Friedrich Carl von Savigny o wyłączności posiadania i zakazie (com)possessio plurium in solidum na podstawie D. 41,2,3,5 (Paul. 54 ad ed.)

• Autorzy: Dagmara Skrzywanek-Jaworska

Warianty tytułu

Friedrich Carl von Savigny on Exclusivity of Possession and the Prohibition of (com)possessio plurium in solidum Based on D. 41,2,3,5 (Paul. 54 ad ed.)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiot badań: Wiek XIX to czas dyskusji prowadzonej w niemieckojęzycznej nauce prawa na temat possessio. W orbicie zainteresowania prawników znalazła się m.in. problematyka współposiadania - compossessio. W ówczesnej naukowej narracji relacja polegająca na równoczesnym posiadaniu przez kilka osób tej samej rzeczy mogła przyjąć dwojaką postać: (com)possessio plurium in solidum lub compossessio pro indiviso. Cel badawczy: Celem opracowania jest zaprezentowanie dogmatyczno-prawnej analizy D. 41,2,3,5 (Paul. 54 ad ed.), której z początkiem XIX w. dokonał założyciel historycznej szkoły prawa, wybitny niemiecki prawnik Friedrich Carl von Savigny. Stanowi ona z jednej strony przykład praktycznego wykorzystania ius Romanum do sformułowania zasady "współczesnego prawa rzymskiego", z drugiej zaś potwierdza w szerokim zakresie porzymskie pochodzenie posesoryjnej siatki terminologicznej, z której korzystają dziś zarówno romaniści, jak i cywiliści. Wykorzystanie XIX-wiecznej perspektywy rozważań pozwoli na systematyczne przedstawienie takich zagadnień, jak wyłączność posiadania wyrażona zakazem (com)possessio plurium in solidum oraz dopuszczalność współposiadania - compossessio pro indiviso. 1 Metoda badawcza: W artykule wykorzystano metody historyczno- oraz dogmatyczno-prawną. Wyniki: Na podstawie analizy D. 41,2,3,5 (Paul. 54 ad ed.) przeprowadzonej przez Savigny'ego, ukształtował się w XIX w. następujący pogląd. (Com)possessio plurium in solidum jest niedopuszczalna ze względu na istotę posiadania będącego faktycznym władztwem człowieka nad rzeczą. Posiadacz, który fizycznie włada rzeczą z wolą zatrzymania jej dla siebie, sprawuje nad nią władztwo wyłączne. To oznacza, że tak długo, jak rzecz posiada, tak długo nie może posiadać jej druga osoba. W razie gdy stosując zakazaną samowolę osoba taka pozbawi posiadania dotychczasowego posiadacza, to współposiadanie nie powstanie ze względu na niemożliwość (com)possessio plurium in solidum. Oceny tej sytuacji nie zmienia okoliczność, że dotychczasowy posiadacz zachowuje prawną możliwość domagania się zwrotu utraconego posiadania za pomocą środków przewidzianych przez prawo. Od równoczesnego współposiadania rzeczy in solidum należy odróżnić równoczesne współposiadanie pro indiviso. Są to relacje pokrewne tylko de nomine, dlatego niemożliwość (com)possessio plurium in solidum nie stoi na przeszkodzie dopuszczalności compossessio pro indiviso. W tym znaczeniu współposiadanie pro indiviso stanowi, z historyczno-prawnego punktu widzenia, wyjątek od reguły wyłączności posiadania. (abstrakt oryginalny)

EN

Background: Nineteenth century was the time of discussions in the German-language science of law about the possessio. The issue of community - compossessio have also found their way into the sphere of lawyers' interest. In the scientific narrative of the time, the relationship of several people having the same thing simultaneously could take two forms: (com)possessio plurium in solidum or compossessio pro indiviso. Research purpose: The aim of the study is to present the dogmatic analysis of D. 41,2,3,5 (Paul. 54 ad ed.), which was made at the beginning of the 19th century by the founder of the historical school of law, an outstanding German lawyer Friedrich Carl von Savigny. On the one hand, it is an example of the practical use of ius Romanum to formulate the principle of "modern Roman law", and on the other hand, it confirms to a large extent the post-Roman origin of the terminology used today by both civilians and romanists. The use of the nineteenth-century perspective of considerations will allow for a systematic presentation of such issues as the exclusivity of possession expressed by the prohibition (com)possessio plurium in solidum and the admissibility of co-possession - compossessio pro indiviso. Methods: Historical and dogmatic methods were used in the article. Conclusions: Based on the analysis of D. 41,2,3,5 (Paul. 54 ad ed.) by Savigny, the following view was formed in the 19th century. (Com)possessio plurium in solidum is unacceptable because of the nature of possessio being a man's real power over a thing. The possessor who controls the thing physically, with the will to keep it for himself, exercises exclusive power over it. This means that if he has the thing, the other person cannot have it at the same time. If, by applying a forbidden willfulness, such a person deprives the current possessor, the co-possession will not arise due to the impossibility of (com)possessio plurium in solidum. The assessment of this situation is not changed by the fact that the possessor has the legal possibility to claim the return of the lost possession by means provided for by law. The simultaneous co-possession in solidum must be distinguished from the simultaneous co-possession pro indiviso. These are relations related only de nomine, therefore the impossibility (com)possessio plurium in solidum does not stand in the way of the admissibility of compossessio pro indiviso. In this sense, co-possession pro indiviso is, historically and legally, an exception to the rule of exclusivity of possession.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Doktryny prawne; Badania historyczne; Prawo rzymskie

