Realizacja konstytucyjnego prawa stron do udostępnienia akt sprawy w postępowaniu administracyjnym na tle orzecznictwa sądownictwa administracyjnego : uwagi do art. 73 k.p.a.

• Autorzy: Krzysztof Januszkiewicz

Warianty tytułu

Exercising the Constitutional Right of Parties to Access Case Files in Administrative Proceedings in the Light of the Case Law of the Administrative Courts : Comments on Article 73 of the Administrative Procedures Code

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, Naczelny Sąd Administracyjny w 2018 r. wydał uchwałę, w której dokonał wykładni regulacji dotyczącej prawa stron do udostępnienia akt sprawy w postępowaniu administracyjnym. W uchwale tej opowiedziano się de facto za tym, że organ jest związany żądaniem strony w przedmiotowym zakresie, a jednocześnie wsparto się orzeczeniami w większości wydanymi po 2011 r., odnoszącymi się do nieaktualnego stanu prawnego, który zakładał istnienie obowiązku po stronie organu. W konsekwencji nie dokonano interpretacji obowiązującego prawa, ale wykładni wyobrażeń o postulowanych przepisach (zachęcającą pod względem respektowania standardów prawnoczłowieczych, która powinna stać się cennym źródłem działań legislacyjnych). W rezultacie spowodowało to zagrożenie bezpieczeństwa prawnego jednostki, ponieważ wygenerowano pojawienie się "przestrzeni wyobrażeń o prawie" w stosunku do rzeczywistego obowiązywania przepisu i praktyki jego stosowania, a to skutkuje istnieniem różnych standardów w dostępie do akt sprawy w postępowaniu administracyjnym. Wskazana uchwała w zakresie wykładni wiąże wszystkie sądy administracyjne aż do wydania uchwały zmieniającej, która - zdaniem autora - w tej sytuacji powinna zostać pilnie podjęta. (abstrakt oryginalny)

EN

The Supreme Administrative Court issued a resolution in 2018 at the request of the Ombudsman, in which it interpreted the regulation on the right of parties to access case files in administrative proceedings. The resolution actually supported the authority being bound by the party's request in this case, while justifying its arguments with judgments largely issued after 2011,which referred to the outdated legal situation which assumed that the authority has such an obligation. Consequently, no interpretation was made of the applicable law, but an interpretation of the ideas about the postulated provisions (which is encouraging in terms of respect for legal and human rights standards, which should become a valuable source of legislative activity). As a result, this caused a threat to the legal security of the individual, as the appearance of 'room for imagination about the law' has been generated with respect to the actual applicability of the provision and the practice of its application, and this results in the existence of various standards in access to the case files in administrative proceedings. This resolution regarding interpretation is binding on all administrative courts until an amending resolution is issued, which - according to the author - should be urgently adopted in this situation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Postępowanie administracyjne; Państwo prawne; Jawność informacji; Orzecznictwo sądu

EN

Administrative proceedings; State governed by the rule od law; Information disclosure; Judicial decision

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 1-2
• Strony: 123--136

Twórcy

autor

Krzysztof Januszkiewicz

• Starostwo Powiatowe w Wałbrzychu

Bibliografia

• Boć J., Kontrola prawna administracji [w:] Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2010.
• Czarny P., Trybunał Konstytucyjny a wykładnia ustaw w zgodzie z konstytucją [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
• Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962.
• Gieroń K., Odtwarzanie zagubionych lub zniszczonych akt sprawy w postępowaniu administracyjnym [w:] Duch praw w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, red. M. Kępa, M. Marszał, Wrocław 2016.
• Graczyk B., Postępowanie administracyjne. Zarys systemu z dodaniem tekstów podstawowych przepisów prawnych, Warszawa 1953.
• Gutowski M., Kardas M., Sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Kilka uwag o kompetencjach Sądów powszechnych do bezpośredniego stosowania konstytucji, "Palestra" 2016/4.
• Jasiński W., Jawność wewnętrzna postępowania sądowego [w:] Jawność procesu karnego, red. J. Skorupka, Warszawa 2012.
• Kmiecik Z.R., Zakres udostępniania akt sprawy w postępowaniu administracyjnym, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2008/2.
• Knysiak-Molczyk H., Granice prawa do informacji w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, Warszawa 2013.
• Kubiak A., Konstytucyjna zasada prawa do sądu w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Łódź 2006.
• Kopp F.O., Ramsauer U., Verwaltungsverfahrensgesetz, München 2000.
• Ostojski P., Sprawiedliwość proceduralna według ReNEUAL modelu kodeksu postępowania administracyjnego Unii Europejskiej, "Ruch Prawniczy, Socjologiczny i Ekonomiczny" 2017/1.
• Skoczylas A., Działalność uchwałodawcza Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2004.
• Taras W., Udostępnianie akt sprawy w postępowaniu administracyjnym, "Annales UMCS. Sectio G" 1992/39.
• Trociuk S., Informacja o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2018, Warszawa 2019.
• Wróbel A., Jaśkowska M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
• Wyporska-Frankiewicz J., Dostęp do akt spraw w postępowaniu administracyjnym ogólnym a ustawa o dostępie do informacji publicznej [w:] Jawność i jej ograniczenia, t. 7, Postępowanie administracyjne, red. C. Martysz, Warszawa 2015.
• Zalizowski G., Prawo do sądu na tle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności [w:] Duch praw w Europie środkowo-wschodniej, red. M. Kępa, M. Marszał, Wrocław 2016.