Kilka uwag na temat uporczywego nękania na tle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2020 r. (III KK 266/20, LEX nr 2508786)

• Autorzy: Katarzyna Nazar

Warianty tytułu

A Few Comments on Persistent Harassment in the Context of the Supreme Court Judgement of 2 December 2020 (III KK 266/20, LEX no. 2508786)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem opracowania jest problematyka związana z przestępstwem uporczywego nękania (art. 190a § 1 Kodeksu karnego), a w szczególności z jego stroną podmiotową. Zasadniczą kwestią, do której odniósł się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku, były motywy działania sprawcy uporczywego nękania. Sąd Najwyższy uznał, że do znamion czynu z § 1 art. 190a Kodeksu karnego nie należy cel działania sprawcy, tj. fakt, że strona podmiotowa tego typu przestępstwa nie ma charakteru kierunkowego. Motywacja sprawcy jest irrelewantna z punktu widzenia znamion tego czynu, jego sprawca może działać w różnym celu. W związku z tym, że nękanie musi być uporczywe oraz musi prowadzić do określonego skutku, sprawca powinien zarówno swoją świadomością, jak i wolą obejmować te elementy stanu faktycznego. Realizacja celu, który sam w sobie nie zasługuje na negatywną ocenę, środkami stanowiącymi uporczywe nękanie innej osoby prowadzące do wzbudzenia w niej poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub naruszające jej prywatność może wypełniać znamiona przestępstwa z art. 190a Kodeksu karnego. Autorka odniosła się do problemu zamiaru i motywacji sprawcy uporczywego nękania, podzielając pogląd sformułowany przez Sąd Najwyższy w obu tezach wyroku. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of the commentary are issues related to the crime of persistent harassment (Article 190a § 1 of the Criminal Code), in particular, its subjective side. The essential issue referred to by the Supreme Court in the justification of the judgement were the motives of the perpetrator of persistent harassment. The Supreme Court held that the elements of the act from § 1 of Article 190a of the Criminal Code do not include the purpose of the perpetrator's action, i.e. the fact that the subjective side of this type of crime is not directional. The motivation of the perpetrator is irrelevant from the point of view of the elements of this act, its perpetrator may act for different purposes. Since the harassment must be persistent and must lead to a specific result, the perpetrator should include these elements of the factual elements both in his/her consciousness and will. The realization of an aim, which in itself does not deserve a negative assessment, by means that could be considered as persistent harassment of another person, and that could lead a person to a sense of threat, humiliation or anguish, or violating the privacy, may fulfil the elements of the crime of Article 190a of the Criminal Code. The author referred to the problem of intention and motivation of the perpetrator of persistent harassment, sharing the view formulated by the Supreme Court in both theses of the judgement. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zwalczanie przestępczości; Postępowanie karne; Orzecznictwo Sądu Najwyższego

EN

Crime prevention; Criminal procedure; Supreme Court jurisdiction

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2021
• Numer: Vol. 30, nr 5
• Strony: 665--679

