Amerykańska doktryna powstrzymywania

• Autorzy: Hassan A. Jamsheer

Warianty tytułu

The American Doctrine of Containment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Doktryny kolejnych administracji sprawujących naczelną władzę w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej mają spore wielopłaszczyznowe znaczenie. Po pierwsze, posiadają one wymiar prawny, ponieważ ogólnie rzecz biorąc deklarują przywiązanie do określonej zasady prawnej, której - natychmiast lub po pewnym czasie - nadaje się status prawa międzynarodowego (innymi słowy, konstytuowania prawa narodów). Zatem, doktrynę Monroe'a (z 1823 r.) zaprezentowano jako poważny trwały (a nie czasowy) wkład do rozwoju tego prawa. Dlatego też, kiedy w 1960 r. ZSRR - w związku z kryzysem wokół Kuby - zakwestionował ważność doktryny Monroe'a, administracja prezydenta Johna F. Kennedy'ego odrzuciła radziecką interpretację. Podobnie w przypadku doktryny Trumana, zwracano uwagę w USA na okoliczność kodyfikacji zasad prawa międzynarodowego - zasad będących z założenia do przyjęcia zarówno dla USA jak i ZSRR w zakresie rywalizacji zimnowojennej supermocarstw. Po drugie, doktryny mają - zgodnie z optyką amerykańską - wartość uniwersalną, ponieważ odzwierciedlają (jak np. w wypadku doktryn: Trumana z 1947 r., Eisenhowera z 1957 r. i Cartera z 1980 r.) stan walki między dobrem a złem, bądź - innymi słowy - odzwierciedlają sponsorowaną przez Stany Zjednoczone misję transformacji świata. Po trzecie, doktryny kolejnych administracji amerykańskich były skierowane - w obliczu rzeczywistych czy wyimaginowanych niebezpieczeństw - na zachowanie równowagi sił oraz, naturalnie, obrony swoich interesów na arenie międzynarodowej. Autor niniejszego artykułu zamierza prześledzić powojenne doktryny amerykańskich administracji, zaczynając od doktryny Trumana, wraz z uwarunkowaniami ich powstania. (abstrakt oryginalny)

EN

Doctrines of American foreign policy bear significant connotations. In the first place, they have a legal dimension, because generally they declare adherence to a certain legal principle, which - immediately or after some time - is given the status of international law (in other words, of being constitutive to the law of nations). Hence, the Monroe doctrine was portrayed as a substantial American permanent (and not historical) contribution to that law of nations. Therefore, when a significantly long time later, in 1960, the USSR - in connection with the political crisis about Cuba - questioned the validity of the Monroe Doctrine, the American Administration rejected the Soviet interpretation. Likewise, in the case of the Truman Doctrine, attention was drawn to the consideration that it is a serious attempt in the direction of the codification of the principles of international law; principles thought to be acceptable to both the United States of America and the Union of the Soviet Socialist Republics in the field of superpower cold war rivalry. Secondly, doctrines have, in accordance with the American vision, a universal value, because they reflect (as for example in the case of Truman, Eisenhower and Carter doctrines) a state of struggle between vice and virtue, or - in other words - reflect the American-sponsored mission of transforming the world. Thirdly, the doctrines of successive American Administrations were directed - in the face of real or imagined dangers - towards the maintenance of the balance of power and, naturally, defense of their own (i.e., American) interests on the international arena. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Geopolityka; Międzynarodowe stosunki polityczne; Polityka międzynarodowa; Porozumienia międzynarodowe; Prawo międzynarodowe; Plan Marshalla

EN

Geopolitics; International political relations; International politics; International agreements; International law; Marshall Plan

