Tereny mieszkaniowe w strukturze funkcjonalno-przestrzennej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w świetle analizy studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin GZM

• Autorzy: Antoni Matuszko , Dariusz Mikołajczyk​​

Warianty tytułu

Residential Areas in the Functional and Spatial Structure of the Metropolis GZM in the Light of the Analysis of Studies of Land Use Conditions and Directions of GZM Municipalities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed powołaną w 2017 r. Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią (GZM) jest zarządzanie w sposób kompleksowy rozwojem na obszarze zrzeszającego 41 gmin województwa śląskiego związku metropolitalnego. Stanowi to istotny element współpracy we wspólnym dążeniu do osiągniecia ładu przestrzennego z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju, spójności terytorialnej oraz integralności działań. Aby jednak móc właściwie zarządzać rozwojem na tak dużym obszarze i jednocześnie kreować politykę przestrzenną nastawioną na rozwój funkcji metropolitalnych i poprawę jakości życia mieszkańców Metropolii, konieczne jest również spojrzenie przez pryzmat obowiązujących aktów planowania przestrzennego, w szczególności ustaleń podstawowego dokumentu polityki przestrzennej, jakim jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W tym kontekście, a także w świetle wprowadzonego ustawowego obowiązku sporządzania bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę, istotnego znaczenia w przyszłych pracach planistycznych nabiera aktualna skala terenów przeznaczonych w dokumentach gminnych na potrzeby budownictwa mieszkaniowego. Celem artykułu było wskazanie dotychczasowego podejścia gmin GZM w zakresie przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową w studium. Posłużyła temu zaproponowana klasyfikacja przeznaczenia terenów, bazująca na ustaleniach zawartych w części dotyczącej kierunków zagospodarowania przestrzennego analizowanych dokumentów. Na podstawie wydzielonych kategorii terenów wskazano zasięgi terenów istniejącej zabudowy mieszkaniowej i tereny rezerw mieszkaniowych. Przedstawione w niniejszym artykule częściowe wyniki badania pilotażowego dla GZM jednoznacznie wskazują na występowanie znacznej nadpodaży terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową w stosunku do realnych potrzeb. (abstrakt oryginalny)

EN

One of the most important challenges that the GZM metropolis, established in 2017, has to face is to comprehensively manage development in the area of the association of 41 municipalities in the Silesian Voivodship. This constitutes a crucial element of cooperation in the joint effort to achieve spatial order, taking into account the principles of sustainable development, territorial cohesion and the integrity of activities. However, to properly manage the development of such a large area and, at the same time, create a spatial policy aimed at developing the metropolitan functions and improving the quality of life of the Metropolis's residents, it is also necessary to look through the prism of the existing planning documents, in particular the findings of the basic spatial policy document, i.e. the study of land use conditions and directions. In this context, as well as in the light of the statutory obligation to draw up a land balance for housing development, the current scale of land designated in the municipal documents for housing development purposes gains significance in future planning works. The aim of the article was to indicate the current approach of the GZM municipalities in allocating land for housing development in the study. This was done by means of the proposed land use classification, based on the findings of the part concerning the land use directions of the analysed documents. On the basis of the separated categories of areas, the ranges of the existing residential development and the areas of housing reserves were identified. The partial results of the pilot study for the GZM presented in this paper unambiguously indicate the existence of a considerable oversupply of land intended for residential development in relation to the real needs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka przestrzenna; Planowanie przestrzenne; Planowanie przestrzenne miasta; Budownictwo mieszkaniowe; Nieruchomości mieszkaniowe; Przestrzenne zagospodarowanie miasta; Zagospodarowanie przestrzenne

EN

Spatial policy; Spatial planning; Town spatial planning; Housing construction; Real estate housing; Town spatial development; Spatial development

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2021
• Tom: 72
• Strony: 5--17

