Przemiany społeczno-gospodarcze w gminie Kleszczów po uruchomieniu kopalni węgla brunatnego i Elektrowni Bełchatów oraz ich społeczna percepcja

• Autorzy: Anita Kulawiak , Andrzej Suliborski

Warianty tytułu

Socio-economic Changes After the Launch of the Lignite Mine and the "bełchatów" Power Plant and Their Social Perception. Case of Kleszczów Commune (Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł koncentruje się na dwóch zasadniczych problemach. Z jednej strony przedstawia zmiany, jakie zaszły w gminie Kleszczów w sferze demograficznej i gospodarczej pod wpływem uruchomienia na jej obszarze Kombinatu Górniczo-Energetycznego Bełchatów. Z drugiej strony prezentuje odbiór tego miejsca przez mieszkających tam ludzi, ze szczególnym uwzględnieniem relacji społecznych oraz opinii mieszkańców na temat najbliższej przyszłości. Empiryczną podstawę studium stanowiły materiały i informacje zebrane w trakcie badań zarówno terenowych, jak i kameralnych. Źródłem informacji były oficjalne dane statystyczne GUS za lata 1970-2020, a także wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami gminy i wybrane fora internetowe mieszkańców. Badania ankietowe przeprowadzono na grupie 130 mieszkańców gminy, co stanowiło 3% ich ogólnej liczby. Budowa kombinatu górniczo-hutniczego spowodowała wiele nieodwracalnych zmian w przestrzeni geograficznej gminy Kleszczów, które dotyczyły sfer przyrodniczej i społeczno- -ekonomicznej. Nastąpiły również wielkie zmiany ludnościowe wynikające z ruchów migracyjnych, które stworzyły nową, heterogeniczną zbiorowość lokalną gminy. Równolegle z etapami industrializacji i urbanizacji ewoluowały także postawy mieszkańców wobec swojego miejsca zamieszkania.(abstrakt oryginalny)

EN

The article focuses on two main problems. On the one hand, it presents the changes that have taken place in the Kleszczów commune (Poland) in the demographic and economic sphere under the influence of the launch of the "Bełchatów" mining and energy plant in its area. On the other hand, it presents the contemporary awareness and perception of this place by the people living in the commune, with particular emphasis on social relations and the opinion of residents about its immediate future. The empirical basis of the study were materials and information collected during field and inhouse surveys. The source of data were both official statistical data of the Central Statistical Office for the years 1970-2020, as well as questionnaire interviews with residents of the commune and selected Internet forums of residents. The survey was conducted on a group of 130 inhabitants of the commune, which accounted for 3% of their total number. The analysis of the collected material revealed that the construction of the mining and metallurgical plant caused many irreversible changes in the geographical space of the Kleszczów commune, which concerned the natural and socio- economic sphere. There were also great population changes resulting from migration movements, which created a new, heterogeneous local community of the commune. Parallel to the stages of industrialisation and urbanisation of this area, the attitudes of residents towards their place of residence have also evolved.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przemiany demograficzne; Przemiany społeczne; Gmina; Górnictwo węgla brunatnego; Elektrownie węglowe

EN

Demographic transformation; Social change; District; Lignite mining; Coal plants

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2022
• Tom: 36
• Numer: nr 1 Nowe wyzwania dla rozwoju przemysłu = New Challenges for Industrial Development
• Strony: 90--107

