Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii realizowane z pomocą środków pochodzących z Funduszy Europejskich - ocena celowości projektów

• Autorzy: Jacek Koj

Warianty tytułu

Regeneration of Brownfields in the Metropolis GZM with the Support of the European Union Funds - Assessment of the Projects' Advisability

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W finansowaniu zagospodarowania terenów poprzemysłowych kluczową rolę odgrywają dotacje publiczne, w tym z Funduszy Europejskich. Głównym celem badań była ocena, w jakim stopniu takie przedsięwzięcia, dofinansowane z dotacji unijnych w latach 2004-2020, odpowiadały potrzebom rozwojowym miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Osiągnięciu celu głównego służyła realizacja celów szczegółowych, polegających na rozpoznaniu skali, struktury i rozmieszczenia projektów, oraz identyfikacja kierunków zagospodarowania. Zastosowano metody jakościowe (analiza danych zastanych) oraz ilościowe (opis statystyczny). Źródłami danych były bazy z serwisu Mapa Dotacji UE oraz tablice Banku Danych Lokalnych GUS. Zidentyfikowano 84 przedsięwzięcia o łącznym koszcie 1,9 mld zł, z czego 87% to projekty realizowane przez sektor publiczny. Dostrzeżono koncentrację działań w Katowicach, gdzie zaangażowano kwotę stanowiącą 60% wartości wszystkich projektów. Główne kierunki zagospodarowania to kultura, strefy rozwoju przedsiębiorczości oraz rekreacja, na które przypadło w sumie 94% środków. Wartości projektów w każdej z tych grup zestawiono ze wskaźnikami wyposażenia w instytucje kultury, poziomu przedsiębiorczości i udziału terenów zieleni w poszczególnych miastach przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Jedynie w przypadku kultury zauważono zależność pomiędzy słabszym wyposażeniem w obiekty w momencie początkowym a większymi nakładami na przekształcenia w tym kierunku w kolejnych latach, co można uznać za przesłankę wypełniania przez te projekty faktycznego zapotrzebowania. (abstrakt oryginalny)

EN

Public subsidies, including those from the European Funds, play a key role in financing the development of post-industrial sites. The main objective of the study was to assess the extent to which such projects co-financed by EU grants in 2004-2020 met the development needs of the cities of the Metropolis GZM. The main goal was achieved through the implementation of specific objectives consisting in recognition of the scale, structure and spatial distribution of the projects, as well as identification of the directions of development. Qualitative methods (desk research) and quantitative methods (statistical description) were used. Data sources comprised databases from the EU Grants Map service and tables from the Local Data Bank of the Central Statistical Office. A total of 84 projects were identified, amounting to PLN 1.9 billion, 87% of which were implemented by the public sector. There was a concentration of activities in Katowice, where the amount allocated accounted for 60% of the total value of projects. The main development directions were culture, enterprise development zones and recreation, which together constituted 94% of the funds. The value of projects in each of these groups was compared with the indicators of availability of cultural institutions, the level of entrepreneurship and the share of green areas in each city before Poland's accession to the European Union. Only in the case of culture was a correlation noted between weaker availability of facilities of this type at the initial stage and higher expenditures on transformations in that direction in subsequent years, which may be considered an indication that those projects meet actual demand. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Tereny poprzemysłowe; Rewitalizacja miasta; Fundusze unijne; Dotacje; Instytucje kultury

EN

Post-industrial areas; City revitalization; EU funds; Grants; Cultural institutions

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2021
• Tom: 72
• Strony: 18--28