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 1 (4)
• Strony: 25--40

Twórcy

autor

Hassan A. Jamsheer

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Bibliografia

• Acheson D., This Vast External Realm, W.W. Norton, New York 1973, s. 13.
• Bartnicki A., Critchlow D.T. (red. nauk.), Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, t. I-V, PWN, Warszawa 1995.
• Brown H., Thinking about National Security: Defence and Foreign Policy in a Dangerous World, Westview Press, Boulder (Colorado) 1983.
• Brzeziński Z., Power and Principle: Memoirs of National Security Adviser 1977-1981, Farrar-Straus-Giroux, New York 1983 (Revised edition with a new forward by the Author) 1985.
• Calvocoressi P., Polityka międzynarodowa 1945-2000, tłum. z ang., Książka i Wiedza, Warszawa 2002 (I wydanie 1998).
• Carter J., Keeping Faith: Memoirs of a President, Bentam Books, Toronto-New York-London-Sydney 1982.
• Churchill W., Krew, znój, łzy i pot: Sławne mowy, Wybrał, opracował i wstępem opatrzył David Cannadine, Przekład Maria Zborowska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001, s. 222-231.
• Crabb Cecil V. Jr., The Doctrines of American Foreign Policy: Their Meaning, Role, and Future, Louisiana State University Press, Baton Rouge-London 1982.
• Czubiński A., Europa dwudziestego wieku: Zarys historii politycznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998.
• Czubiński A., Olszewski W., Historia powszechna 1939-1997, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1998.
• Davids J., America and the World of our Times: US Diplomacy in the Twentieth Century, Random House, New York 1960, s. 522.
• Etzold T.H., Gaddis J.L. (ed.), Containment: Documents on American Policy and Strategy, 1945-1950, Columbia University Press, New York 1978, s. 49-63, 84-90.
• Fifty Years of Foreign Affairs, Edited by Hamilton Fish Armstrong, Council on Foreign Relations, New York-Washington-London 1972.
• Gaddis J.L., Zimna wojna: Historia podzielonego świata, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
• Garlicki A., Historia 1939-2001: Polska i świat, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.
• Holloway D., Stalin i bomba, Prószyński i S-ka, Warszawa 1996.
• Johnson P., Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych, Wydawnictwo Puls, Londyn 1992.
• Kennan G.F., Memoirs (1925-1950), Bantam, New York 1969, s. 340.
• Kennan G. ("X"), "The Sources of Soviet Conduct", [w:] Fifty Years of Foreign Affairs, Edited by Hamilton Fish Armstrong, Praeger Publishers, New York-Washington-London 1972, s. 188-205.
• Kindleberger C.P., Marshall Plan Days, Allen and Unwin, Boston 1987.
• Kissinger H., Dyplomacja, tłum. z ang., Wydawnictwo Philip Wilson, Warszawa 1969.
• Krasuski J., Europa zachodnia po II wojnie światowej: Dzieje polityczne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990.
• Kukułka J., Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945-2000, wydanie IV, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2001.
• Laqueuer W., Historia Europy 1945-1992, Wydawnictwo Puls, Londyn 1993.
• Malendowski W. (red.), Spory i konflikty międzynarodowe: aspekty prawne i polityczne, Wrocław 2000.
• Malendowski W., Zimna wojna: sprzeczności, konflikty i punkty kulminacyjne w radziecko-amerykańskiej rywalizacji, Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań 1994.
• Michałek K., Amerykańskie stulecie. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1900-2001, Wydawnictwo Mada, Warszawa 2004.
• Mularska-Andziak L., Historia powszechna 1919-1991: Wybór tekstów źródłowych, Wyższa Szkoła Humanistyczna, Pułtusk 1997.
• NATO: Vademecum. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego. Wydawnictwo Bellona przy współpracy Biura Prasy i Informacji Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1995 (Tytuł oryginału: NATO Handbook, NATO Office of Information and Press, Brussels 1995).
• Pastusiak L., Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, t. I-III, KAW, Warszawa 1989 (Wydanie 1-tomowe, Iskry, Warszawa 1999).
• Paust J.J., Blaustein A.P., The Arab Oil Weapon, Oceana-Sijthoff, New York-Leyden 1977.
• Roszkowski W., Półwiecze: historia polityczna świata po 1945 roku, PWN, Warszawa 2002.
• Spanier J., Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych Ameryki po II wojnie światowej, tłum. z ang., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1998.
• Vance C., Hard Choices: Critical Years in America's Foreign Policy, Simon and Schuster, New York 1983.
• Watson J., World History since 1945, London 1989, 1994, 1995.
• Zyblikiewicz L., USA, Seria: Historia Państw Świata w XX Wieku, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2004.