Konsekwencje i wyzwania postępu technologicznego

• Autorzy: Monika Krakowiak-Drzewiecka
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Choć w literaturze można znaleźć różne podejścia do określania chronologii zmian w życiu gospodarczo-społecznym, największą popularnością cieszy się to zaproponowane w latach 70. XX wieku przez amerykańskiego socjologa Daniela Bella. Według niego obecnie gospodarka znajduje się na etapie czwartej rewolucji technologicznej (zwanej także czwartą rewolucją przemysłową). Każdy etap rozwoju gospodarki wyznaczało jakieś odkrycie, które rewolucjonizowało dotychczasowe jej funkcjonowanie. Pierwszym tego rodzaju zjawiskiem było wynalezienie maszyny parowej, co pozwoliło m.in. na zmechanizowanie produkcji (koniec XVIII wieku). Drugą rewolucję technologiczną utożsamia się z wynalezieniem elektryczności, co m.in. dawało możliwość masowej produkcji. Ten etap przypadał na przełom XIX i XX wieku. Trzecia rewolucja technologiczna zachodzi w wyniku automatyzacji i komputeryzacji (lata 70-80. XX wieku). Obecna czwarta rewolucja przemysłowa opiera się na trzeciej i charakteryzuje się fuzją technologii, która zaciera granice między sferą fizyczną, cyfrową i biologiczną. Stoi za tym rozwój szerokiego zbioru technologii umożliwiających przechowywanie, przetwarzanie oraz przesyłanie informacji i danych. O ile rewolucja przemysłowa z XIX wieku odbywała się w sferze produkcji i transportu dóbr materialnych, o tyle obecnie zachodzące przemiany mają związek przede wszystkim z informacjami. Mają one równie potężny, choć mniej widoczny, wpływ na gospodarkę, stąd nazywana ona bywa gospodarką cyfrową [Łaszek, 2018 s. 14; PARP, 2020, s. 3-4]. Czwarta rewolucja technologiczna charakteryzuje się niespotykaną dotychczas szybkością zmian i zakresem oddziaływania. Z jednej strony daje to okazję do dynamicznego rozwoju gospodarki, ale z drugiej strony wymaga zmiany sposobu myślenia i działania, do którego ludzie byli przyzwyczajeni przez dłuższy czas. Warto w tym kontekście podkreślić, że periodyzacja zaproponowana przez Bella pochodzi sprzed 50 lat, kiedy trudno było jeszcze mówić o gospodarce globalnej, a tym bardziej przewidzieć jej konsekwencje. Tymczasem globalizacja i związany z nią postęp technologiczny oprócz szybkiego rozwoju wielu dziedzin życia przyczyniają się także do powstawania istotnych zagrożeń cywilizacyjnych, tj. degradacji globalnego ekosystemu, kryzysu klimatycznego, kryzysów demograficznych, masowych migracji czy napięć politycznych. Pewne jest, że konieczna jest zmiana nie tylko przyzwyczajeń, ale także norm, regulacji, praktyk, by odpowiadały wymaganiom stawianym przez gospodarkę XXI wieku. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka światowa; Globalizacja gospodarki; Procesy gospodarcze; Postęp technologiczny; Zmiany klimatyczne; Degradacja środowiska

EN

World economy; Economic globalization; Economic process; Technological progress; Climate change; Degradation of the environment

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2021
• Tom: Gospodarka światowa w dobie przesilenia : wybrane zagadnienia i aspekty
• Strony: 91--101

Twórcy

autor

Monika Krakowiak-Drzewiecka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Brynjolfsson E., McAfee A. (2014), The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies, W.W. Norton, New York.
• Coase R.H. (2002), Why Economics Will Change, "Man and the Economy", Vol. 2(2), University of Missouri, Columbia, Missouri, April, s. 113-118.
• Gordon R. (2016), The Rise and Fall of American Growth: The U.S. Standard of Living since the Civil War, Princeton University Press.
• Henten A.H., Windekilde I.M. (2016), Transaction Costs and the Sharing Economy, "Info", Vol. 18(1), s. 1-15.
• Hyeon-Wook K., Qureshi Z., eds. (2020), Growth in a Time of Change: Global and Country Perspectives on a New Agenda, Brookings Institution Press, JSTOR, www.jstor.org/stable/10.7864/j.ctvbnm3pb (dostęp: 10.08.02021).
• Łaszek A. (2018), E-rozwój. Cyfrowe technologie a gospodarka, Forum Obywatelskiego Rozwoju, Warszawa.
• Mueller M., Grindal K. (2018), Is It "Trade?" Data Flows and the Digital Economy, TPRC 46: The 46th Research Conference on Communication, Information and Internet Policy, https://ssrn.com/abstract=3137819 (dostęp: 5.09.2021).
• Nordhaus W. (2015), Are We Approaching an Economic Singularity? Information Technology and the Future of Economic Growth, NBER Working Paper 21547, National Bureau of Economic Research, Cambridge, Mass.
• Rist G. (2015), Urojenia ekonomii, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
• Rosińska-Bukowska M. (2012), Rozwój globalnych sieci biznesowych jako strategia konkurencyjna korporacji transnarodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Rot A., Zygała R. (2018), Technologia blockchain jako rewolucja w transakcjach cyfrowych. Aspekty technologiczne i potencjalne zastosowania, "Informatyka Ekonomiczna Business Informatics", nr 4(50), s. 122-134.
• Śledziewska K., Włoch R. (2020), Gospodarka cyfrowa. Jak technologie zmieniają świat, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Walas-Trębacz J. (2017), Globalizacja - przesłanki i wyzwania dla przedsiębiorstw funkcjonujących na rynkach międzynarodowych [w:] J.W. Wiktor (red.), Zarządzanie przedsiębiorstwem międzynarodowym. Integracja różnorodności, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.