Uczony jako intelektualista publiczny. Przykład religioznawstwa

• Autorzy: Sławomir Sztajer

Warianty tytułu

Scholar as a Public Intellectual. The Case of the Study of Religion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nie jest zadaniem tego tekstu włączenie się w debatę o statusie intelektualisty we współczesnych społeczeństwach ani też próba rozstrzygnięcia, kim właściwie jest intelektualista. Zadanie jest znacznie skromniejsze i ogranicza się do rozważenia roli religioznawcy jako intelektualisty publicznego, ze szczególnym uwzględnienie zagrożeń, jakie niesie za sobą zaangażowanie publiczne. Współczesny intelektualista publiczny wywodzi się zazwyczaj ze środowiska akademickiego, które stanowi jego naukowe zaplecze i legitymację do publicznego wypowiadania się, lecz jego publiczne zaangażowanie w istotny, choć nie jednoznaczny sposób, wpływa zwrotnie również na podejmowaną przezeń praktykę naukową. Zagrożenia, jakie z tego stanu rzeczy płyną, w przypadku religioznawstwa są na tyle poważne, że w wielu indywidualnych przypadkach prominentnych badaczy prowadzą do zakwestionowania naukowego charakteru ich osiągnięć.(fragment tekstu)

EN

The article discusses the role of public intellectuals, with particular emphasis on scholars specializing in the study of religions. While various functions and aims of public intellectuals are taken into account, the article focuses primarily on risks related to scholars' engagement in public discourse. The history of the academic study of religion shows that many of its representatives were involved in various ideological endeavors, including political ideologies. It is argued that the main role of the public intellectual in the study of religion is not to be a functionary of religious institutions nor even an interpreter of religious traditions, but a critical researcher who impartially popularizes knowledge about religions and highlights the mechanisms underlying the dynamics of the religious world.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religia; Nauczyciele akademiccy

EN

Religion; Academic teachers

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2021
• Tom: 52 Globalne i lokalne problemy życia akademickiego
• Strony: 165--180

Twórcy

autor

Sławomir Sztajer

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Allen, D. (1994). Recent defenders of Eliade: A critical evaluation. Religion, 24, 333-351.
• Bronk, A. (1996). Nauka wobec religii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Dawkins, R. (2007). Bóg urojony, Warszawa: Wydawnictwo CIS.
• Dubuisson, D. (2014). Twentieth Century Mythologies. London-New York: Routledge.
• Eliade, M. (1997). W poszukiwaniu historii i znaczenia religii. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Etzioni, A., Bowdith, A. (2006). Public Intellectuals: An Endangered Species? Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
• Fisher, E. (2010). Fascist scholars, fascist scholarship: The quest for ur-fascism and the study of religion. W: Ch.K. Wedemeyer, W. Doniger (red.), Hermeneutics, Politics, and the History of Religions: The Contested Legacies of Joachim Wach & Mircea Eliade (ss. 261-284). Oxford: Oxford University Press.
• Foucault, M. (1988). Politics, Philosophy, Culture: Interviews and Other Writings 1977-1984. London: Routledge.
• Ioanid, R. (2004). The sacralised politics of the Romanian Iron Guard. Totalitarian Movement and Political Religions, 5(3), 419-453.
• Jennings, J. (2002). Death of the intellectual: A comparative autopsy. W: H. Small (red.), The Public Intellectual (ss. 110-130). Oxford: Blackwell.
• Joffe, J. (2003). The decline of the public intellectual and the rise of the pundit (ss. 109-122). W: A.M. Melzer, J. Weinberger, M.R. Zinman (red.), The Public Intellectual: Between Philosophy and Politics. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
• Komaniecka-Łyp, M. (2021). Jan Kanty Wierusz-Kowalski - benedyktyn, tajny współpracownik, religioznawca i funkcjonariusz. W: Ł. Marek, R. Łętocha (red.), Ile z nauki, ile z ideologii? Religioznawstwo w PRL (ss. 267-295). Kraków: IPN.
• Łętocha, R. (2021). Wizja zadań i celów religioznawstwa marksistowskiego na łamach czasopisma "Euhemer. Przegląd Religioznawczy" 1957-1989. W: Ł. Marek, R. Łętocha (red.), Ile z nauki, ile z ideologii? Religioznawstwo w PRL (ss. 129-137). Kraków: IPN.
• Marek, Ł., Łętocha, R. (red.) (2021). Ile z nauki, ile z ideologii? Religioznawstwo w PRL. Kraków: IPN.
• Martin, L.H., Wiebe, D. (2012). Religious studies as a scientific discipline: A persistence of a delusion. Journal of the American Academy of Religion, 80(3), 587-597.
• McCutcheon, R.T. (1993). The myth of the apolitical scholar. Queen's Quarterly, 100, 642-663.
• McCutcheon, R.T. (1997). A default of critical intelligence? the scholar of religion as Public intellectual. Journal of the American Academy of Religion, 65(2), 443-468.
• Michael, J. (2000). Anxious Intellectuals: Academic Professionals, Public Intellectuals, and Enlightenment Values. Durham-London: Duke University Press.
• Nowicki, A. (1969). Centralne kategorie religioznawstwa marksistowskiego. Euhemer, 1-2(71-72), 3-17.
• Posner, R.A. (2001). Public Intellectuals: A Study of Decline. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Said, E.W. (1996). Representations of the Intellectual: The 1993 Reith Lecture, New York: Vintage Books.
• Smart, N. (1973). The Science of Religion and the Sociology of Knowledge. Princeton: Princeton University Press.
• Strenski, I. (1987). Four Theories of Myth in the Twentieth Century: Cassirer, Eliade, Levi-Strauss, and Malinowski, Iowa City: University of Iowa Press.
• Rennie, B.S. (1992). The diplomatic career of Mircea Eliade: A response to Adriana Berger. Religion, 22, 375-392.
• Waardenburg, J. (1974). W sprawie fenomenologii religii. Uwagi zasadnicze. Euhemer - Przegląd Religioznawczy, 3(93), 73-87.
• Weitzman, M. (2020). "One Knows the Tree by the Fruit That It Bears:" Mircea Eliade's influence on current far-right ideology. Religions, 11, 250.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/cis.2021.52.8