Twórcy

autor

Anita Kulawiak

• Uniwersytet Łódzki

autor

Andrzej Suliborski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Baraniecka, M.D., Cieśliński, S., Ciuk, E., Dąbrowski, A., Dąbrowski, Z., Piwocki, M., Werner, Z. (1980). Budowa geologiczna rejonu bełchatowskiego. Przegląd Geograficzny, 7, 381-391.
• Baraniecka, M.D., Sarnacka, Z. (1971). Stratygrafia czwartorzędu i paleogeografia dorzecza Widawki. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 13(254), 157-244.
• Biernat, S. (1967). Problemy tektoniki i morfologii mezozoiku w kompleksowym opracowaniu geologicznym Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Kwartalnik Geologiczny, 11(4), 932-933.
• Czepas, P. (2020). Utracone w XX wieku. O przeszłości podbełchatowskich wsi przed wydobyciem węgla brunatnego (zarys problematyki badawczej na wybranym przykładzie wsi Wola Grzymalina). Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 20, 1-14.
• Goździk, J., Krzemiński, T. (1985). Ukształtowanie powierzchni oraz zmiany rzeźby w obszarze inwestycji bełchatowskiej. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 70-79.
• Grzybowska-Hac, H.W. (1963). Szkic budowy geologicznej złoża węgla brunatnego "Bełchatów". Węgiel Brunatny, 1, 7-11.
• Kasztelewicz, Z., Zajączkowski, M. (2010). Wpływ działalności górnictwa węgla brunatnego na otoczenie. Polityka Energetyczna, 13(2), 227-243.
• Klatkowa, H. (1981). Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. Arkusz 736 Kamieńsk. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• Kondracki, J. (1994). Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. Warszawa: PWN.
• Kośka, M. (2018). Gmina tak bogata, ze nie ma na co wydawać pieniędzy. Sprawdzamy, jak w rzeczywistości żyje się w Kleszczowie. Pozyskano z: www. finanse.wp.pl
• Kozłowski, Z., Laudyn, D. (1978). Problemy budowy Zespołu Górniczo-Energetycznego "Bełchatów". Studia Regionalne, 2(7), 15-36.
• Krzyszkowski, K. (1995). Osadnictwo neolityczne na stanowisku w Kucowie, gmina Kleszczów, woj. Piotrków Trybunalski. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 1991-1992, (37-38), 25-63.
• Kucharska, P. (2018). Wpływ działalności przemysłu wydobywczego i energetycznego na środowisko życia ludzi - szansa czy zagrożenie? Przykład KWB i Elektrowni "Bełchatów". Gospodarka w Praktyce i Teorii, 53(4).
• Limanówka, J. (2006). Rekultywacja i rewitalizacja terenów górniczych w BOT KWB Bełchatów Spółka Akcyjna. W: Górnicze dziedzictwo kulturowe i rewitalizacja terenów poprzemysłowych, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa. Mysłowice: Zarząd Główny Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa.
• Liszewski, S., Suliborski, A. (1985). Zmiany w środowisku w rejonie BOP. Zeszyty Badań Rejonów Uprzemysławianych. Przeobrażenia ekonomiczno-społeczne w okręgu bełchatowskim i rybnickim, (78), 34-40.
• Mieroslawska, A. (1997). Rolnictwo w rejonie bełchatowskich inwestycji górniczo-energetycznych. Uwarunkowania, zagrożenia, szanse. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
• Motyka, J., Czop, M., Jończyk, W., Stachowicz, Z., Jończyk, I., Martyniak, R. (2007). Wpływ głębokiej eksploatacji węgla brunatnego na zmiany środowiska wodnego w rejonie Kopalni "Bełchatów". Górnictwo i Geoinżynieria, 2, 477-487.
• Niżnik, A. (1979). Bełchatowski Okręg Górniczo-Energetyczny. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Niżnik, A. (1981). Wpływ budowy Zespołu Górniczo-Energetycznego "Bełchatów" na organizacje przestrzeni geograficznej. Czasopismo Geograficzne, 2(3), 285-296.
• Niżnik, A. Pączka, S. (1978). Kierunki przemian struktury przestrzennej Bełchatowa. Studia Regionalne, 2(8), 103-118.
• Pączka, S. (1985). Rozwój przemysłu i budownictwa w latach 1970-1982. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 246-256.
• Retkiewicz, H. (1976). Planowanie kompleksu paliwowo-energetycznego w okręgu bełchatowskim. Region Łódzki, 5, 41-46.
• Sala, K. (2018). Wpływ przemysłu na sytuację społeczno-gospodarczą i środowisko przyrodnicze gminy Kleszczów. Prace Komisji Przemysłu PTG, 33(1), 143-152.
• Stachurski, A. (1978). Przemiany w strukturze ludności i zatrudnienia w rejonie bełchatowskim w latach 1960-1973. Acta Universitatis Lodziensis, (32), 125-142.
• Suliborski, A. (1985). Zmiana warunków mieszkaniowych na obszarze przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego we wstępnej fazie industrializacji. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 297-316.
• Tobera, P. (1985). Postawy mieszkańców Bełchatowa wobec zmian w ich środowisku życia. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 207-215.
• Wachowska, B. (1985). Zarys dziejów Bełchatowskiego. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Weigel, E. (2002). Postawy radnych gminy Kleszczów wobec ochrony środowiska naturalnego. Ekonomia i Środowisko, 2, 153-169.
• Zarzycka, Z. (1963). Aktywizacja zawodowa kobiet okręgu bełchatowskiego i jej zmiany w związku z przeobrażeniami gospodarczymi. Zeszyty Badań Rejonów Uprzemysłowionych, 5, 345- 347.
• Ziomek, J. (1985). Surowcowe uwarunkowania lokalizacji inwestycji górniczo-energetycznych w rejonie Bełchatowa. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 37-48.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20801653.361.6