Twórcy

autor

Katarzyna Nazar

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

Bibliografia

• Budyn-Kulik M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2019.
• Budyn-Kulik M., Kodeks karny. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, LEX/el. 2011.
• Budyn-Kulik M., Nowe znamiona nękania z art. 190a § 1 Kodeksu karnego, "Palestra" 2020, nr 9.
• Budyn-Kulik M., Wzajemna relacja nękania z art. 190a § 1 k.k. i mobbingu z art. 943 § 2 k.p., "Annales UMCS sectio G (Ius)" 2020, vol. 67(2).
• Chamernik J., Przestępstwo stalkingu w regulacji kodeksu karnego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie" 2013, nr 99.
• Furman P., Próba analizy konstrukcji ustawowej przestępstwa uporczywego nękania z art. 190a k.k. Zagadnienia wybrane, "Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych" 2012, z. 3.
• Gruszczyńska B., Marczewski M., Ostaszewski P., Siemaszko A., Woźniakowska-Fajst D., Stalking w Polsce. Rozmiary - formy - skutki, [w:] Stosowanie prawa. Księga jubileuszowa z okazji XX-lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, red. A. Siemaszko, Warszawa 2011.
• Hypś S., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2019.
• Kłączyńska N., [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
• Kosonoga J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2015.
• Kozłowska-Miś I., Mozgawa M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 1990 r., V KRN 96/90, "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 1993, nr 1-2.
• Krajewski R., Przestępstwo nękania innej osoby lub podszywania się pod inną osobę, "Przegląd Sądowy" 2012, nr 5.
• Królikowski M., Sakowicz A., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1: Komentarz. Art. 117-221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
• Kulik M., Stalking w wybranych państwach europejskich systemu kontynentalnego, [w:] Stalking, red. M. Mozgawa, Warszawa 2018.
• Marek K., Przestępstwo uporczywego nękania (stalkingu) w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z 31 marca 2020 r., "Studia Prawnoustrojowe" 2020, nr 50, DOI: https://doi.org/10.31648/sp.6047.
• Michalska-Warias A., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
• Michalska-Warias A., Nazar-Gutowska K., Prawnokarne aspekty nękania w polskim prawie karnym, "Studia Iuridica Lublinensia" 2010, vol. 14.
• Mozgawa M., [w:] Kodeks karny, Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2019.
• Mozgawa M., [w:] System Prawa Karnego, t. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2016.
• Mozgawa M., A few comments on the feature of 'persistent harassment' in the light of article 190a Criminal Code, "Ius Novum" 2020, nr 2.
• Mozgawa M., Analiza ustawowych znamion przestępstwa uporczywego nękania, [w:] Stalking, red. M. Mozgawa, Warszawa 2018.
• Mozgawa M., Budyn-Kulik M., Prawnokarne i kryminologiczne aspekty zjawiska nękania, "Themis Polska Nova" 2012, nr 2(3).
• Nazar K., [w:] Przestępstwa przeciwko wolności, red. M. Mozgawa, Lublin 2020.
• Nazar K., Glosa do postanowienia SN z dnia 12 grudnia 2013 r., III KK 417/13, "Prawo w Działaniu" 2016, nr 26.
• Nazar K., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2017 r., IV KK 413/16, "Prokuratura i Prawo" 2018, nr 2.
• Słownik języka polskiego PWN, red. M. Szymczak, t. 2, Warszawa 1984.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 2, Warszawa 2003.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 4, Warszawa 2003.
• Wąsek A., Warylewski J., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1: Komentarz do art. 117-221, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Warszawa 2010.
• Woźniak W., Stalking jako zjawisko patologiczne - definicje, zakres, charakterystyka stalkera i radzenie sobie ze stalkingiem, [w:] Wybrane elementy pedagogiki resocjalizacyjnej - ujęcie teoretyczne i praktyczne, red. M. Ilnicka, Lubin 2011.
• Woźniakowska-Fajst D., Stalking i inne formy przemocy emocjonalnej. Studium kryminologiczne, Warszawa 2019, DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323536710.
• Zoll A., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2: Komentarz do art. 117-211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
• ORZECZNICTWO
• Postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2013 r., III KK 417/13, KZS 2014, nr 6, poz. 26.
• Wyrok SN z dnia 4 czerwca 1990 r., V KRN 96/90, OSP 1992, nr 4, poz. 78.
• Wyrok SN z dnia 23 września 1992 r., III KRN 122/92, LEX nr 22076.
• Wyrok SN z dnia 5 stycznia 2001 r., V KKN 504/00, OSNKW 2001, nr 7-8, poz. 57.
• Wyrok SN z dnia 29 marca 2017 r., IV KK 413/16, LEX nr 2281268.
• Wyrok SN z dnia 2 grudnia 2020 r., III KK 266/20, LEX nr 2508786.
• Wyrok SO w Szczecinie z dnia 4 marca 2013 r., IV Ka 1795/12, Legalis nr 2187269.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2021.30.5.665-679