Polska w podzielonym świecie 1944-1955

• Autorzy: Tadeusz Kmiecik

Warianty tytułu

Poland in a Divided World Years 1944-1955

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W czasie II wojny światowej bezpieczeństwo pojedynczych państw nie mogło być zapewnione przez ich odizolowane działania. O losach wojny decydowały liczące się pod względem militarnym koalicje. Umożliwiały one jednocześnie realizację odrębnych celów militarnych. (Wyszczelski, 2012, 21) Problem Polski z punktu widzenia bezpieczeństwa w czasie wojny poruszony był na konferencjach międzynarodowych koalicji antyfaszystowskiej w Teheranie (28 listopada-1 grudnia 1943 r.), Jałcie (4-11 lutego 1945 r.) i po jej zakończeniu w Poczdamie (17-25 lipca 1945 r.) (1). W Teheranie uzgodniono bez wiedzy i zgody rządu polskiego w Londynie - że przyszłe granice Polski opierać się będą na linii Curzona na wschodzie, oraz na Odrze i Nysie na zachodzie (decyzja ta nie została wówczas ogłoszona publicznie). (Duraczyński, 2011, 447) Przekreślona została zasada nienaruszalności granicy ryskiej (2). Przekreślony został również zapis Karty Atlantyckiej (3). Zgodnie z wolą Stalina po polskiej stronie pozostały: Białystok, Łomża i Przemyśl. Przywódcy mocarstw zachodnich (premier Winston Churchill i prezydent Franklin Delano Roosevelt) w zasadzie akceptowali ustalenia wschodnich granic Polski. Jednak ostatecznych decyzji w tej sprawie wówczas nie podjęto. (Grünberg, 1991, 150) Churchill utyskując na kłopoty z Polską polegające na tym co z nią zrobić wobec kwestii najważniejszej jaką było bezpieczeństwo granic zachodnich Związku Radzieckiego ostatecznie pogodził się z koncepcją "siedziby państwa i narodu polskiego między linią Curzona a Odrą". (Pobóg-Malinowski, 2004, 480) Problem granic Polski był sprawą o drugorzędnym znaczeniu zarówno dla Wielkiej Brytanii, jak i Stanów Zjednoczonych. Przywódcy państw zachodnich uważali poglądy Stalina na temat poruszanych problemów na konferencji za rozsądne. (Karski, 1998, 360) Porozumienie w Teheranie miało podstawowe znaczenie dla przyszłego kształtu Polski. (fragment tekstu)

EN

The article is devoted to diplomacy and the and the contemporary history concerns Polish case on conferences of Big Three in Teheran, Yalta, Potsdam and politocal results for Poland. This article presents the changes in the perception of Polish post-war fate. Also discusses the relationship of the victorious powers to the Poland during the Potsdam Conference. The focus is on issues relating to the Polish border on the Oder and Neisse rivers as spaces guaranteeing balance of power between the leading anti-Hitler coalition countries. Author of the paper will also discussed an event that led to the establishment of the Warsaw Pact. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia polityczna; Historia społeczeństw; Historia Europy

