Agenda Terytorialna Unii Europejskiej 2030 a lokalne polityki przestrzenne w Polsce

• Autorzy: Maciej J. Nowak , Jacek Szlachta

Warianty tytułu

Territorial Agenda 2030 of the European Union and Local Spatial Policies in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest określenie konsekwencji realizacji zawartych w Agendzie Terytorialnej Unii Europejskiej 2030 postulatów dla kształtowania polityki przestrzennej Polski w różnych skalach terytorialnych, ze szczególnych uwzględnieniem skali lokalnej. Po charakterystyce Agendy oraz uwarunkowań jej wprowadzenia wyodrębniono te jej postulaty, które można szerzej odnieść do lokalnych polityk przestrzennych w Polsce. Następnie wskazano na zakres związku tych postulatów z naukową dyskusją o kierunkach zmian polskiego systemu gospodarki przestrzennej. Zauważono wiele punktów wspólnych, dotyczących między innymi spraw ochrony przyrody (postulaty związane z koncepcją "Zielonej Europy"), a także powstrzymywania niekontrolowanego rozwoju miast. Zaakcentowano, że postulaty Agendy Terytorialnej są skierowane nie tylko do władz szczebla centralnego, ale również władz na szczeblach samorządowych. Uznano, że wdrażanie wytycznych Agendy może stanowić jedną z podstaw do szerszej europeizacji polityk przestrzennych. (abstrakt oryginalny)

EN

The objective of the article is to define the consequences of implementing the postulates contained in the Territorial Agenda 2030 of the European Union for shaping of spatial policy in Poland on various territorial scales, with particular attention paid to the local scale. The postulates that can be applied more broadly to the local spatial policies in Poland were identified after the presentation of the features of the Agenda and the conditions of its introduction. The extent of the relationship between these postulates and the academic discussion on the directions of changes in the Polish spatial management system was then specified. Many common points regarding such issues as nature conservation (postulates related to the concept of a 'Green Europe'), and stopping urban sprawl were noticed. It was emphasized that the demands of the Territorial Agenda are addressed not only to the authorities at central level, but also to the authorities at self-government level. It was acknowledged that the implementation of the Agenda's guidelines can constitute one of the bases for the more extensive Europeanization of spatial policies. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka przestrzenna; Gospodarka przestrzenna; Gospodarka terytorialna; Agenda 2030