Twórcy

autor

Antoni Matuszko

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

autor

Dariusz Mikołajczyk​​

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Feltynowski M., 2016, Unsustainable spatial planning - the example of the central region, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 418, 52-60. https://doi.org/10.15611/pn.2016.418.05.
• Fogel P., 2012, Wskaźniki oceny polityki i gospodarki przestrzennej w gminach, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa, 250.
• Idczak P., Mrozik K., 2017, Chłonność demograficzna jako kategoria wykorzystywana w procesie planowania zrównoważonej polityki przestrzennej gminy, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 47(2), 55-66. https://doi.org/10.18276/sip.2017.47/2-05.
• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania (IGiPZ) PAN, 2014, Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Kaczmarek T., 2017, Dynamika i kierunki rozwoju suburbanizacji rezydencjalnej w aglomeracji poznańskiej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 27(1), 81-98. https://doi.org/10.18778/1508-1117.27.06.
• Korbel W., 2018, System planowania przestrzennego szczebla lokalnego w ocenie gminnych władz samorządowych w Polsce - problemy elementarne, Przestrzeń-Urbanistyka-Architektura, 1, 219-235. https://doi.org/10.4467/00000000pua.18.016.8624.
• Kowalewski A., Markowski T., Śleszyński P., 2018, Studia nad chaosem przestrzennym, Studia KPZK PAN, 182, 1-3.
• Kowalewski A., 2019, Gospodarka przestrzenna: kryzys: źródła, straty, drogi wyjścia, Analiza CELowa (1), Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa.
• Kowalewski A., Markowski T., Śleszyński P., 2020, Kryzys Polskiej Przestrzeni. Źródła, Skutki i Kierunki Działań Naprawczych, KPZK PAN, Warszawa.
• Kryczka P., 2019, Bilans terenów mieszkaniowych w kierunkach zagospodarowania przestrzennego gmin podmiejskich Wrocławia w kontekście suburbanizacji, [w:] P. Pach (red.), Miasto. Temat rzeka, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 33-48.
• Lisowski A., Grochowski M., 2008, Procesy suburbanizacji - uwarunkowania, formy i konsekwencje, materiały seminarium "Problematyka rozwoju obszarów miejskich" z 28 lutego 2008 r., KPZK PAN, Warszawa.
• Maliszewski C., 2020, Analiza potrzeb i możliwości rozwoju gminy - efektywność w przeciwdziałaniu eksuburbanizacji, Studia Miejskie, 33, 79-98. https://doi.org/10.25167/sm.942.
• Matuszko A., Zastawniak B., 2020, Zasady sporządzania bilansu terenów przeznaczanych pod zabudowę, Urban Development Issues, 66, 135-142. https://doi.org/10.2478/udi-2020-0017.
• Mikuła Ł., 2016, Rozwój funkcji mieszkaniowej w aglomeracji poznańskiej w świetle polityki przestrzennej samorządów lokalnych, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36, 91-112.
• Najwyższa Izba Kontroli (NIK), 2017, System gospodarowania przestrzenią gminy jako dobrem publicznym. Informacja o wynikach kontroli, Departament Infrastruktury NIK, Warszawa.
• Odolecka A., 2020, Analiza potrzeb i możliwości rozwoju gminy - różnice metodyczne a wyniki analiz na wybranych przykładach, w ujęciu praktycznym i prawnym, Urban Development Issues, 68(1), 121-130. https://doi.org/10.51733/udi.2020.68.11.
• Olbrysz A., Koziński J., 2011, Raport o finansowych skutkach polskiego systemu gospodarowania przestrzenią, Zespół Badawczy "Finanse w urbanizacji", Lesznowola.
• Olbrysz A., Zachariasz I., 2015, Raport o finansowych skutkach polskiego systemu zagospodarowania przestrzenią, [w:] P. Kopyciński (red.), Sprawne państwo. Samorządowa służba cywilna. Obszary metropolitalne. Zagospodarowanie przestrzenne. Badania nad kierunkami zmian w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego w Polsce, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków, 183-327.
• Rek A., Kowalski R., 2018, Wpływ lokalnej polityki przestrzennej na rozwój terenów mieszkaniowych - studium przypadku gminy Aleksandrów Łódzki, Space-Society-Economy, 26, 65-84. https://doi.org/10.18778/1733-3180.26.03.
• Szpura A., 2020, Bilansowanie terenów pod zabudowę - praktyka sporządzania, Urban Development Issues, 66, 123-133. https://doi.org/10.2478/udi-2020-0016.
• Śleszyński P., Komornicki T., Solon J., Więckowski M., 2012, Planowanie przestrzenne w gminach, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydawnictwo Sedno, Warszawa.
• Śleszyński P., Komornicki T., Deręgowska A., Zielińska B., 2015, Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2013 roku. Synteza, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN na zlecenie Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
• Śleszyński P., Deręgowska A., Kubiak Ł., Sudra P., Zielińska B., 2018a, Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2017 roku, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN na zlecenie Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
• Śleszyński P., Stępniak M., Mazurek D., 2018b, Oszacowanie skutków presji inwestycyjnej i nadpodaży gruntów budowlanych w strefie podmiejskiej Warszawy na przykładzie gmin pasma zachodniego, Przegląd Geograficzny, 90(2), 209-240. https://doi.org/10.7163/przg.2018.2.2.
• Topczewska T., 2014, Urbanizacja gmin podmiejskich w świetle studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Aspekty metodologiczne, Człowiek i Środowisko, 38(3-4), 5-28.
• Zachariasz I., 2016, Nowe wymogi ustawowe dla studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, [w:] L. Biegański (red.), Studium gminy na nowo. Zmiany w prawie od 2016 r., Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Towarzystwo Urbanistów Polskich Oddział w Warszawie, Warszawa, 7-14.

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2021.72.01