Dobra wiara w procesie stanowienia oraz interpretacji przepisów o podatku od towarów i usług

• Autorzy: Witold Modzelewski

Warianty tytułu

Good Faith in the Process of Making and Interpreting Legal Regulations on Value Added Tax

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problem, czy treść przepisów prawa, ich nterpretacja, a następnie stosowanie są kształtowane w dobrej czy też w złej wierze, ma prawdopodobnie znacznie szerszy wymiar i wykracza poza ramy prawa podatkowego, w tym również podatku od towarów i usług. Ta perspektywa analiz jak dotąd prawnopodatkowych należy wciąż do niepoprawnego nurtu w piśmiennictwie, w którym dominuje optymistyczna, "poprawiona" wizja wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług. Niewielu do dziś zadało pytanie, czy zmasowane zjawiska ucieczki od opodatkowania oraz nieznana w przeszłości skala wyłudzeń zwrotów, były spowodowane - a przynajmniej wspierane - przez to, że przepisy tego podatku, ich interpretacja oraz stosowanie były kształtowane w złej wierze. Przez złą wiarę rozumiem postawę oraz świadome działania dotyczące danego podatku, które były całkowicie sprzeczne z interesem publicznym, a przede wszystkim nie miały na celu uzyskania w sposób legalny dochodów budżetowych, chroniąc jednocześnie interesy uczciwych obywateli, lecz służyły uzyskaniu nielegalnych lub pozornie zalegalizowanych korzyści kosztem budżetu państwa i uczciwych podatników. Problem ten dotyczy wspólnotowej wersji tego podatku, która obowiązuje w Polsce od 1 maja 2004 r. (ustawa z dnia 11 marca 2004 r.). Przepisy regulujące ten podatek zostały ukształtowane w ten sposób, że umożliwiały lub tylko pozornie przeciwstawiały się zjawiskom patologicznym, takim jak masowa ucieczka od opodatkowania oraz wyłudzenia zwrotów tego podatku. Bezspornie treść przepisów prawa była kształtowana ze świadomością, że dostatecznie nie chroni interesu publicznego i daje możliwość nadużyć ("inwestycje legislacyjne"). To była pierwsza przestrzeń, w której można dostrzec działania w złej wierze. Drugą była fałszywa propaganda na temat zalet tego podatku, który jest (jakoby)przyjazny i bezpieczny dla podatników: jej nadrzędnym celem było wciąganie wielu tysięcy podatników tego podatku do nieświadomego uczestnictwa w oszustwach podatkowych - bez ich udziału nie byłoby to możliwe. Niestety powyższe płaszczyzny działań w złej wierze osiągnęły swój cel, co w sposób zasadniczy i trwały nie tylko zmniejszyło dochody budżetowe, lecz również podważyło zaufanie obywateli do tego podatku. (abstrakt oryginalny)

EN

The issue whether the content, interpretation, or construction, and, subsequently, application of laws and regulations are formed in good faith is probably of a broader dimension, exceeding the confines of tax laws - the value-added tax (VAT) law included. This perspective of tax-law analysis is still part of an 'incorrect' current in the literature, with its predominant optimistic, 'rectified' vision of the Community version of VAT. Few have posed the question whether the mass-scale tax evasion and the hitherto-unknown scale of tax fraud were caused, or at least supported, by the VAT regulations, their construction and application having been moulded in ill faith. By 'ill faith' I understand an attitude and deliberate action in respect of a given tax that proves to be entirely contrary to public interest and, above all, is not intended to enable legal budget revenue, whilst, in parallel, protecting the interest of honest citizens. Instead, such an attitude and actions would have sought to gain illegal, or apparently legalised, benefits at the expense of the State budget and honest taxpayers. The problem concerns, in specific, the Community version of VAT that has been in force in Poland since 1 May 2004 (Act of 11 March 2004). The regulations on this par- ticular tax were shaped in a way that has effectively enabled - or only apparently counteracted at best the pathological phenomena of mass evasion of VAT or VAT fraud. It is undisputable that the regulations in question were worded with the knowledge that it would not sufficiently protect public interest and open the potential for abuse ('legislative investments'). This is one of the two spaces where ill-faith action is identifiable, the second being the false propaganda on the apparent advantages of VAT, which was depicted as taxpayer-friendly and safe. The supreme purpose was to attract thousands of VAT taxpayers into unconscious participation in tax evasion and fraud - the occurrences that would not have been possible without their participation. Regrettably, these aspects of ill-faith action have attained their purpose, which has, in turn, translated into fundamental and lasting shrinkage of budget revenue and undermined trust toward VAT among citizens.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatek dochodowy; Podatki; Prawo podatkowe; System podatkowy

EN

Income tax; Taxes; Tax regulations; Tax system

• Czasopismo: Analizy i Studia CASP
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 1(11)
• Strony: 15--24

Twórcy

autor

Witold Modzelewski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Modzelewski, W. (2013). Podatek naliczony. Studium teoretyczno-prawne z zakresu podatku od towarów i usług. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.
• Modzelewski, W. (red.). (2019a). Dobrowolny i obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w podatku od towarów i usług. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.
• Modzelewski, W. (2019b). Mitologia podatkowa: od czego zależy w rzeczywistości wzrost albo spadek dochodów budżetowych?, Doradztwo Podatkowe - Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 9(277), s. 14-16.
• Modzelewski, W. (2019c). Niekonwencjonalne metody ucieczki od opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz wyłudzania zwrotów tego podatku (lata 2007-2018), Doradztwo Podatkowe - Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 7(275), s. 25-29.
• Modzelewski, W. (2019d). Podatek od towarów i usług: Refleksje na rok 2019. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.
• Modzelewski, W. (2020a). Biznes ekspercki, czyli wiedza, która ma wartość rynkową, Doradztwo Podatkowe - Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 5(285), s. 37-38.
• Modzelewski, W. (2020b). Elementy konstrukcji podatku w świetle Konstytucji: uwagi de lege ferenda. W: Finanse publiczne a Konstytucja (s. 35-45), M. Bogucka-Felczak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
• Modzelewski, W. (2020c). Mechanizm podzielonej płatności w podatku od towarów i usług. Problematyka prawna. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Modzelewski, W. (red.). (2020d). Podatek od towarów i usług - 59 najważniejszych pojęć. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.
• Modzelewski, W. (2020e). Podzielona płatność w podatku od towarów i usług: istota, doświadczenia, kierunki zmian. W: Uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce (s. 447-455), D. Gajewski (red.). Warszawa: Wolters Kluwer.
• Modzelewski, W. (2020f). Racjonalny model podzielonej płatności w podatku od towarów i usług, Doradztwo Podatkowe - Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 9(289), s. 12-20.
• Modzelewski, W. (2020g). Stanowienie, interpretacja i stosowanie prawa podatkowego - problemy sporne. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.

Identyfikatory

DOI

10.33119/ASCASP.2021.1.2