Europejski Zielony Ład i odbudowa polskiej gospodarki - szanse i wyzwania

• Autorzy: Zbysław Ziemacki

Warianty tytułu

The European Green Deal and the Recovery of the Polish Economy - Opportunities and Challenges

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zainicjowany w 2019 r. Europejski Zielony Ład (EZŁ) to najambitniejsza inicjatywa w historii Unii Europejskiej zarówno pod względem gospodarczym, politycznym, jak i społecznym. Zakłada on transformację wszystkich sektorów gospodarki, zwłaszcza energii, rolnictwa, transportu, budownictwa oraz takich gałęzi przemysłu jak przemysł stalowy, cementowy, teleinformatyczny, tekstylny czy chemiczny. Dzięki realizacji ambitnych celów Unia Europejska do roku 2050 stanie się neutralna klimatycznie i zredukuje do zera emisyjność gazów cieplarnianych. Największym jednak problemem jest duże zróżnicowanie strukturalne krajów członkowskich. W szczególności dla krajów postsocjalistycznych, w których przez dziesięciolecia dominowała centralnie planowana gospodarka socjalistyczna oparta na wysokoemisyjnym przemyśle, droga do neutralności klimatycznej wydaje się długa i wyboista. Warunkiem skutecznej realizacji wizji dekarbonizacji Europy jest zapewnienie sprawiedliwych warunków tej gry. Decydenci zaplanowali wiele instrumentów, dzięki którym transformacja ma przebiegać w sposób sprawiedliwy i niedyskryminujący słabiej rozwiniętych regionów charakteryzujących się znacznie wyższym poziomem emisyjności. Wśród krajów, które mają najwięcej do nadrobienia w tym zakresie, jest oczywiście Polska, dla której przewidziano największe bezprecedensowe wsparcie ze środków unijnych. Pytanie, czy zostaną one efektywnie wykorzystane i czy uda się sprostać ambitnym celom EZŁ, pozostaje na razie otwarte. Wiele wskazuje na to, że to ambitne zadanie, przy proponowanym wsparciu UE, jest jednak dla Polski wykonalne. (fragment tekstu)

EN

Man-made climate change has become the greatest political and economic challenge today. The dictate of GDP as the main measure of prosperity and economic success has led to the wasteful use of natural resources and a drastic increase in greenhouse gas emissions. The consequences are more and more felt: water, food and air pollution, the spread of infectious diseases such as COVID19, or extreme weather phenomena caused by global warming. Limiting these phenomena requires strong and consistent political decisions as well as real actions. The ambitious goals of decarbonisation and climate neutrality adopted by the European Union meet with the strongest resistance and criticism in the former Eastern Bloc countries, whose economies are highly dependent on coal. European policymakers are trying to reconcile the interests of European economies, highly diversified both in terms of the economic structure and the share of fossil fuels in the energy mix. The main tool is to be the unprecedented scale of the European budget earmarked for pro-climate actions, which is to help achieve climate neutrality while maintaining economic growth. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zielona gospodarka; Polityka klimatyczna; Gospodarka energetyczna; Pakiet klimatyczno-energetyczny; Zielony Ład

EN

Green economy; Climate policy; Energy economics; Climate and energy package; Green Deal

