Umowa agencyjna a pośrednictwo w zakresie czynności bankowych : glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2018 r. (I CSK 478/17, Legalis nr 1785293)

• Autorzy: Krzysztof Topolewski

Warianty tytułu

The Agency Contract and the Bank Agency : Commentary on the Judgement of the Supreme Court of 25 May 2018 (I CSK 478/17, Legalis no. 1785293)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W glosie podano w wątpliwość wyodrębnienie w umowie o pośrednictwo w zakresie czynności bankowych obowiązku prowadzenia placówki bankowej w sytuacji, gdy pośrednik wynajmuje lokal banku i zatrudnia własnych pracowników. Zakwestionowano również zasadność wyróżniania po stronie agenta obowiązku organizacji przedsiębiorstwa agenta oraz zarządzania tym przedsiębiorstwem. Jako sprzeczne z naturą umowy o pośrednictwo w czynnościach bankowych uznano zastrzeżenie odpłatności z tytułu udostępnienia pośrednikowi przez dającego zlecenie know-how w sytuacji, w której pośrednik ma obowiązek korzystania przy wykonywaniu pośrednictwa z udostępnionego know-how przede wszystkim w interesie banku. Podtrzymano pogląd, według którego pełny zakres usług objętych outsourcingiem w rozumieniu art. 6a Prawa bankowego wykracza poza zakres typowej umowy agencyjnej. Podważono zasadność stosowania w przypadku wynagrodzenia agenta reguły godziwego zysku, a także trafność kwalifikacji jako naruszenia obowiązku lojalności natychmiastowego ograniczenia przez będący dającym zlecenie bank sprzedaży produktów kredytowych w obliczu konieczności ochrony jego interesów. W glosie poddano krytyce stanowisko Sądu Najwyższego, według którego warunkiem skuteczności zastrzeżenia prawa do wypowiedzenia w umowie agencyjnej zawartej na czas oznaczony jest wskazanie przyczyn uzasadniających wypowiedzenie. Opowiedziano się za możliwością nadania przez strony umowy agencyjnej terminowi, na który zawarto tę umowę, charakteru terminu określającego tylko maksymalny czas trwania zobowiązania z umowy agencyjnej. W glosie wskazano na wątpliwości dotyczące twierdzenia, że wartość nieponiesionych przez agenta kosztów, które byłyby związane z jego działalnością, może uzasadniać podwyższenie wysokości świadczenia wyrównawczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The commentary questions identification of the obligation to manage the bank station, when the bank agent is the tenant of the bank office and the employer. The commentary also questions the duty of a bank agent to establish and manage the agent's corporation and states that stipulation of the obligation to pay for know-how by the agent obliged to use of the principal's know-how mainly in the principal's interest during performing the intermediation is contradictory to the nature of the bank agency contract. The gloss upholds the view that the entire range of services covered by outsourcing within the meaning of Article 6a of the Banking Law goes beyond the scope the agency contract within the meaning of Article 758 § 1 of the Civil Code. The commentary questions the application of the rule of fair profit to the agent's remuneration and also questions the view that the immediate reduction of the credit offer made by the bank who is the principal in order to protect his interests may be regarded as the breach of the principal's obligation to act loyally. The commentary criticises the view of the Supreme Court that the specification of the instances justifying the termination of the agency contract is the condition for the effectiveness of the stipulation of the right to terminate contained in the agency agreement concluded for a fixed term. As a rule the commentary accepts the right of the parties of the agency agreement to stipulate that the term fixed in the agency agreement is only the maximum term for which this agreement has been concluded. The commentary points to doubts as to view that value of the unincurred agent's costs which would be related to performing the order justifying the increasing the amount of an indemnity. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Umowa; Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami; Banki; Regulacje prawne

EN

Contract; Property turnover; Banks; Legal regulations

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2021
• Numer: Vol. 30, nr 5
• Strony: 681--697

Twórcy

autor

Krzysztof Topolewski

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

Bibliografia

• Bucior D., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4: Zobowiązania. Część szczególna (art. 535-7649), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
• Bucior D., Wypowiedzenie umowy agencyjnej, Lublin 2010.
• Kępiński M., [w:] Kodeks cywilny, t. 1: Komentarz. Art. 1-352, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
• Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.
• Marszałkowska-Krześ E., Dopuszczalność wypowiedzenia umowy najmu dzierżawy zawartej na czas oznaczony, [w:] Ius est a iustitia appelatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. M. Tomalak, Warszawa 2017.
• Mikłaszewicz P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2: Zobowiązania, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
• Morek R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, t. 1, Warszawa 2017.
• Mycko-Katner I., Umowa agencyjna, Warszawa 2012.
• Radwański Z., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2: Prawo cywilne - część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
• Robaczyński W., Sądowa zmiana umowy, Warszawa 1998.
• Rott-Pietrzyk E., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 7: Zobowiązania - część szczegółowa, red. J. Rajski, Warszawa 2011.
• Sołtysiński S., [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, Warszawa 2006.
• Topolewski K., Cywilnoprawne skutki niewykonania umowy agencyjnej, Lublin 2007.
• Topolewski K., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 27 stycznia 2012 r., I CSK 211/11; art. 7643 k.c., "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2014, nr 5, poz. 47.
• Topolewski K., Odpowiedzialność agenta za niewypłacalność klienta a klauzula del credere. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 31.01.2018 r., I CSK 251/17, "Przegląd Sądowy" 2019, nr 4.
• Topolewski K., Prawo do świadczenia wyrównawczego. Glosa do wyroku SN z 8.11.2005 r., I CK 207/05, "Monitor Prawniczy" 2007, nr 1.
• Topolewski K., Umowa agencyjna a agencje wyspecjalizowane, [w:] Współczesne problemy prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej, red. A. Kidyba, R. Skubisz, Kraków 2007.
• Topolewski K., Wybrane zagadnienia prawa agenta do świadczenia wyrównawczego (praktyka i teoria), "Monitor Prawniczy" 2010, nr 21.
• Tracz G., Sposoby jednostronnej rezygnacji z zobowiązań umownych, Warszawa 2007.
• Włodarska K., Umowa agencyjna, Warszawa 2008.
• Wojcieszko-Głuszko E., Ochrona prawna know-how w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej" 2002, z. 81.
• AKTY PRAWNE
• Dyrektywa 86/653/EWG Rady z dnia 18 grudnia 1986 r. w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek (Dz.Urz. WE L 382, 31.12.1986, s. 17-21).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1965 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2019, poz. 1145 ze zm.).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz.U. 2019, poz. 2357 ze zm.).
• ORZECZNICTWO
• Wyrok SN z dnia 24 kwietnia 1970 r., I CR 49/70, niepubl.
• Wyrok SN z dnia 25 maja 2018 r., I CSK 478/17, Legalis nr 1785293.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2021.30.5.681-697