Ocena wyzwań stojących przed polskim rynkiem energii z punktu widzenia współczesnych wymiarów bezpieczeństwa energetycznego

• Autorzy: Bruno Jasic

Warianty tytułu

Evaluation of Challenges Affecting the Polish Energy Market According to Contemporary Dimensions of Energy Security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu są przedstawienie i analiza kluczowych wyzwań stojących przed polskim rynkiem energii, który dopiero rozpoczyna proces transformacji energetycznej. Tempo procesu dostosowywania polityki energetycznej do wyzwań związanych ze współczesnymi wymiarami bezpieczeństwa energetycznego, w obliczu polityki energetyczno-klimatycznej wyznaczonej przez Unię Europejską i oczekiwanych celów transformacji, może być przyczyną powstania zjawiska pogłębiającego się deficytu bezpieczeństwa energetycznego zarówno w skali kraju, jak i w ujęciu regionalnym. Z uwagi na scentralizowany model zarządzania infrastrukturą energetyczną, oparcie krajowych mocy wytwórczych na źródłach konwencjonalnych i niewystarczający rozwój sieci transgranicznych, Polska narażona jest w szczególnym stopniu na deficyt bezpieczeństwa związany z procesem transformacji krajowego systemu energetycznego, który może negatywnie wpłynąć również na inne państwa regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Korzystając z dokumentów programowych i analiz sektorowych, artykuł poddaje analizie możliwe strategie zapewniania bezpieczeństwa energetycznego, osadzając problematykę w kontekście wynikającym ze specyfiki polskiej energetyki i możliwości rozwoju współpracy regionalnej pomiędzy państwami Europy Środkowo-Wschodniej. W wyniku analizy zaprezentowano ocenę wskazującą na niedostateczne rozpoznanie przez Polskę czynników zewnętrznych i wewnętrznych warunkujących tempo i kierunek modernizacji energetyki, jak również niedostosowanie celów polityki energetycznej do specyfiki funkcjonowania niskoemisyjnych źródeł energii oraz potencjału oferowanego przez regionalne rynki energii.(abstrakt oryginalny)

EN

The goal of this article is to outline and to analyse the key challenges to be faced by the Polish energy market, as it is only at the beginning of the energy transition process. The dynamics of energy policy adaptation process to the challenges of the energy security dimensions, in the face of the energy and climate policy set by the European Union and the expected transformation goals, may cause the growth of the energy security deficit both on a national and regional scale. Given the centralized model of energy infrastructure management, reliance of domestic generation capacity on conventional sources and insufficient development of cross-border networks, Poland is particularly exposed to a security deficit related to the transformation of its energy system, which may also negatively affect other countries in the East-Central Europe region. Using program documents and sector analyses, the article analyses possible strategies for ensuring energy security, setting the issues in the context of the specificity of the Polish energy sector and opportunities for development of regional cooperation between Central and Eastern European countries. As a result, the article reveals an assessment which shows an insufficient recognition by Poland both the external and internal factors determining the pace and direction of energy modernization, as well as a failure to adapt energy policy objectives to the specifics of low-carbon energy sources and the potential provided for by regional energy markets.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo energetyczne; Odnawialne źródła energii; Energia odnawialna; Polityka energetyczna

EN

Energy security; Renewable energy sources; Renewable energy; Energy policy

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2021
• Numer: Vol. 19, z. 1 Ewolucja bezpieczeństwa na obszarze Europy Środkowej i Wschodniej
• Strony: 141--157

Twórcy

autor

Bruno Jasic

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Europejski Bank Inwestycyjny, "EIB Energy lending policy. Supporting the Energy transformation", 2019, https://www.eib.org/attachments/strategies/eib_energy_ lending_policy_en.pdf.
• Jędrasik I., Wpływ interesariuszy w polityce energetycznej - przykład kampanii na rzecz energetyki prosumenckiej, [w:] Aktorzy i interesy w publikach publicznych w Unii Europejskiej, red. U. Kurczewska, Warszawa 2018.
• Kleczkowski P., Smog w Polsce. Przyczyny, skutki, przeciwdziałanie, Warszawa 2020.
• Komisja Europejska, "Czysta energia dla wszystkich - Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki", COM(2018)773 final, 28.11.2018.
• Komisja Europejska, "National emissions reduction targets (Effort Sharing Regulation) - review based on 2030 climate target plan", 2020, https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12656-Updating-Member-State-emissions-reduction-targets-Effort-Sharing-Regulation-in-line-with-the-2030-climate-target-plan.
• Komisja Europejska, "Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów.
• Ceny i koszty energii w Europie", COM(2020)951 final, 14.10.2020. Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, "Raport z rynku CO2 - marzec 2021", 3/2021, https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/ raport_co2/2021/KOBiZE_Analiza_rynku_CO2_marzec_2021.pdf.
• Księżopolski K., Kotlewski D., Maśloch G., Energetyka odnawialna - wyzwanie dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] Raport SGH i Forum Ekonomicznego 2020, red. H. Godlewska-Majkowska i in., Warszawa 2020.
• Ministerstwo Gospodarki, "Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 roku", https://www.gov.pl/attachment/adfa9243-99a3-4375-b1b1-3aafca205a01.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska, "Polityka energetyczna Polski do 2040 roku. Załącznik do obwieszczenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 roku", http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000264/O/M20210 264.pdf.
• Muszyński I., Rynek mocy jako instrument wsparcia budowy nowych elektrowni - czy to zadziała?, "Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny" 2018, nr 5 ( 7).
• Najwyższa Izba Kontroli, "Funkcjonowanie i bezpieczeństwo elektroenergetycznych sieci przesyłowych", 2014, https://www.nik.gov.pl/plik/id,6632,vp,8426.pdf.
• Niedziółka D., Regionalizacja rynków energii, Warszawa 2011.
• Nowacki M., Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE, Warszawa 2010.
• Pazdej M., Bezpieczeństwo energetyczne w polityce Unii Europejskiej w XXI wieku, Poznań 2020.
• Pizoń G., Mechanizmy mocowe - definicja, klasyfikacja i przyszłość rynku dwutowarowego w Unii Europejskiej, "Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny" 2018, nr 5 (7).
• Riedel R., Supranacjonalizacja bezpieczeństwa energetycznego w Europie. Podejścia teoretyczne, Warszawa 2010.
• Szaroszyk-Myszka A., Rynek mocy w Polsce w kontekście polityki energetycznej Unii Europejskiej. Aspekty prawno-gospodarcze, Warszawa 2019.
• Świrski K., Polska i Ukraina są skazane na energetyczną współpracę, "Rzeczpospolita", 16.07.2019, https://energia.rp.pl/opinie/17673-polska-i-ukraina-sa-skazane-na-energetyczna-wspolprace.
• Terpan F., Soft Law in the European Union - The Changing Nature of EU Law, "European Law Journal" 2015, no. 1 (21).
• van der Burgt J., Flexibility in the power system. The need, opportunity, and value of flexibility, Arnhem 2017.
• Wojtkowska-Łodej G., Wyzwania klimatyczne i energetyczne a polityka Unii Europejskiej, "Polityka Energetyczna", t. 17, 2014, nr 3.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie "Republika Austrii przeciwko Komisji Europejskiej" z 22.09.2020 r., ECLI:EU:C:2020:742, C-594/18 P.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.1.8