EN

Political history; Societies history; History of Europe

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2 (9)
• Strony: 33--46

Twórcy

autor

Tadeusz Kmiecik

• Toruńska Szkoła Wyższa

Bibliografia

• Andrzejewski M., Berendt G., Chinciński G., Trzeciak A. (red.), Od wojny do wolności Wybuch i konsekwencje II wojny światowej 1939--1945 , Gdańsk 2010.
• Babula J., Wojsko Polskie 1945-1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa, 1998.
• Brzoza Cz., Sowa A.L., Historia Polski 1918-1945, Kraków, 2009.
• Ciećkowski Z., Skutki dla Polski i Europy postanowień przywódców Wielkiej Koalicji w Jałcie i Poczdamie, Wojsko Polskie w najnowszych dziejach Polski..., s. 139.
• Czubiński A., Historia powszechna XX wieku, Poznań, 2003.
• Dülffer J., Jałta, 4 lutego 1945: II wojna światowa i dwubiegunowy podział świata, Warszawa, 2000.
• Duraczyński E., Sprawy polskie minionego wieku. Szkice, Kraków, 2011.
• Eisler J., Zarys dziejów politycznych Polski 1944-1989, Warszawa, 1992.
• Encyklopedia "białych plam", Radom, 2006.
• Fudali R., Północna Grupa Wojsk Radzieckich w Polsce, "Przegląd Historyczno-Wojskowy", 2011, nr 4.
• Grot L., Konecki T., Nalepa E., Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Warszawa, 1988.
• Grünberg K., Polska karta Stalina, Toruń, 1991.
• Grzelak Cz., O Rzeczypospolitej i dla Rzeczypospolitej, Warszawa, 2012.
• Holzer J., Polska 1945. Wojna wygrana czy przegrana? [w:] Od wojny do wolności. Wybuch i konsekwencje II wojny światowej 1939-1945, Warszawa 2010.
• Janicka D., Historia polityczna i społeczna Europy, Toruń, 2007.
• Jaroszewicz P., Przerywam milczenie, Warszawa 1991.
• Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski 1939-1945, Lublin, 1998.
• Kersten K., Jałta w polskiej perspektywie, Londyn 1989.
• Kissinger H., Dyplomacja, Warszawa, 2009.
• Kmiecik T., Radzieckie lotnictwo wojskowe na Ziemiach Odzyskanych, Słupsk, 2003.
• Konecki T., Odbudowa i rozwój polskiego potencjału obronnego po II wojnie światowej (1945-1960), "Rocznik Instytutu Badań Naukowych im. gen. Edwina Rozłubirskiego", Warszawa, 2004.
• Koper S., Wielcy zdrajcy : od Piastów do PRL, Warszawa, 2012.
• Koseski A., Historyczne i współczesne aspekty polskiego wysiłku zbrojnego na froncie wschodnim (1943-1945) [w:] A. Wójcicka (red.), Wojsko Polskie w najnowszych dziejach Polski (1943-1990). 60-lecie bitwy pod Lenino. Materiały z konferencji naukowej, Warszawa 2003.
• Koseski A., Wojsko Polskie w najnowszych dziejach Polski (1943-1990). 60. Lecie bitwy pod Lenino. Materiały z konferencji naukowej Warszawa, 7 października 2003r., Warszawa 2004.
• Krogulski M.L., Okupacja w imię sojuszu. T. I, Armia Radziecka w Polsce 1944-1956, Warszawa 2000.
• Krogulski M.L.,T. II, Armia Radziecka w Polsce 1956-1993, Warszawa, 2001.
• Lenczarowicz J., Jałta. W kręgu mitów założycielskich polskiej emigracji politycznej 1944-1956, Kraków 2009.
• Lindermajer J., Pamięci historyka polskich kresów Tadeusza Gasztolda, Słupsk 2003.
• Łach H., Wybrane zagadnienia teoretyczne i sposoby realizacji, Olsztyn 2012.
• Łach W. B. ,Polska myśl wojskowa na przestrzeni dziejów, Olsztyn 2008.
• Łastawski K., Od idei do integracji europejskiej, Warszawa, 2003.
• Maj R., Eksterminacja Narodu Polskiego na ziemiach polskich w latach 1944-1956, Warszawa, 2006.
• Marcinkowski A., Polska w systemie polityczno-militarnym ZSRR po II wojnie światowej, Warszawa, 1999.
• Materski W., Michowicz W., "Lubelska alternatywa" dla rządu RP na wychodźstwie, Historia dyplomacji polskiej, T. VI 1944/45-1989, Warszawa 2010.
• Nalepa E., J., Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943-1968, Warszawa 1995.
• Nowak J. M., Od hegemonii do agonii. Upadek Układu Warszawskiego. Polska perspektywa, Warszawa 2011.
• Pałka J., Generał Stefan Mossor (1896-1957). Biografia wojskowa, Warszawa 2008.
• Panecki T. Polski wysiłek zbrojny w drugiej wojnie światowej: Bilans, wnioski i doświadczenia, Warszawa 1999.
• Pastusiak L., System jałtańsko-poczdamski, "Dzieje Najnowsze", 1990, nr 1-2.
• Piątek J., Czynniki i główne zagadnienia określające charakter i wymiar wojny w poglądach polskich analityków po 1945 r., Olsztyn 2008.
• Piątek J., Strategie i polityka bezpieczeństwa. Analiza postaw w okresie zimnej wojny, Gorzów Wielkopolski, 2011.
• Pióro T., "Rekomendacje", "Polska Zbrojna", 1999.
• Pióro T., Armia ze skazą, Warszawa 1994.
• Pióro T., Takie były początki, "Polska Zbrojna", Warszawa 1994.
• Plokhy S.M., Jałta. Cena pokoju, Poznań 2011.
• Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, T. III : 1939-1945, Kraków 2004.
• Poksiński J., Memoriał generała Stefana Mossora do Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z 19 VII 1946 r. w sprawie koncepcji obrony Wybrzeża i rozwoju Marynarki Wojennej, "Zeszyty Naukowe Wojskowej Akademii Politycznej", Warszawa 1985.
• Potyrała B., Fudali R., Od zwycięstwa do upadku. Siły Zbrojne Związku Radzieckiego 1945-1991, Warszawa 2009.
• Puchała F., Sekrety Sztabu Generalnego pojałtańskiej Polski, Warszawa 2011.
• Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia w stosunkach polsko-radzieckich 1944-1957, Pułtusk, 2002.
• Solarz J., Doktryny militarne XX wieku, Kraków 2009.
• Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944-1991, Kraków 2011.
• Sudoł A., Polska na szachownicy wielkich mocarstw. Sprawa polska w tajnej korespondencji dyplomatycznej (1941-1945), Bygdoszcz-Toruń 1995.
• Ślusarczyk J., Układ Warszawski. Działalność polityczna, Warszawa 1992.
• Tomaszewski J., Sowietyzacja Wojska Polskiego w latach 1943-1956, Wrocław 2012.
• Wierzbiański B., Teheran, Jałta, Poczdam. Reportaże z przeszłości, Nowy Jork 1990.
• Wyszczelski L., Modelowe składowe struktury bezpieczeństwa narodowego, Olsztyn 2012.
• Zalewski B., Polska morska myśl wojskowa 1918-1989, "Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej", 2000.
• Zygmuntowicz J., Biuro Pełnomocnika Rządu Polskiego wobec stacjonujących wojsk radzieckich w Polsce 1957-1993. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2004.
• Zygmuntowicz J., Niechciani goście: stosunki polsko-rosyjskie podczas wycofywania Północnej Grupy Wojsk, Warszawa,2007.
• Żenczykowski T., Dramatyczny rok 1945, Łomianki 2005.
• Żenczykowski T., Polska lubelska 1944, Warszawa 1990.
• Żerko S., Ilustrowany leksykon II wojny światowej, Poznań 2004.