Reclamation and Development of Post-industrial Cites for Recreation as Exemplified by Projects Carried Out in Poland in the 1920s and 1950s

• Autorzy: Elżbieta Zagórska , Łukasz Makowski

Warianty tytułu

Rekultywacja i zagospodarowanie terenów poprzemysłowych dla celów rekreacji na przykładzie spektakularnych projektów zrealizowanych w Polsce w latach 20. i 50. XX wieku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this article is to present spectacular examples of reclamation and development of post-industrial sites, carried out in Poland in the 1920s and 1950s, with emphasis on their recreational function. Examples include a park built between 1889 and 1920 by Wojciech Bednarski in the valley of the former quarry in Podgórze, now the right-bank district of Krakow, and "General Jerzy Ziętek Provincial Park of Culture and Recreation", now called "the Silesia Park", created in the 1950s on degraded post-industrial land located within the borders of three cities: Chorzów, Katowice and Siemianowice Śląskie. Both parks are examples of reclaiming brownfield sites for recreational use in order to create attractive leisure spaces. They have become a model and point of reference for other park planning projects in Poland. Their spatial and functional design is exceptionally timeless. The study is mainly based on a review of the literature of the subject.(original abstract)

Celem artykułu jest przedstawienie spektakularnych przykładów rekultywacji i zagospodarowania terenów poprzemysłowych w kierunku rekreacyjnym, zrealizowanych w Polsce w latach 20. i 50. XX w. Jako przykłady wybrano założony w latach 1889-1920 przez Wojciecha Bednarskiego park w dolinie dawnego kamieniołomu w Podgórzu, obecnie prawobrzeżnej dzielnicy Krakowa, oraz powstały w latach 50. XX w. na zdegradowanych terenach poprzemysłowych w granicach trzech miast: Chorzowa, Katowic i Siemianowic Śląskich Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka, obecnie noszący nazwę Park Śląski. Oba parki są przykładem rekultywacji terenów poprzemysłowych w kierunku rekreacyjnym w celu wykreowania atrakcyjnych dla wypoczynku przestrzeni. Stały się one wzorem i punktem odniesienia dla innych założeń parkowych w Polsce. Kompozycja obu parków charakteryzuje się wyjątkową ponadczasowością, zarówno pod względem przestrzennym, jak i funkcjonalnym. Badania oparto na przeglądzie literatury przedmiotu.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Post-industrial areas; City revitalization; Reclamation of soil

PL

Tereny poprzemysłowe; Rewitalizacja miasta; Rekultywacja gleb

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu
• Rocznik: 2021
• Tom: 93 nr 2 The Relationship Between the Economy, Enterprises and Culture in the Conditions of Strategic Discontinuity = Gospodarka - przedsiębiorstwo - kultura w warunkach nieciągłości strategicznej
• Strony: 45--56

