Wokół 90. Rocznicy uchwalenia przez sejm ustawodawczy RP ustawy o szkołach akademickich

• Autorzy: Karol Poznański

Warianty tytułu

Around 90th Anniversary of Passing " The Adacemic Schools Act" by the Sejm of the Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W bieżącym roku upływa 90 lat od uchwalenia przez Sejm Ustawodawczy RP dnia 13 lipca 1920 r. Ustawy o szkołach akademickich1. Jest to data szczególna, bo w istocie rzeczy była to pierwsza, po ponad 120 latach niewoli, polska ustawa, która w sposób jednolity i nowoczesny starała się określić ogólne zasady ustroju i organizacji szkolnictwa wyższego, jakie już w Odrodzonej Polsce, czyli od listopada 1918 r. zaczęto bez formalnych i politycznych przeszkód tworzyć i rozwijać. Jak wiadomo pierwsze lata niepodległości dla odradzającej się polskiej państwowości były bardzo trudne. Przede wszystkim ciągle jeszcze nie były ustalone granice Rzeczypospolitej. Pierwsze rządy (Ignacego Daszyńskiego i Jędrzeja Moraczewskiego) działały tylko na terenach b. Królestwa Polskiego pozostającego, od połowy 1915 r., pod okupacją niemiecką. Dopiero w pół roku później, w 1919 r., za rządów Ignacego Paderewskiego, dzięki powstaniu wielkopolskiemu, udało si ę włączyć do Rzeczypospolitej znaczną część Wielkopolski Pomorza (bez Gdańska), a na Górnym Śląsku oraz na Warmii i Mazurach wyznaczać granice państwa w drodze (najczęściej przegranych) plebiscytów. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Władza; Polityka; Historia

EN

Power; Politics; History

• Czasopismo: Studia Społeczne
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 2-3
• Strony: 77--106

Twórcy

autor

Karol Poznański

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Bibliografia

• Araszkiewicz F.W., Szkoła średnia ogólnokształcąca w Polsce w latach 1918-1932, wyd. Ossolineum, Wrocław 1972, s. 20-22.
• Dybiec J., Idea uniwersytetu w Polsce w XIX i XX wieku, [w:] Szulakiewicz W. (red.), Z dziejów polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2009, s. 136.
• Dybiec J., Uniwersytet Jagielloński 1918-1939, Kraków 2000.
• Dziennik Ustaw RP z 1920 r., Nr 72, poz. 494.
• Dz. Urz. MWRiOP Dep. Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego, 1917, Nr 2, s. 33.
• Dz. Urz. MWRiOP 1919, Nr 1, poz.7.
• Garlicki A. (red.), Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1915-1939, Warszawa 1982.
• Kolendo H., Odrodzenie Uniwersytetu Warszawskiego w 1915 r., "Roczni- ki Uniwersytetu Warszawskiego" 1973, t. XIII.
• Komisja Edukacji Narodowej (Pisma Komisji i o Komisji), zebrał i opracował S. Tync, wyd. Ossolineum, Wrocław 1954, rozdziały I-IV, s. 576-604 dot. Szkół Głównych.
• Konarski K., Dzieje szkolnictwa w b. Królestwie Kongresowym 1915-1918 , Kraków 1923.
• Lech M.J., Hugo Kołłątaj, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1973, s. 70- 160.
• Manteuffel T., Uniwersytet Warszawski w latach 1915/16 - 1934/35. Kro- nika, Warszawa 1936.
• Nauka Polska , t. III, Warszawa 1920, Rocznik Kasy im. Mianowskiego, s. 280.
• Popławski Z., Zarys dziejów Uczelni, [w:] Szewalski R. (red.), Politechnika Lwowska 1844-1945, Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1993, s. 7-69.
• Poznański K., Sieć i struktura szkolnictwa wyższego w Polsce w okresie międzywojennym, [w:] Poznański K. (red.), Oświata, szkolnictwo i wychowanie w latach II Rzeczypospolitej, wyd. UMCS, Lublin 1991, s. 455-460.
• Program o światowy Ministerstwa WRiOP, "G łos Nauczycielski" 1919, nr 5, s. 197-199.
• Rocznik Statystyczny Warszawy 1921 i 1922, Szkolnictwo wyższe. Słuchacze wg płci i wyznania, Warszawa 1924, s. 115.
• Skubała-Tokarska Z., Tokarski Z., Uniwersytety w Polsce , Warszawa 1972, s. 87-99.
• Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń Sejmu Ustawodawczego : 153 z dnia 4 czerwca 1920 r., s. 4.
• Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń Sejmu Ustawodawczego : 161 z dnia 9 lipca 1920 r., s. 32-40.
• Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń Sejmu Ustawodawczego : 162 z dnia 13 lipca 1920 r.
• Statut tymczasowy Politechniki Warszawskiej, Dz. Urz. MWRiOP Nr 2, z 2 listopada 1917 r., s. 52-53.
• Statut tymczasowy Uniwersytetu Warszawskiego i ustawy tymczasowe Wydziałów, Warszawa 1915, s. 1.
• Suchodolski B. (red.), Historia nauki polskiej, t. III 1795-1862 pod red. J. Michalskiego, Wrocław 1977, s. 145-151.
• Suchodolski B. (red.), Historia nauki polskiej, t. IV 1863-1918 pod red. Z. Skubały-Tokarskiej, Wrocław 1987, s. 243 i 248.
• Suchodolski B. (red.), Historia nauki polskiej, t. V 1918-1951 pod red. Z. Skubały-Tokarskiej, Wrocław 1992, s. 111.
• Trzebiatowski K., Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918-1932 , wyd. Ossolineum, Wrocław 1970, s. 26-30.
• Zamojska D., Akademicy i urzędnicy. Kształtowanie ustroju państwowych szkół wyższych w Polsce 1915-1920 , Seria: "Monografie z Dziejów O światy" t. XLII, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2009.