Odpowiedzialność karna i dyscyplinarna żołnierza i funkcjonariusza w świetle zasady ne bis in idem

• Autorzy: Sławomir Chomicki

Warianty tytułu

Criminal and Disciplinary Liability of a Soldier and an Officer in the Light of the Ne Bis In Idem Principle

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pojawienie się w systemie prawa wojskowych przepisów dyscyplinarnych, wprowadzających kategorię tzw. czynu stykowego (tj. czynu, który jest wojskowym przewinieniem dyscyplinarnym realizującym jednocześnie znamiona czynu zabronionego, penalizowanego w innej ustawie, np. w ustawie z 06.06.1997 r., Kodeks karny) uruchomiło szereg pytań o wzajemną relację zachodzącą między posiadającą represyjny charakter odpowiedzialnością karną, a quasi-represyjną wojskową odpowiedzialnością dyscyplinarną. Do kategorii czynu stykowego expressis verbis odnosi się przepis art. 17 ust. 1 oraz art. 17 ust. 2 pkt 2-3 ustawy z 09.10.2009 r. o dyscyplinie wojskowej. Popełnienie przez żołnierza wojskowego przewinienia dyscyplinarnego, które jednocześnie realizuje znamiona przestępstwa penalizowanego w k.k., daje możliwość podwójnego (tj. karnego i dyscyplinarnego) ukarania żołnierza za de facto ten sam czyn. Dlatego zastanowić się trzeba, czy taka praktyka czyni zadość konstytucyjnej zasadzie ne bis in idem (zakazującej ponownego karania osoby za ten sam czyn), czy też może wręcz przeciwnie - praktyka ta godzi w standardy konstytucyjne. Analiza dokonana w niniejszym artykule jest próbą udzielenia odpowiedzi na to pytanie. Rozważania mają charakter dogmatyczno-historyczny przy zastosowaniu metody wykładni systemowej i językowej.(abstrakt oryginalny)

EN

The appearance in the legal system of military disciplinary regulations introducing the category of the so-called a contact act (i.e. an act that is a military disciplinary offense that simulta-neously fulfills the features of a prohibited act, penalized in another act, e.g. in the Act of June 6, 1997, the Penal Code) triggered a number of questions about the mutual relationship between the repressive nature of criminal and quasi-repressive military disciplinary liability. The category of a contact act expressis verbis refers to the provision of Art. 17 sec. 1 and art. 17 sec. 2 points 2-3 of the Act of 09/10/2009 on Military Discipline. Committing a military disciplinary offense by a military soldier, which at the same time carries the features of an offense penalized in the Criminal Code, gives the possibility of double (i.e. criminal and disciplinary) punishment of a soldier for the same act in fact. Therefore, it is necessary to consider whether such practice makes ne bis in idem (prohibiting repeated punishment of a person for the same act) quite a constitutional principle; or, on the contrary, this practice violates constitutional standards? The analysis made in this article is an attempt to answer this question. The considerations are dogmatic and historical in nature, using the method of systemic and linguistic interpretation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Odpowiedzialność karna; Żołnierz; Zasada ne bis in idem

EN

Criminal liability; Soldier; Ne bis in idem principle

• Czasopismo: De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 2
• Strony: 134--148