Twórcy

autor

Elżbieta Zagórska

• The WSB University in Poznań

autor

Łukasz Makowski

• The WSB University in Poznań

Bibliografia

• Biernacka, E. (2011). Nowe możliwości rozwoju turystyki i rekreacji na obszarach poprzemysłowych i zróżnicowanych geologicznie. Economy and Management, 2, 53-59
• Borowik, A. (2020). Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989. Wydawnictwo Neriton
• Chojecka, A. (2013). Zieleń miejska jako wielofunkcyjna przestrzeń publiczna na przykładzie Parku Śląskiego. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. - OL PAN, IX/2, 7-19.
• Gasidło, K. (1998). Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych. "Zeszyty Naukowe" Politechniki Śląskiej nr 1408. Politechnika Śląska
• Gasidło, K. (2004). Kierunki przemian struktury aglomeracji górnośląskiej. W: J. Słodczyk (Ed.). Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej. Uniwersytet w Opolu
• Gasidło, K. (2008). Przekształcenia terenów poprzemysłowych - efekty i perspektywy badań i działań. Problemy Ekologii, 2, 76-80
• Gasidło, K. (2010). Kierunki przekształceń przestrzeni przemysłu. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Gorgoń, J. (2009). Środowiskowe i przestrzenne wyzwania przekształceń obszarów postindustrialnych. W: Konferencja pt. Nowoczesne zasoby Śląska. Nowoczesne nieruchomości. Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Katowice-Zabrze, 22-23.IV.2009 r.
• Herczek, A., Klimaszewski, S.M., Kimsa, T., & Wojciechowski, W. (1990). Ścieżka dydaktyczna w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Wydawnictwo Planta
• Huculak, M. (2009). Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Polskie doświadczenia i perspektywy. W: W. Jarczewski (Ed.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. Instytut Rozwoju Miast
• Kubicka, H. (2015). Planowanie działań rekultywacyjnych w świetle polskich i niemieckich regulacji prawnych. W: J. Skowronek (Ed.), Innowacyjne rozwiązania rewitalizacji terenów zdegradowanych. Vol. 7. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego Sp. z o.o. w Lędzinach
• Łukasiewicz, A., & Łukasiewicz, S. (2006). Rola i kształtowanie zieleni miejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Maciejewska, A., & Turek, A. (2014). Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań środowiska przyrodniczego - wybrane studia przypadków. Problemy Rozwoju Miast, 2, 81-94
• Markuszewska, I. (2009). Możliwości i ograniczenia zagospodarowania nieużytków poprzemysłowych. W: S. Bródka, I. Markuszewska (Eds.), Problemy środowiska przyrodniczego terenów poprzemysłowych. Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe
• Namyślak, B. (2013). Przykłady rewitalizacji na rzecz działalności twórczych ze szczególnym uwzględnieniem Wrocławia. W: F. Kuźnik (Ed.), Badania miejskie i regionalne. Doświadczenia i perspektywy. Polska Akademia Nauk Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
• Opania, S. (2012). Tożsamość a wizerunek obszarów poprzemysłowych. Przykład Aglomeracji Górnośląskiej. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Ostręga, A. (2013). Organizacyjno-finansowe modele rewitalizacji w regionach górniczych. Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica
• Ostręga, A. (2016). Zrewitalizowane tereny pogórnicze jako przestrzenie publiczne. W: J. Skowronek (Ed.), Innowacyjne rozwiązania rewitalizacji terenów zdegradowanych. Vol. 8. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego sp. z o.o. w Lędzinach
• Pancewicz, A. (2007). Krajobraz przyrodniczy Aglomeracji Górnośląskiej - spojrzenie architekta. W: U. Myga-Piątek (Ed.), Krajobrazy przemysłowe i poeksploatacyjne. Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Park im. Wojciecha Bednarskiego (n.d.). Retrieved 2018, 25 December from http://www.dzielnica13. krakow.pl/o-dzielnicy/warto-zobaczyc/219-park-im-wojciecha-bednarskiego
• Respondek, Ł. (2017, 25 August). Pół wieku z "Elką". Gazeta Parkowa. Miesięcznik informacyjny Parku Śląskiego w Chorzowie. https://issuu.com/wpkiwchorzow/docs/sierpien_2017
• Rysiewicz, Z. (Ed.) (1959). Słownik wyrazów obcych. Państwowy Instytut Wydawniczy
• Sykta, I. (2012 ) Parki Barcelony - od stylu modernisme po współczesne krajobrazy tworzone "od-nowa". Architektura Krajobrazu, 1, 106-120
• Syposz-Łuczak, B. (2008). Realizacja idei zrównoważonego rozwoju poprzez adaptację podziemnych wyrobisk górniczych dla celów turystycznych. W: U. Myga-Piątek, K. Pawłowska (Ed.), Zarządzanie krajobrazem kulturowym. Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Tabacki, A.P. (1982). Nauczanie zoologii na podstawie fauny Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Katowicach - Chorzowie. Uniwersytet Śląski
• Uberman, R., & Ostręga, A. (2012). Rekultywacja i rewitalizacja terenów po działalności. Polskie osiągnięcia i problemy. W: A. Ostręga (Ed.), Rekultywacja i rewitalizacja obszarów pogórniczych 2012. I Polsko-Niemieckie Forum Rekultywacji i Rewitalizacji Obszarów Pogórniczych. Wisła - Jawornik 8-9 marca 2012, Aknet
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz. U. 2001, Nr 62, poz. 627, tekst jedn. Dz. U. 2020, poz. 1219, 1378, 1565, 2127, 2338 [Act of 27 April 2001. Environmental Protection Law, Journal of Laws of 2001, No. 62, item 627, consolidated text: Journal of Laws of 2020, item 1219, 1378, 1565, 2127, 2338]
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 2004, Nr 92, poz. 880, tekst jedn. Dz. U. 2020, poz. 55, 471, 1378 [Act of 16 April 2004 on Nature Conservation, Journal of Laws of 2004, No. 92, item 880, consolidated text: Journal of Laws of 2020, item 55, 471, 1378]
• Wagner, T. (2016). Architektura - urbanistyka - krajobraz. Ochrona i interpretacja dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska na wybranych przykładach. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Walczak, J. (1996). Generał Jerzy Ziętek Wojewoda katowicki. Biografia Ślązaka (1901-1985). Wydawnictwo Naukowe Śląsk
• Walczak, J. (2002). Jerzy Ziętek. Biografia Ślązaka (1901-1985). Wydawnictwo Naukowe Śląsk
• Wolny, R. (2011). Chorzów miastem kultury popularnej oraz przemysłu rozrywkowego i rekreacyjnego. W: A. Klasik (Ed.), Kreatywne przemysły - kreatywne aglomeracje. Polska Akademia Nauk Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
• Wyrzykowska, M. (2008). Rewitalizacja zabytków i przestrzeni publicznych. Wybrane przykłady. Quart, 2(8), 46-67

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.5899