Perspektywa globalna w ekonomii, jej istota i niezbędność

• Autorzy: Maciej Miszewski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Perspektywa globalna implikuje pojawienie się nowej subdyscypliny ekonomii - ekonomii gospodarki globalnej. Jej pole badawcze stanowią zjawiska i procesy zachodzące w skali ponadnarodowej . Zajmuje się ona odmiennymi typami podmiotów, których zachowania determinują procesy gospodarcze. O ile dla mikroekonomii podstawowymi aktorami pozostają firmy i konsumenci, dla makroekonomii - firmy, państwo i jego agendy oraz obywatele jako konsumenci dóbr publicznych, o tyle ekonomia gospodarki globalnej eksponuje tzw. wielkich graczy - podmioty o wielkim potencjale ekonomicznym, zdolne realizować swoje interesy przy pomijaniu słabszych aktorów. Wielkimi graczami są państwa o statusie mocarstwowym (np. członkowie grupy G7), wielkie firmy producenckie (również producenci usług świadczonych za pośrednictwem sieci Internetu), wielcy sprzedawcy - globalne i subglobalne sieci handlowe, wreszcie grupy kapitału finansowego. Podmioty te liczą się ze sobą wzajemnie, lecz z nikim ponadto. W odróżnieniu od mikro- i makroekonomii nieobecni są w tej perspektywie konsumenci, jak też osoby oferujące swoją siłę roboczą na ponadgraniczną skalę. Z punktu widzenia interesów wielkich graczy konsumenci i siła robocza mogą być traktowane jako przedmioty strategii gospodarczych, a ich podmiotowość może być uznana za nieistotną. Wyodrębnienie ekonomii gospodarki globalnej jako nowej domeny nie wyczerpuje jeszcze wszystkich implikacji perspektywy globalnej. Istnienie złożonych i wielopłaszczyznowych powiązań pomiędzy aktorami sfery globalnej a podmiotami działającymi w poszczególnych gospodarkach narodowych zmienia zasadniczo reguły gry dla małych i średnich firm, dla państw niebędących mocarstwami, a przede wszystkim dla globalnej zbiorowości konsumentów dóbr i usług. Ci ostatni nie tworzą żadnej społeczności, a są jedynie zbiorem jednostek, grup i organizacji. Ich zachowania są determinowane przez silniejszych uczestników gry gospodarczej, a oni sami w niewielkim tylko stopniu mogą mieć wpływ na warunki, w których działają i egzystują. Perspektywa globalna wymusza też zmianę podejścia do teorii ekonomicznych. O ile neoklasyczne, podręcznikowe ujęcia mikro- i makroekonomii sugerują względną izolację zjawisk gospodarczych od ich społeczno-politycznego kontekstu, o tyle w ujęciu globalnym nie jest to już możliwe. Przyjmując perspektywę globalną, ekonomia staje się znów ekonomią polityczną, uwzględniającą determinujące badany proces czynniki kulturowe, instytucjonalne, historyczne i polityczne. Podejście takie wpływa, rzecz jasna, odpowiednio na sposób prowadzenia dociekań mikro- i makroekonomicznych. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka światowa; Teoria ekonomii; Globalizacja gospodarki; Teoria perspektywy; Gospodarka rynkowa

EN

World economy; Economic theory; Economic globalization; Prospect theory; Market economy

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Gospodarka światowa w dobie przesilenia : wybrane zagadnienia i aspekty
• Strony: 11--23

Twórcy

autor

Maciej Miszewski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Fiedor B. (2016), Od państwa regulacyjnego do aktywnej polityki prowzrostowej państwa [w:] M. Bałtowski (red.), Ekonomia przyszłości, WN PWN, Warszawa.
• Galloway S. (2017), The Four: The Hidden DNA of Amazon, Apple, Facebook and Google, Random House Large Print, New York.
• Husson M. (2005), Gospodarka wirtualna i realna, Uniwersytet Warszawski, http://hussonet.free.fr/skfm 02.pdf (dostęp: 10.08.2021).
• Kleer J. (2013), Globalizacja a systemy polityczne [w:] E. Mączyńska, J.J. Michałek, J. Niżnik (red.), Kryzysy systemowe, PAN, Komitet Prognoz Polska 2000 Plus, Warszawa.
• Kleer J. (2015), Dobra publiczne: wczoraj - dziś - jutro, PTE, Warszawa.
• Rawenhill J. (2011), Globalna ekonomia polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Skidelsky R., Skidelsky E. (2013), How Much Is Enough? Money and Good Life, Penguin Books, London.
• Stiglitz J.E., Sen A., Fitoussi J.-P. (2013), Błąd pomiaru, PTE, Warszawa.
• Szymański W. (2013), Czy światu grozi postępujący proces autodestrukcji? [w:] E. Mączyńska (red.), Ekonomia i polityka. Wokół teorii G.W. Kołodko, WN PWN, Warszawa.