Twórcy

autor

Sławomir Chomicki

• Uniwersytetu w Białymstoku

Bibliografia

• Adamczuk Justyna. 2007. Postępowanie dyscyplinarne wobec studentów i doktorantów. W Szadok-Bratuń Aleksandra (red.). Nowe prawo o szkolnictwie wyższym a podmiotowość studenta. Wrocław.
• Błachnio-Parzych Anna 2016. Zbieg odpowiedzialności karnej i administracyjno-karnej jako zbieg reżimów odpowiedzialności represyjnej. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Cieślak Marian 1994. Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Cieślak Marian 2011. Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Giętkowski Radosław. 2013. Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie polskim. Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Hofmański Piotr, Sadzik Elżbieta, Zgryzek Kazimierz. 2011. Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz do art. 1-296. Warszawa: C.H. Beck
• Izdebski Hubert. 2004. Granice prawa jako instrumentu kształtowania standardów zachowań w służbie publicznej. W Dębicka Anetta, Dmochowski Mariusz, Kudrycka Beata (red.), Profesjonalizm w administracji publicznej. Białystok.
• Konarska-Wrzosek Violetta, Marek Andrzej. 2019. Prawo karne. Warszawa: C.H. Beck.
• Kulesza Cezary. 2018. Komentarz do art. 17 k.p.k. W Dudka Katarzyna. (red.), Kodeks postepowania karnego. Komentarz. Warszawa.
• Kusowska Ewelina. 2014. "O postępowaniach dyscyplinarnych -uwagi na tle Uchwały Sądu Najwyższego I KZP18/12 z dnia 24 stycznia 2013", Adam Mickiewicz University Law Review.
• Lachowski Jerzy, Marek Andrzej. 2018. Prawo karne. Zarys problematyki. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Leoński Zbigniew 1959. Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie Polski Ludowej. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Skowron.
• Łobocki Mieczysław. 2007. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".
• Morański Wojciech. 2013. "Charakter prawny odpowiedzialności dyscyplinarnej członka korpusu służby cywilnej". Roczniki Administracji i Prawa. Rok XIII: 245-262.
• Nowicki Marek Antoni. 2001. Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo, t. I, Prawo do rzetelnego procesu. Zakamycze, Kraków.
• Przybysz Piotr. 1998. Prawo do sądu w sprawach dyscyplinarnych. PiP 1998, nr 8.
• Rogalski Maciej. 2005. Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratorów a odpowiedzialność karna. Zagadnienia wybrane. W Zięba-Załucka Halina (red.), Kijowski Maciej (red.) Godność obywatela, urzędu i instytucji. Zmiany ustrojowe Prokuratury RP. Rzeszów.
• Skorupka Jerzy. 2021. Komentarz do art. 17 k.p.k. W Skorupka Jerzy. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Warszawa.
• Skuczyński Paweł. 2007. "Nierepresyjne funkcje odpowiedzialności dyscyplinarnej a model postępowania w sprawach dyscyplinarnych". Przegląd Legislacyjny 3(101): 35-53.
• Skuczyński Paweł. 2008. Granice odpowiedzialności dyscyplinarnej. W Skuczyński Paweł., Zawadzki Piotr, Odpowiedzialność dyscyplinarna. Podstawy, procedura i orzecznictwo w sprawach studentów Uniwersytetu Warszawskiego 2000-2005. Warszawa.
• Sztyk Romuald. 2005. "Odpowiedzialność dyscyplinarna notariuszy". Rejent 4(168): 139-161.
• Zielińska Eleonora. 1999. "Odpowiedzialność zawodowa lekarza a odpowiedzialność karna". Prawo i Medycyna1: 61-76.
• Ziółkowska Agata. 2020. Odpowiedzialność karna a odpowiedzialność dyscyplinarna w wojsku zagadnienia materialno prawne I. Warszawa: Instytut Wydawniczy Euro Prawo.
• Dekret z 26 czerwca 1945 r., Wojskowe przepisy dyscyplinarne, Dz. U. 1945, nr 37, poz. 219.
• Regulamin Dyscyplinarny Sił Zbrojnych PRL z 1959 r., zatwierdzony i wprowadzony w życie rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 30/MON z 28 lipca 1959 r.
• Ustawa z 21 maja 1963 r., o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej, Dz. U. 1963, nr 22, poz. 114.
• Regulamin Dyscyplinarny z 1963 r., zatwierdzony i wprowadzony w życie rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 57/MON z 19 października 1963 r.
• Ustawa z 06.04.1990, o Policji, t.j. Dz.U. 2021, poz. 1882.
• Ustawa z 12.10.1990, o Straży Granicznej, t.j. Dz.U. 2021, poz. 1728.
• Ustawa z 24.08.1991, o Państwowej Straży Pożarnej,t.j. Dz.U. 2021, poz. 1728.
• Ustawa z 2.04.1997, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz.U. 2009, poz. 946.
• Ustawa z 06.06.1997, Kodeks karny, t.j. Dz.U. 2021, poz. 1023.
• Ustawa z 06.06.1997, Kodeks postępowania karnego, t.j. Dz.U. 2021, poz.1023.
• Ustawa z 24.05.2002, o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, t.j. Dz.U. 2020, poz. 2320.
• Ustawa z 09.06.2006, o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, t.j. Dz.U. 2021, poz. 1362.
• Ustawa z 09.06.2006, o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, t.j. Dz.U. 2021, poz. 1671.
• Ustawa z 09.10.2009, o dyscyplinie wojskowej, t.j. Dz.U. 2021, poz. 1489.
• Ustawa z 09.04.2010, o Służbie Więziennej, t.j. Dz. U. 2021, poz. 1728.
• Wyrok TK z 9.11.1993,K 11/93, OTK ZU 1993, nr 3, poz. 37.
• Wyrok TK z 8.12.1998, K 41/97, OTK ZU 1998, nr 7, poz. 117.
• Wyrok TK z 16.11.1999, SK 11/99, OTK 1999, nr 7, poz. 158.
• Wyrok TK z 27.02.2001, sygn. K. 22/00, OTK ZU 2001, nr 3.
• Wyrok TK z 11.09.2001, K 17/00, OTK 2001,nr 6, poz. 165.
• Wyrok TK z 8.10.2002, sygn. K 36/00, OTK-A 2002, z. 5, poz. 63.
• Wyrok WSA w Warszawie z 15.04.2004, II SA/Wa 1561/03, LEX nr 150843.
• Wyrok TK z 3.11.2004, sygn. K 18/03, OTK-A 2004, z. 10, poz. 103.
• Wyrok WSA w Warszawie z 17.01.2006, II SA/Wa 1755/05, LEX nr 194440.
• Wyrok WSA w Warszawie z 15.11.2006, II SA/Wa 1344/06.
• Wyrok TK z 19.03.2007, K 47/05, OTK-A 2007, nr 3, poz. 27.
• Wyrok TK z 11.12.2008, K 33/07, OTK-A 2007, nr 11, poz. 162.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.34739/dsd.2021.02.09