EN

Spatial policy; Spatial economy; Territorial economy; Agenda 2030

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 12
• Strony: 7--18

Twórcy

autor

Maciej J. Nowak

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

autor

Jacek Szlachta

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Alterman R., Takings International: A Cross-National [w:] Takings International. A Comparative Perspective on Land Use Regulations and Compensation Rights, red. R. Alterman, Chicago 2010.
• Barca F., An Agenda for a Regional Cohesion Policy. A Place Based Approach to Mediating European Union Challenges and Expectations. Independent Report prepared at the request of D. Huebner, Commissioner for Regional Policy, Brussels 2009.
• Castells M., Społeczeństwo sieci, Warszawa 2008.
• Davoudi S., EU Enlargement and the Challenges for Spatial Planning Systems in the New Members States [w:] U. Altrock, S. Guntner, S. Huning, D. Peters, Spatial Planning and Urban Development in the New EU Member States, London 2016.
• Fujita M., Krugman P., Venables A.J., The Spatial Economy. Cities, Regions and International Trade, Cambridge-London 2001.
• Geppert A., Spatial planning in the implementation of the Territorial Agenda of the European Union 2030, Keynote speach for the Conference Putting the Territorial Agenda 2030 into practice. Local and regional pilot activities and their supporting framework conditions, 6 May 2021, German Association for Housing, Urban & Spatial Development.
• German EU Presidency, European Spatial Development Perspective, Potsdam 1999.
• German EU Presidency, Territorial Agenda 2030. A Future for all places, Berlin 2020.
• Gnela M., Współzarządzanie a normy prawne [w:] Współzarządzanie publiczne, red. S. Mazur, Warszawa 2015.
• Kojder K., Kupiec M., Baranowska-Bosiacka I., Nowak M., Narzędzia polityki przestrzennej a ochrona zdrowia [w:] Funkcje narzędzi polityki przestrzennej, red. M. Nowak, Studia KPZK PAN 2020, t. 5/197.
• Korcelli P., Degórski M., Komornicki T., Markowski T., Szlachta J., Węcławowicz G., Zaleski J., Zaucha J., Drzazga D., Ekspercki Projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033, Studia KPZK PAN 2010/128.
• Kowalewski A., Gospodarka przestrzenna - 25 lat samorządnej i samorządowej Polski, "Samorząd Terytorialny" 2015/1-2.
• Kowalewski A., Interes publiczny i przestrzeń - kilka uwag [w:] Zarządzanie rozwojem współczesnych miast, red. J. Danielewicz, D. Sikora-Fernandez, Łódź 2019.
• Larsson G., Spatial Planning Systems in Western Europe: An Overview, Amsterdam 2006.
• Markowski T., Funkcjonowanie gospodarki przestrzennej - założenia budowy modelu zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem [w:] System planowania przestrzennego i jego rola w strategicznym zarządzaniu rozwojem kraju, red. T. Markowski, P. Żuber, Studia KPZK PAN 2011/134.
• Muñoz-Gielen D., Salas I.M., Cuadrado J.B., International comparison of the changing dynamics of governance approaches to land development and their results for public value capture, "Cities" 2017/71.
• Muñoz-Gielen D., Tasan Kok T., Flexibility in planning and the consequences for public value capturing in UK, Spain and the Netherlands, "European Planning Studies" 2010/18.
• Nadin V., Stead D., Spatial planning in the United Kingdom 1990-2013 [w:] Spatial planning systems and practices in Europe. A comparative perspective on continuity and changes, red. M. Reimer, P. Getimis, H. Blotevogel, New York 2014.
• Newman P., Thornley A., Urban Planning in Europe. International Competition, National Systems and Planning Projects, London-New York 1996.
• Nowak M., Funkcje narzędzi wykorzystywanych w polityce przestrzennej, "Studia z Polityki Publicznej" 2019/3.
• Nowak M., Współzarządzanie publiczne a wybrane koncepcje dotyczące systemu gospodarki przestrzennej w Polsce, "Samorząd Terytorialny" 2018/4.
• Nowak M., Lorens P., Ochrona i kształtowanie ładu przestrzennego w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego [w:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej, red. M. Nowak, Warszawa 2020.
• Parysek J.J., Asking about the future of spatial management in Poland (thirteen years on from the 2003 legal regulation), "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2016/2.
• Perger E., Planning and development activities in functional regions - the Hungarian case, "Europa XXI" 2018/35.
• Reimer M., Getimis P., Blotevogel H., Spatial planning systems and practices in Europe: a comparative perspective [w:] Spatial planning systems and practices in Europe. A comparative perspective on continuity and changes, red. M. Reimer, P. Getimis, H. Blotevogel, New York 2014.
• Santoro S., Stufano M., Melone M., Camarda D., Building strategic scenarios during Covid-19 lockdown, "Journal of Land Use, Mobility and Environment" 2020/13.
• Stein L., Comparative urban land use planning: Best practice; "Sydney University Press" Sydney 2017.
• Studia nad chaosem przestrzennym, t. I, red. A. Kowalewski, T. Markowski, P. Śleszyński, Studia KPZK PAN 2018/182.
• Szlachta J., Agenda Terytorialna Unii Europejskiej 2030 jako podstawa kształtowania europejskiej polityki przestrzennej [w:] Polityka przestrzenna w czasie kryzysu, red. M. Nowak, Warszawa 2021.
• Szlachta J., Perspektywiczny wymiar rozwoju terytorialnego Unii Europejskiej [w:] Gospodarowanie przestrzenią miast i regionów - uwarunkowania i kierunki, red. T. Kudłacz, P. Lityński, "Studia KPZK PAN" 2015/161.
• Szlachta J., Wyzwania Agendy Terytorialnej Unii Europejskiej do roku 2030, "Biuletyn KPZK PAN" 2019/273-274.
• Szlachta J., Nowak M., Europeizacja polityki przestrzennej Polski w konsekwencji postanowień Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) 2021-2026, "Reflection Papers KPZK PAN" 2021/3.
• Zaucha J., Evolution, Essence and Measurement of Territorial Cohesion, Institute for Development, "Working Papers" 2014/001.
• Zaucha J., Brodzicki T., Ciołek D., Komornicki T., Mogiła Z., Szlachta J., Zaleski J., Terytorialny wymiar wzrostu i rozwoju, Warszawa 2015.