Siła rynkowa i polityczna korporacji transnarodowych

• Autorzy: Agnieszka Kristof
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesną gospodarkę światową charakteryzuje rozszerzający się proces umiędzynarodowienia i globalizacji. W związku z dokonującymi się przeobrażeniami obserwuje się umocnienie międzynarodowej pozycji korporacji transnarodowych (KTN) w gospodarce. Dostrzega się istotę tych podmiotów z uwagi na ich udział w rynku, potencjał rozwojowy oraz zdolności ekspansji. Korporacje stanowią istotny element współczesnego kapitalizmu. Dysponują ogromnymi zasobami, zarządzają całymi obszarami naszej gospodarki i sprawują ogromną władzę polityczną [Sheffield Political Economy Research Institute, 2019]. Dzięki dostosowywaniu swoich struktur i zasad funkcjonowania do uwarunkowań otoczenia KTN stały się zdolne do uzyskiwania korzyści wynikających ze specyfiki polityki poszczególnych państw oraz różnic w rozmieszczeniu czynników produkcji: zasobów naturalnych, kapitału, pracy, a obecnie w dobie gospodarki opartej na wiedzy - właśnie wiedzy. Obecnie KTN są postrzegane jako sprawne organizacje zarządzające globalnie zorganizowaną siecią produkcyjno-usługową oraz kontrolujące znaczne obszary gospodarki poprzez zaangażowanie kapitałowe [Rosińska-Bukowska, 2012a, s. 17-19]. Mimo dostrzeganej roli w gospodarce światowej rządów USA, Rosji czy Chin, to największe korporacje transnarodowe są jej głównymi graczami. Wpływają na politykę rządów na całym świecie, kształtują losy poszczególnych gospodarek krajów rozwijających się, oddziałują na ekosystem, a także ustalają poziom płac w gospodarkach wielu krajów [Babic, Heemskerk, Fichtner, 2018]. Takie międzynarodowe koncerny, jak np. Apple czy Starbucks, nadzorując ogromne łańcuchy dostaw, sprzedając produkty na całym świecie, kształtują w znacznym stopniu zgodnie z własnymi interesami politykę międzynarodową. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka światowa; Globalizacja gospodarki; Procesy gospodarcze; Korporacje międzynarodowe; Internacjonalizacja gospodarki; Internacjonalizacja przedsiębiorstw

EN

World economy; Economic globalization; Economic process; International corporation; Internationalisation of economy; Enterprise internationalization

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Gospodarka światowa w dobie przesilenia : wybrane zagadnienia i aspekty
• Strony: 80--90

Twórcy

autor

Agnieszka Kristof

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Babic M., Heemskerk E., Fichtner J. (2018), Who Is More Powerful - States or Corporations? The Conversation, https://theconversation.com/who-is-more-powerful-states-or-corporations-99616 (dostęp: 5.09.2021).
• Caves R.E. (1996), Multinational Enterprise and Economic Analysis, Cambridge University Press, London.
• Chojnacki P. (2015), Rola i instrumenty oddziaływania korporacji ponadnarodowych w gospodarce globalnej, "Studia Ekonomiczne", nr 210, s. 69-78.
• Hajdukiewicz A., Michalik A. (2007), Rola korporacji transnarodowych w gospodarce światowej i handlu międzynarodowym, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", nr 751, Kraków, s. 45-62.
• Jasiak K. (2017), Szanse i wyzwania państw UE w dobie globalizacji korporacyjnej, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Kisiel-Łowczyc A.B. (1990), Szkice o współczesnej polityce handlowej krajów kapitalistycznych, PWN, Warszawa.
• Kordos M., Vojtovic S. (2016), Transnational Corporations in the Global World Economic Environment, "Science Direct, Procedia - Social and Behavioral Sciences", Vol. 230(12), s. 150-158.
• Kowanda C. (2021), Facebook ostro gra z Australią. O co ta wojna? "Polityka", 18.02.2021, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/2105143,1,facebook-ostro-gra-z-australia-o-co-ta-wojna.read (dostęp: 19.11.2021).
• Kuzel M. (2007), Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w dyfuzji wiedzy i umiejętności. Na przykładzie gospodarki Polski, Dom Organizatora, Toruń.
• Malik R. (2018), W kierunku globalizacji pracy [w:] R. Malik, A.A. Janowska, R. Wosiek (red.), Globalizacja współcześnie: komponenty i cechy charakterystyczne, Warszawa.
• Rosińska-Bukowska M. (2009), Rola korporacji transnarodowych w procesach globalizacji. Kreowanie globalnej przestrzeni biznesowej, maszynopis.
• Rosińska-Bukowska M. (2012a), Globalne sieci biznesowe - efekt globalizacji korporacyjnej, "Finanse i Zarządzanie", nr 1, r. 10, cz. 3, s. 255-266.
• Rosińska-Bukowska M. (2012b), Rozwój globalnych sieci biznesowych jako strategia konkurencyjna korporacji transnarodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Roszkowska D. (2016), Zmiany charakteru i determinant aktywności korporacji trans-narodowych w gospodarkach rozwijających się, "OPTIMUM. Studia Ekonomiczne", nr 4(82), s. 128-144.
• Salik H. (2017), Koncerny silne jak państwa. Kto rządzi światem? https://www.rp.pl/plus-minus/art2882881-koncerny-silne-jak-panstwa-kto-rzadzi-swiatem (dostęp: 10.08.2021).
• Słomski D. (2021), Amazon nie zapłacił ani centa podatku dochodowego w Europie. Mimo rekordowych przychodów, www.money.pl (dostęp: 19.11.2021).
• Sokołowicz M.E. (2014), Wpływ korporacji transnarodowych na wzmacnianie kapitału ludzkiego w regionie. Studium przypadku Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego [w:] Z. Przygodzki (red.), Kapitał ludzki w regionie łódzkim z perspektywy przedsiębiorstw i rynku pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Sporek T. (2019), Korporacje transnarodowe we współczesnej gospodarce światowej, "Ekonomia XXI wieku", nr 1(21), s. 27-46.