Bezpieczeństwo jako determinanta rozwoju turystyki górskiej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem Tatr

• Autorzy: Bartosz Bartłomiej Grochowski , Tomasz Studzieniecki

Warianty tytułu

Safety as a Determinant of the Development Of Mountain Tourism in Poland - the Case of the Tatra Mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Bezpieczeństwo jest jednym z kluczowych czynników rozwoju turystyki na obszarach górskich. Góry cieszą się dużą popularnością i niesłabnącym zainteresowaniem turystów. Odwiedzane są przede wszystkim w sezonach letnim i zimowym. Jednocześnie wzrasta zainteresowanie aktywnością turystyczną w okresie posezonowym. Zróżnicowanie klimatu i atrakcyjność potencjału przyrodniczego umożliwiają uprawianie wielu form turystyki na obszarach górskich w Polsce. Każdy rodzaj aktywności niesie ze sobą ryzyko i wymaga odpowiednich rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa. Dotyczy to z jednej strony zapewnienia właściwych warunków do uprawiania turystyki, a z drugiej - kształtowania właściwych postaw wśród turystów. Celem artykułu była identyfikacja atrybutów bezpieczeństwa w turystyce górskiej w Polsce, a w szczególności: 1) wskazanie kluczowych podmiotów systemu bezpieczeństwa górskiego i powiązań między nimi; 2) ocena uwarunkowań i zasad współpracy podmiotów systemu bezpieczeństwa górskiego; 3) prezentacja propozycji poprawy systemu bezpieczeństwa turystyki górskiej w Polsce. W artykule wykorzystano następujące metody: studia literaturowe, analizę źródeł wtórnych i obserwację uczestniczącą. W ocenie autorów system bezpieczeństwa górskiego funkcjonuje dobrze, ale jest w nim kilka luk, które mogą stwarzać zagrożenie dla turystów i wymagają podjęcia działań naprawczych. Zdaniem autorów zniwelowanie tych niedociągnięć i wdrożenie systemowych zmian mogą podnieść poziom bezpieczeństwa, a tym samym atrakcyjność unikatowej destynacji górskiej, jaką są Tatry. (abstrakt oryginalny)

EN

Safety is a key factor in the development of mountain tourism. Mountains are popular tourist destinations, which are mainly visited in the summer and winter. There is, however, a growing interest in off-season tourist activity. Diverse climate conditions and attractive natural assets offer multiple opportunities for various forms of tourism in the Polish mountains. Each form of activity is associated with certain risks and requires appropriate safety precautions. These include providing appropriate conditions for tourism as well as fostering right attitudes on the part of tourists. The aim of the article is to identify characteristics of mountain tourism in Poland. Additional objectives are: 1) identify key entities that form part of the mountain safety system, 2) assess conditions and principles of cooperation between entities of the mountain safety system, 3) propose ways to improve the safety system of mountain tourism in Poland. The article is based on a review of the literature and the authors' experience collected during regular mountain trips taken in the summer and in the winter. In addition, one of the authors, who works as a ski instructor and tourism organiser, cooperates with entities responsible for safety. Based on their knowledge and experience, the authors are in a position to make a critical assessment of the mountain safety system and recommend ways in which its shortcomings can be improved to ensure better safety and make the Tatra Mountains an even more attractive destination.

Słowa kluczowe

PL

Ratownictwo górskie; Szlaki turystyczne; Rozwój turystyki

EN

Mountain rescue; Tourist routes; Tourism development

• Czasopismo: Studia Periegetica
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1(33)
• Strony: 107--123

