ na styl życia. Aspekty prawne, "Ekonomia - Wroclaw Economic Review", nr 24/4.
• Szymborski J. (2015), Ubój rutynowy a rytualny. Podobieństwa i różnice, "Życie Weterynaryjne", nr 90(7).
• Tereszkiewicz K., Choroszy K., Tereszkiewicz P. (2017), Dispute On Ritual Slaughter, "Acta Scientiarum Polonorum Zootechnica", nr 16(1).
• Trawiński A. (1948), Mięsoznawstwo. Podręcznik do użytku lekarzy weterynaryjnych, lekarzy i studentów, Lekarski Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa.
• Warmińska K. (1999), Tatarzy polscy. Tożsamość religijna i etniczna, Universitas, Kraków
• Weddle, D.L. (2017), Sacrifice in Judaism, Christianity, and Islam, Kindle Edition, NYU Press, New York.
• (www1) https://www.timesofisrael.com/in-first-passover-sacrifice-to-take-place-inold- city/ [dostęp: 04.07.2021].
• (www2) http://mzr.pl/zlozenie-ofiary-ze-zwierzecia-al-udhiya-kurban/ [dostęp: 04.07.2021].
• (www3) http://briansoft.home.pl/autoinstalator/wordpress/?page_id=2441&lang=en [dostęp: 04.07.2021].
• (www4) https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/4302685/jewish/What-Is-a- Shochet.htm [dostęp: 04.07.2021].
• (www5) https://www.myjewishlearning.com/article/kaparot/ [dostęp: 29.11.2021].
• (www6) https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/989585/jewish/Kaparot. htm [dostęp: 29.11.2021].
• Rozporządzenie (2009), Rozporządzenie Rady (WE) nr 1099/2009 w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ TXT/PDF/?uri=CELEX:02009R1099-20180518&from=HU
• Konwencja (1979), Europejska Konwencja o ochronie zwierząt przeznaczonych do uboju z dnia 10 maja 1979, Dz.U. 2008, Nr 126, poz. 810.^

Identyfikatory

DOI

10.34765/sp.0421.a06