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 89--110

Twórcy

autor

Zbysław Ziemacki

• Uczelnia Łazarskiego

Bibliografia

• 100 Days of Possibility, Earth overshoot day [online, dostęp: 15 V 2021]: http://www.overshootday.org/?__hstc=104736159.5b01d606810634f231fd808d906769d3.1621265299528.1621861276066.1622293441459.3&__hssc=104736159.2.1622293441459&__hsfp=161290791.
• A Global Green Deal: op-ed by von der Leyen and Hoyer (EIB), Komisja Europejska [online], 22 III 2021 [dostęp: 16 V 2021]: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/AC_21_1322.
• Communication from the commission: The European Green Deal, European Commission, Brussels [online], 11 XII 2019 [dostęp: 16 V 2021]: https://ec.europa.eu/info/files/annex-roadmap-and-key-actions_en.
• Czysta planeta dla wszystkich, Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki, Komunikat Komisji, Komisja Europejska [online], 28 XI 2018 [dostęp: 19 V 2021]: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018DC0773&from=EN.
• Dekarbonizacja i zatrudnienie w górnictwie węgla kamiennego w Polsce, Instytut Badań Strukturalnych, 2021, s. 6-7: https://ibs.org.pl/app/uploads/2021/01/IBS-Research-Report-01-2021.pdf [dostęp: 17 V 2021].
• Engel H., Purta M., Speelman E., Szarek G., van der Pluijm P., Neutralna emisyjnie Polska 2050, Jak wyzwanie zmienić w szansę, McKinsey & Company 2020, s. 6: https://www.mckinsey.com/pl/~/media/mckinsey/locations/europe and middle east/polska/raporty/carbon neutral poland 2050/neutralna emisyjnie polska 2050_raport mckinsey.pdf [dostep: 19 V 2021].
• EU coal regions: opportunities and challenges ahead, European Commission, Joint Research Centre, Bruksela 2018, s. 2-3: https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC112593/kjna29292enn.pdf [dostęp: 16 V 2021].
• Global carbon dioxide emissions are set for their second-biggest increase in history, IEA [online], 20 IV 2021 [dostęp: 16 V 2021]: https://www.iea.org/news/global-carbon-dioxide-emissions-are-set-for-their-second-biggest-increase-in-history.
• KPO wysłany do Komisji Europejskiej, Serwis Rzeczypospolitej Polskiej [online], 3 V 2021 [dostęp: 27 V 2020]: https://www.gov.pl/web/planodbudowy/kpo-wyslany-do-komisji-europejskiej.
• Mechanizm sprawiedliwej transformacji: z myślą o wszystkich, Komisja Europejska [online], [dostęp: 17 V 2021]: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal/actions-being-taken-eu/just-transition-mechanism_pl.
• Najczarniejszy sen wytwórców energii już się spełnia, "Parkiet" [online], 29 III 2021 [dostęp: 17 V 2021]: https://www.parkiet.com/Energetyka/303299983-Najczarniejszy-sen-wytworcow-energii-juz-sie-spelnia.html.
• Neutralność klimatyczna do 2050 r. Strategiczna długoterminowa wizja zamożnej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki UE, Komisja Europejska, Bruksela 2019, s. 5: https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/92f6d5bc-76bc-11e9-9f05-01aa75ed71a1 [dostęp: 16 V 2021].
• New Eurobarometer Survey: Protecting the environment and climate is important for over 90% of European citizens, European Comission, Brussels [online], 3 III 2020 [dostęp: 16 V 2021]: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_20_331.
• Nordhaus W., Kasyno Klimatyczne. Ryzyko, niepewność i ekonomia globalnego ocieplenia, przeł. Z. Matkowski, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2021.
• Plan odbudowy dla Europy, Komisja Europejska [online, dostęp: 27 V 2020]: https://ec.europa.eu/info/strategy/recovery-plan-europe_pl.
• Polityka energetyczna Polski do 2040 r. przyjęta przez Radę Ministrów, Ministerstwo Klimatu i Środowiska [online], 2 II 2021 [dostęp: 17 V 2021]: https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna-polski-do-2040-r-przyjeta-przez-rade-ministrow.
• Stiglitz J.E., Fitoussi J.P., Durand M., Poza PKB. Mierzmy to co ma znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego, przeł. Z. Matkowski, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2019, s. 36: http://www.pte.pl/pliki/pdf/oecd-pl-www.pdf [dostęp: 15 V 2021].
• The Global Risks Report 2006, World Economic Forum 2006 [online, dostęp: 15 V 2021]: http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2006.pdf.
• The Global Risks Report 2021, World Economic Forum 2021 [online, dostęp: 15 V 2021]: https://www.weforum.org/reports/the-global-risks-report-2021.

Identyfikatory

DOI

10.35757/sm.2021.74.3.08