"Społeczeństwo - największe niebezpieczeństwo". Krytyka społeczeństwa i życia społecznego w filozofii polskiej XX wieku

• Autorzy: Monika Legodzińska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł porusza problem społeczeństwa w filozofii polskiej XX wieku. Filozofowie ówcześni przeważnie wierzyli w wartość człowieka jako istoty społecznej. Ale zdarzały się również teorie przeczące takim założeniom, teorie krytykujące społeczeństwo i życie społeczne. Najbardziej jaskrawym przykładem niechętnego stosunku do społeczeństwa jest myśl Henryka Elzenberga. Elzenberg był przeciwnikiem wtłaczania człowieka w grupy i życie społeczne; uważał, że wszelkie zło płynie ze społeczeństwa, ponieważ zwraca się ono przeciw jednostce i próbuje jej narzucić swoje zasady i nakazy. To, co społeczne, jest odwróceniem się od dobra i wartości, jest zaprzeczeniem, zniszczeniem i tym, co ogranicza ducha indywidualności i samodzielności. Największym złem, które płynie z życia społecznego, są przede wszystkim agresja i konflikty, które w swojej konsekwencji prowadzą do wojen. Wśród polskich filozofów problem ten poruszył między innymi Marian Zdziechowski i Bolesław Miciński. Filozofowie ci próbowali wyjaśnić mechanizmy wojny i pokazać, jak wiele złego dla natury człowieka może nieść nienawiść i totalitaryzm. Koncepcje filozofów prowadzą do pesymistycznej wizji człowieka wtłoczonego w ramy i konflikty życia społecznego. (abstrakt oryginalny)

EN

This article touches on problem of society of Polish philosophy XX century. Those philosophers usually believed in humane value as social being, but there were also theories in opposite these assumptions. The thought of Henryk Elzenberg is the clearest example of criticism to society. Elzenberg was very reluctant as to the society and social living - solitude is in his system of values a favorable condition - in the world of values a human is lonely. The most evil of social living are aggression and conflicts because they lead to wars. Among Polish philosophers the problem touches on Marian Zdziechowski and Bolesław Miciński. They tried to explain mechanism of war and to show how much evil hatred and totalitarism bring into human nature. Conceptions of the philosophers lead to pessimistic vision of human framed into routines and conflicts of social living. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia społeczna; Konflikty społeczne; Człowiek w środowisku

EN

Social philosophy; Social conflicts; Human in environmental

• Czasopismo: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu
• Rocznik: 2008
• Tom: 11 (1) Refleksje społeczno-gospodarcze
• Strony: 56--67

Twórcy

autor

Monika Legodzińska

Bibliografia

• [1] Goethe Johann Wolfgang, Błąd tkwi tylko w człowieku, przełożył i wstępem opatrzył Stefan Licheński, Wrocław 1997.
• [2] Chocha Bolesław, Kaczmarek Julian, Wojna i doktryna wojenna, Warszawa 1980.
• [3] Elzenberg Henryk, Kłopot z istnieniem, Toruń 2002.
• [4] Elzenberg H., Pisma etyczne, Lublin 2001.
• [5] Elzenberg H., Z filozofii kultury, Wydawnictwo Znak, Kraków 1991.
• [6] Herbert Zbigniew, Elzenberg Henryk, Korespondencja, Zeszyty Literackie 2002.
• [7] Materiały Henryka Elzenberga, Archiwum PAN, Warszawa, Indywidualizm, Społeczeństwo i ideały.
• [8] Kroński Tadeusz, Rozważania wokół Hegla, Warszawa 1960.
• [9] Leżoń Andrzej, Opozycja wobec społeczeństwa i życia zbiorowego (W kręgu myśli społecznej Henryka Elzenberga). w: Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego 23, 1987.
• [10] Miciński Bolesław, Podróże do piekieł i inne eseje, Znak, Kraków 1994.
• [11] Wallis Mieczysław, Henryk Elzenberg (Wspomnienie pośmiertne), "Ruch Filozoficzny" 2/1967.
• [12] Zdziechowski Marian, Chateaubriand i Napoleon, Wilno 1932.
• [13] Zdziechowski M., Od Petersburga do Leningrada, Wilno 1934.