Twórcy

autor

Bartosz Bartłomiej Grochowski

• Uniwersytet Morski w Gdyni

autor

Tomasz Studzieniecki

• Uniwersytet Morski w Gdyni

Bibliografia

• Chojnicki, J. i Jarosiewicz, G. (2011). ABC BHP informator dla pracodawców. Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy
• Gawlas, M. (2017). Wypadki i interwencje ratownicze w okresie wakacyjnym na obszarze Tatr Polskich - analiza za rok 2014 i 2015, Folia Turistica, 45. 31-48. https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.0497
• Działalność ratownicza TOPR w 2020 roku w Tatrach (w liczbach). (2020). http://topr.pl/organizacja-topr/archiwum/631-dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87-ratownicza-topr-w-2020-roku-w-tatrach-w-liczbach
• Gaworecki, W. W. (2010). Turystyka. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
• Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. (2021, 30 maja). https://www.gopr.pl/
• Guga, B. (2013). Wystąpienie pokontrolne (działalności stowarzyszenia Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe). Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Krakowie
• Kaczmarek, J., Łepkowski, W. i Zdrodowski, B. (red.). (2008). Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Akademia Obrony Narodowej
• Kozłowska, A. (2014). Raport badawczy. Potrzeby jako system klasyfikacji modeli perswazyjnych. Wyższa Szkoła Promocji w Warszawie
• Kwiatkowski, K. i Jasovský, J. (2014). Zapewnienie warunków bezpieczeństwa turystyki i rekreacji w górach. Raport wspólny Najwyższej Izby Kontroli i Najwyższego Urzędu Kontroli Republiki Słowackiej. Najwyższa Izba Kontroli
• Kwieciński, M. (red.). (2010). Bezpieczeństwo. Wymiar współczesny i perspektywy badań. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne
• Marasek, A. i Marasek, A. (2019). Wypadki narciarskie i snowboardowe na Kotelnicy Białczańskiej w sezonie zimowym 2017/2018, Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 2. 51-71
• Pańtak, M. i Wargin, A. (2019). Protokół kontroli (stowarzyszenia Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Departament Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego
• Pańtak, M., Lis, A. i Wargin, A. (2018). Protokół kontroli (stowarzyszenia Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Departament Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego
• Pokruszyński, W. (2017). Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka. Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego "Apeiron" w Krakowie
• Poradnik lawinowy. Bezpieczne wędrowanie po Tatrach podczas zimy. (2016, 26 stycznia). https://goryiludzie.pl/2016/01/poradnik-lawinowy-bezpieczne-wedrowanie-po-tatrach-podczas-zimy.html
• Regulamin Porządkowy Ośrodka Narciarskiego Kotelnica Białczańska w Białce Tatrzańskiej. (b.d.). Pobrane 14.03.2021. https://bialkatatrzanska.pl/assets/public/regulaminy/regulaminporzadkowyosrodkanarciarskiegokotelnicabialczanskawbialcetatrzanskiej_12.pdf
• GUS. (2019). Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5515/2/19/1/rocznik_statystyczny_rzeczypospolitej_polskiej_2019.pdf
• Sabała-Zielińska, B. (2020). Pięć stawów. Dom bez adresu. Prószyński Media Sp. z o.o.
• Sabała-Zielińska, B. (2018). TOPR. Żeby inni mogli przeżyć. Prószyński Media Sp. z o.o.
• Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. (2021, 3 lipca). https://www.gov.pl/web/numer-alarmowy-112/inne-numery-alarmowe
• Statut Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. (2019). https://www.gopr.pl/assets/goprMain/media/files/f4d74ab0-6463-4e1e-a118-49bf6f3b150a/statut-gopr-2019r.pdf
• Statut Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. (2017). http://www.topr.pl/images/dokumenty/STATUT_TOPR_2017.pdf
• Stawska, J. (2014). Zapewnienie bezpieczeństwa turystyki i rekreacji w górach. Informacja o wynikach kontroli. Najwyższa Izba Kontroli
• Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żywieckiego na lata 2020-2022. (2020). Aktualizacja 2020. Rada Powiatu Żywieckiego,. https://bip-pzzywiec.finn.pl/res/serwisy/pliki/24329321?version=1.0
• Tatrzański Park Narodowy. (2021, 31 maja). https://tpn.pl/
• Uchwała (2016). Uchwała nr 44/108/16 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 19 stycznia 2016 roku. http://bip.pomorskie.eu/pobierz/110642.html
• Ustawa (2004). Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 2004, nr 92, poz. 880
• Ustawa (2011). Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich, Dz.U. 2011, nr 208, poz. 1241
• Ustawa (1997). Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, Dz.U. 1997, nr 133, poz. 884
• Wałek, T. (2019). Bezpieczeństwo jako determinanta rozwoju turystyki. W: A. Kozera, E. Sadowska (red.), Nauka i praktyka bezpieczeństwa (s. 372-388). Wydawnictwo EAS
• Wilk-Woś, Z. (red.). (2017). Bezpieczeństwo i zarządzanie kryzysowe. Bezpieczeństwo społeczności lokalnych. Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk
• Wolski, D. (2010). Odpowiedzialność za bezpieczeństwo turysty na obszarze parku narodowego obejmującego tereny górskie. W: Z. Krzan (red.), Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem (75-83), t. 3. Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi - Oddział Krakowski
• Zarządzenie (2017). Zarządzenie nr 3/2017 Dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego z dnia 23 lutego 2017 roku w sprawie ruchu pieszego, rowerowego oraz uprawiania narciarstwa na terenie tatrzańskiego parku narodowego

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.0345