Od dyrektyw w sprawie jakości powietrza do Europejskiego Zielonego Ładu : wpływ Unii Europejskiej na problem zanieczyszczenia powietrza w Polsce

• Autorzy: Joanna Stryjek

Warianty tytułu

From Air Quality Directives to the European Green Deal : the Influence of the European Union on the Problem of Air Pollution in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zanieczyszczenie powietrza stanowi obecnie największe zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka ze strony środowiska naturalnego. Jego szkodliwy wpływ ujawnia się już na etapie rozwoju płodu (najczęściej niską masą urodzeniową i/lub wcześniactwem), a na dalszych etapach życia czynnik ten może prowadzić zarówno do rozwoju (lub pogorszenia przebiegu) chorób układu oddechowego, krążenia, nerwowego, jak i zgonu. Z uwagi na transgraniczny charakter omawianego problemu, przeciwdziałanie zanieczyszczeniu powietrza jest ważnym elementem polityki prowadzonej na szczeblu ponadnarodowym w Unii Europejskiej (UE). Choć w skali całej UE polityka ta niewątpliwie przynosi pozytywne efekty w postaci redukcji poziomu zanieczyszczenia powietrza, Polska jest zaliczana do grona państw członkowskich, w których jakość powietrza jest najgorsza. Wskazując na wagę tego problemu, należy zaznaczyć, że nawet w państwach, które wyróżniają się najlepszą jakością powietrza, duża liczba osób jest narażona na oddziaływanie powietrza, którego poziom zanieczyszczenia jest szkodliwy dla zdrowia. W Polsce ten problem dotyczy zdecydowanej większości mieszkańców. Celem artykułu jest analiza wpływu członkostwa w UE na przeciwdziałanie przez Polskę problemowi zanieczyszczenia powietrza oraz ocena możliwości skutecznego rozwiązania tego problemu w związku z wdrożeniem przez UE Europejskiego Zielonego Ładu, tj. nowej strategii wzrostu, która skupia się na realizacji celów klimatycznych i środowiskowych. (fragment tekstu)

EN

In Poland, the problem of air pollution has not been given due attention for a long time. As a consequence, Poland is classified as one of the countries with the highest level of air pollution in Europe. Due to the fact that the problem is of a transboundary nature, air quality policy constitutes an important element of the EU's supranational policy. The aim of the article is to analyze the impact of the EU policy on counteracting the problem of air pollution by Poland and to assess whether the problem can be effectively solved thanks to the implementation of the new growth strategy - the European Green Deal. The research results show that Poland's membership in the EU has had the greatest impact on the process of building public awareness of the threat posed by air pollution. Despite the generally low effectiveness of the policy pursued so far, the new EU growth strategy (together with the financial instruments supporting its implementation) offers a real opportunity to significantly reduce the level of air pollution in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zielona gospodarka; Jakość powietrza; Zanieczyszczenie powietrza; Pakiet klimatyczno-energetyczny; Krzywa Kuznetsa

EN

Green economy; Air quality; Air pollution; Climate and energy package; Kuznets curve