EN

Law; Legal doctrines; Historical research; Roman law

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2021
• Tom: 120
• Strony: 53--80

Twórcy

autor

Dagmara Skrzywanek-Jaworska

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Arndts von Arnesberg K.L., Lehrbuch der Pandekten11, nach des Verfassers Tode besorgt von L. Pfaff und F. Hofman, Stuttgart 1883.
• Baron J., Die Gesamtrechtsverhältnisse im Römischen Recht, Marburg u. Leipzig 1864.
• Bekker E.I., Das Recht des Besitzes bei den Römern: Festgabe an Johann Caspar Bluntschli zum Doktorjubiläum, Leipzig 1880.
• Brinz A. von, Lehrbuch der Pandekten2, Bd. 1, Erlangen 1873.
• Cuperus A.J., Observationes selectae de natura possessionis, Lugd. Batav. 1789.
• Dajczak W., Romantyczne inspiracje i bariery polskiej dyskusji o posiadaniu w XX wieku, Studia Iuridica 2016/66, s. 75-89.
• Dernburg H., Pandekten5, Bd. 1: Allgemeiner Theil und Sachenrecht, Berlin 1896.
• Digesta Iustiniani. Digesta Justyniańskie, tekst i przekład T. Palmirski (red.), t. I-VII, 2, Kraków 2013-2017.
• Goeschen J.F.L., Vorlesungen über das gemeine Civilrecht, Bd. 1: Einleitung und allgemeiner Teil, Göttingen 1838.
• Gothofredi JC. J., Novus in titulum Pandectarum De diversis regulis iuris antiqui commentarius, t. 2, Neapol 1780.
• Gradenwitz O., Natur und Sklave bei der naturalis obligatio, w: Festgabe der Juristischen Fakultät zu Königsberg für Johann Theodor Schirmer zum 1. August 1900, Königsberg 1900.
• Hagen A.F. von der, Über den, nach L. 15. §. 4. de precario stattfindenden Besitz des precario rogans und des rogatus. Ein civilistischer Versuch, Hamm 1840.
• Jędrejek G., Wpływ romańskiej koncepcji posiadania na polską naukę prawa w XIX wieku, Roczniki Nauk Prawnych 2004/XIV/1, s. 129-153.
• Jhering R. von, Beiträge zur Lehre vom Besitz, Bd. 9, Jahrbücher für die Dogmatik des heutigen römischen und deutschen Privatrechts 1868, s. 1-196.
• Jhering R. von, Der Besitzwille. Zugleich eine Kritik der herrschenden juristischen Methode, Jena 1889.
• Jhering R. von, Ueber den Grund des Besitzschutzes: Eine Revision der Lehre vom Besitz, 2. verbesserte und vermehrte Auflage, Jena 1869.
• Kaser M., Eigentum und Besitz im älteren römischen Recht, Forschungen zum römischen Recht, 2. Aufl., Köln-Wien 1956.
• Keller F.L., Pandekten2, Bd. 1, Leipzig 1867.
• Koch Ch.F., Lehrbuch des preußischen gemeinen Privatrechts3, Bd. 1, Berlin 1857.
• Koschembahr-Łyskowski I., Ratio naturalis w prawie rzymskiem klasycznem, Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Nr 20, Warszawa 1930.
• Lehmann B., Das Eigenvermögen der römischen Soldaten unter väterlicher Gewalt, w: H. Temporini (red.), Aufstieg und Niedergang der römischen Welt (ANRW), Bd. 14, Berlin-New York 1982, s. 183-284.
• Lenel O., Das Edictum Perpetuum. Ein Versuch zu seiner Wiederhersatellung, 3. Aufl., Leipzig 1927.
• Lenel O., Palingenesia iuris civilis, t. 1, Leipzig 1889 (Graz 1960).
• Lenz G., Das Recht des Besitzes und seine Grundlagen. Zur Einleitung in die Wissenschaft des Römischen Rechts, Berlin 1860, s. 136.
• Mackeldey F., Lehrbuch des heutigen römischen Rechts, Bd. 2, Giessen 1829.
• Meischeider E., Besitz und Besitzschutz: Studien über alte Probleme, Berlin 1876.
• Nörr D., 'Savigny, Carl von', w: Neue Deutsche Biographie, t. 22, Berlin 2005, s. 470-473, https://www.deutsche-biographie.de/pnd118605909.html

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2021/120/3