Twórcy

autor

Jacek Koj

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Ciesiółka P., 2014, Wpływ funduszy Unii Europejskiej na proces rewitalizacji w Poznaniu na tle największych miast w Polsce, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 27, 101-121. https://doi.org/10.14746/rrpr.2014.27.07.
• De Sousa C.A., 2003, Turning brownfields into green space in the City of Toronto, Landscape and Urban Planning, 62, 181-198. https://doi.org/10.1016/s0169-2046(02)00149-4.
• Doick K.J., Sellers G., Castan-Broto V., Silverthorne V., 2009, Understanding success in the context of brownfield greening projects: The requirement for outcome evaluation in urban greenspace success assessment, Urban Forestry & Urban Greening, 8(3), 163-178. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2009.05.002.
• Doleželová L., Hadlač M., Kadlecová M., Polednik M., 2014, Redevelopment potential of brownfields: A-B-C classification and its practical application, E a M: Ekonomie a Management, 7, 34-44. https://doi.org/10.15240/tul/001/2014-2-003.
• English Partnerships, 2003, Towards a National Brownfield Strategy, Narodowa Agencja ds. Rewitalizacji, Londyn.
• Frantál B., Kunc J., Klusácek P., Martinát S., 2015a, Assessing Success Factors of Brownfields Regeneration: International and Inter-Stakeholder Perspective, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 11, 91-107.
• Frantál B., Greer-Wootten B., Klusáček P., Krejčí T., Kunc J., Martinát S., 2015b, Exploring spatial patterns of urban brownfields regeneration: The case of Brno, Czech Republic, Cities, 44, 9-18. https://doi.org/10.1016/j.cities.2014.12.007.
• Glumac B., Decoville A., 2020, Brownfield Redevelopment Challenges: A Luxembourg Example, Journal of Urban Planning and Development, 146, 1-9. https://doi.org/10.1061/(asce)up.1943-5444.0000565.
• Eckerd A., Heidelberg R., 2015, Public Incentives, Market Motivations, and Contaminated Properties: New Public Management and Brownfield Liability Reform, Public Administration Review, 75(2), 252-261. https://doi.org/10.1111/puar.12305.
• Heczko-Hyłowa E., 2009, Rewitalizacja polskich miast w świetle wymagań Funduszy Strukturalnych UE 2004-2006 jako wdrażanie europejskiego podejścia systemowego, [w:] M. Bryx (red.), Finansowanie i gospodarka nieruchomościami w procesach rewitalizacji, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, 157-184.
• Huculak M., 2009, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Polskie doświadczenia i perspektywy, [w:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji - śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, 139-198.
• Jarczewski W., Huculak H., Śmietana W., 2010, Korzyści społeczne, ekonomiczne i środowiskowe wynikające z rewitalizacji terenów zdegradowanych, w tym poprzemysłowych, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Jastrzębska M., 2016, Uwarunkowania pomiaru efektywności wydatków jednostek samorządu terytorialnego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 6(84), 43-53.
• Klusáček P., Alexandrescu F., Osman R., Malý J., Kunc J., Dvořák P., Bohumil F., Havlíček M., Krejčí T., Martinát S., Skokanová H., Trojan J., 2018, Good governance as a strategic choice in brownfield regeneration: Regional dynamics from the Czech Republic, Land Use Policy, 73, 29-39. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.01.007.
• Koj J., 2011, Obiekty poprzemysłowe jako czynniki rozwoju regionu w turystyce i rekreacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 79, 95-108.
• Kotval-K Z., 2016, Brownfield Redevelopment: Why Public Investments Can Pay Off, Economic Development Quarterly, 30(3), 275-282. https://doi.org/10.1177/0891242416656049.
• Krzysztofik R., Dulias R., Kantor-Pietraga I., Spórna T., Dragan W., 2020, Paths of urban planning in a post-mining area. A case study of a former sandpit in southern Poland, Land Use Policy, 99, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104801.
• Martinát S., Navrátil J., Hollander J., Trojan J., Klapka P., Klusácek P., Kalok D., 2018., Re-reuse of regenerated brownfields: Lessons from an Eastern European post-industrial city, Journal of Cleaner Production, 188, 536-545. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.03.313.
• Płoszaj A., 2011, Rewitalizacja miast w polityce spójności 2004-2006, Studia Regionalne i Lokalne,
• wydanie specjalne, 85-97.
• Prusik M., Banaszek A., Źróbek R., 2015, Rola funduszy europejskich w finansowaniu procesu rewitalizacji miast w Polsce, Studia Miejskie, 17, 49-61.
• Pytel S., Sitek S., Chmielewska M., Zuzańska-Żyśko E., Runge A., Markiewicz-Patkowska J., 2021, Transformation Directions of Brownfields: The Case of the Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolis, Sustainability, 13, 2075. https://doi.org/10.3390/su13042075.
• Smętkowski M., 2011, Polityka spójności a konkurencyjność dużych polskich miast, Studia Regionalne i Lokalne, wydanie specjalne, 31-56.
• Sobala-Gwosdz A., Gwosdz K., 2017, "Katowice effect"? Regeneration of the site of the former Katowice coal mine through prestige cultural projects, Urban Development Issues, 56(4), 27-40. https://doi.org/10.2478/udi-2018-0010.
• Thornton G., Franz M., Edwards D., Pahlen G., Nathanail P., 2007, The challenge of sustainability: incentives for brownfield regeneration in Europe, Environmental Science & Policy, 10(2), 116-134. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2006.08.008.
• Wacławik B., 2013, Instrumenty finansowe w procesie rewitalizacji terenów poprzemysłowych w warunkach polskich, Problemy Rozwoju Miast, 1, 87-100.

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2021.72.02