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 3
• Strony: 111--129

Twórcy

autor

Joanna Stryjek

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Air quality guidelines: Global update 2005 - Particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulphur dioxide, WHO, Regional Office for Europe, Denmark 2006 [online, dostęp: 20 V 2021]: https://apps.who.int/iris/handle/10665/107823.
• Apergis N., Ozturk I., Testing environmental Kuznets curve hypothesis in Asian countries, "Ecological Indicators" 2015, vol. 52, pp. 16-22, DOI: 10.1016/j.ecolind.2014.11.026.
• Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013: https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/akty-prawne-i-dokumenty-1/5973,Akty-prawne-i-dokumenty-strategiczne.html [dostęp: 14 IV 2021].
• Carson R.T., The environmental Kuznets curve: Seeking empirical regularity and theoretical structure, "Review of Environmental Economics and Policy" 2010, vol. 4, no 1, pp. 3-23, DOI: 10.1093/reep/rep021.
• Dasgupta S., Laplante B., Wang H., Wheeler D., Confronting the environmental Kuznets curve, "Journal of Economic Perspectives" 2002, vol. 16, issue 1, pp. 147-168, DOI: 10.1257/0895330027157.
• Europejski Zielony Ład, Komisja Europejska, Bruksela 11.12.2019, COM(2019) 640 final.
• Franklin R.S., Ruth M., Growing up and cleaning up: The environmental Kuznets curve redux, "Applied Geography" 2012, vol. 32, issue 1, pp. 29-39, DOI: 10.1016/j.apgeog.2010.10.014.
• Genstwa N., Środowiskowa krzywa Kuznetsa: przegląd teoretyczno-metodyczny, "Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna" 2020, nr 49, s. 41, DOI: 10.14746/rrpr.2020.49.04.
• Gill A.R., Viswanathan K.K., Hassan S., The environmental Kuznets curve (EKC) and the environmental problem of the day, "Renewable and Sustainable Energy Reviews" 2018, vol. 81, part 2, DOI: 10.1016/j.rser.2017.05.247.
• Ginevičius R., Lapinskienė G., Peleckis K., The evolution of the environmental Kuznets curve concept: The review of the research, "Panoeconomicus" 2017, vol. 64, issue 1, pp. 93-112, DOI: 10.2298/PAN150423012G.
• Grossman G.M., Krueger A.B., Economic growth and the environment, "The Quarterly Journal of Economics" 1995, vol. 110, issue 2, pp. 353-377, DOI: 10.2307/2118443.
• Grossman G.M., Krueger A.B., Environmental impacts of the North American free trade agreement, National Bureau of Economic Research, Cambridge 1991 (NBER Working Papers, 3914), DOI: 10.3386/w3914].
• Jędrak J., Konduracka E., Badyda A.J., Dąbrowiecki P., Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, Krakowski Alarm Smogowy, Kraków 2017: https://polskialarmsmogowy.pl/files/artykuly/1346.pdf [dostęp: 14 IV 2021].
• Lapinskienė G., Tvaronavičienė M., Vaitkus P., Analysis of the validity of environmental Kuznets curve for the baltic states, "Environmental and Climate Technologies" 2013, vol. 12, issue 1, pp. 41-46, DOI: 10.2478/rtuect-2013-0015.
• Monks P.S., Williams M.L., What does success look like for air quality policy? A perspective, "Philosophical Transactions of the Royal Society A" 2020, vol. 378, issue 2183, pp. 1-18, DOI: 10.1098/rsta.2019.0326.
• Nowak-Far A., Środowiskowa krzywa Kuznetsa jako rama wzajemności świadczeń w polityce państwa, "Studia z Polityki Publicznej" 2017, nr 4(16), s. 11-29, DOI: 10.33119/KSzPP.2017.4.1.
• Pathway to a Healthy Planet for All EU Action Plan:'Towards Zero Pollution for Air, Water and Soil', European Commission, Brussels 12.5.2021, COM(2021) 400 final.
• Polityka Ekologiczna Państwa 2030, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2019:: https://bip.mos.gov.pl/strategie-plany-programy/polityka-ekologiczna-panstwa/polityka-ekologiczna-panstwa-2030-strategia-rozwoju-w-obszarze-srodowiska-i-gospodarki-wodnej/ [dostęp: 14 IV 2021].
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 października 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, Dz.U. z 2019 r. poz. 1931.
• Shaddick G. et al., Global air quality: an inter-disciplinary approach to exposure assessment for burden of disease analyses, "Atmosphere" 2021, vol. 12, issue 1, s. 1-12, DOI: 10.3390/atmos12010048.
• Sprawozdanie specjalne nr 23/2018: Zanieczyszczenie powietrza - nasze zdrowie nadal nie jest wystarczająco chronione, Europejski Trybunał Obrachunkowy, 2018, s. 47 [online, dostęp: 25 V 2021]: https://www.eca.europa.eu/pl/Pages/DocItem.aspx?did=46723.
• Stern N.H., The economics of climate change: the Stern review, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2020, Warszawa 2020: https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/akty-prawne-i-dokumenty-1/5973,Akty-prawne-i-dokumenty-strategiczne.html [dostęp: 14 IV 2021].
• Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2013: https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/akty-prawne-i-dokumenty-1/5973,Akty-prawne-i-dokumenty-strategiczne.html [dostęp: 14 IV 2021].
• Wyrok Trybunału z dnia 22 lutego 2018 r. - Komisja Europejska / Rzeczpospolita Polska, Sprawa C-336/16, 2018, [online], 16 IV 2018 [dostęp: 29 IV 2021]: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX 62016CA0336.

Identyfikatory

DOI

10.35757/sm.2021.74.3.07