Studium przypadku art. 15ze specustawy COVID-owej jako przykład "prawodawstwa epidemicznego"

• Autorzy: Krzysztof Koźmiński , Michał Jabłoński

Warianty tytułu

Case Study of Art. 15ze of the Special COVID Act as an Example of "Epidemic Legislation"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaprezentowanie mankamentów - zarówno w kontekście jego sensu, efektywności gospodarczej oraz obowiązującej techniki prawodawczej - rozwiązania przewidzianego w przepisie art. 15ze specustawy COVID-owej.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Kluczowym problemem poruszonym w artykule jest pytanie o dopuszczalność ingerencji przez prawodawcę w relacje kontraktowe pomiędzy przedsiębiorcami w sposób, w jaki to miało miejsce w Polsce w związku z epidemią COVID. Rozważania przeprowadzono, typową w przypadku prawoznawstwa, metodą formalno-dogmatyczną.
PROCES WYWODU: W artykule zaprezentowano istotę rozwiązania przewidzianego w przepisie art. 15ze specustawy COVID-owej, uzasadnienie jej przyjęcia, zastrzeżenia konstytucyjnoprawne oraz błędy w technice prawodawczej. Przedstawiono również uwagi na temat gospodarczej efektywności przepisu oraz sformułowano krytyczne konkluzje.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza wykazała, że komentowany przepis art. 15ze specustawy COVID-owej nie odpowiada ramom konstytucyjnym, jest szkodliwy dla jego adresatów i stanowi przykład "patolegislacji epidemicznej" - wadliwej, nieprzemyślanej, gospodarczo nieefektywnej.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Choć analizowany przepis już nie obowiązuje, losy przepisu art. 15ze specustawy COVID-owej oraz doświadczenia z nim związane powinny stać się cenną lekcją na przyszłość dla prawodawcy, który planować będzie ustawową ingerencję w umowne stosunki prawne między przedsiębiorcami. (abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to present the shortcomings of the solution provided for in Art. 15ze of the special COVID Act.
RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The key problem raised in the article is the question of the admissibility of interference by the legislator in contractual relations between entrepreneurs in the way it happened in Poland in connection with the COVID epidemic.Considerations carried out using, typical in jurisprudence, formal and dogmatic method.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article presents the essence of the solution provided for in Art. 15ze of the special COVID Act, the justification for its adoption, constitutional and legal doubts and errors in the legislative technique. Finally, comments were also made regarding the economic effectiveness of the provision and critical conclusions.
RESEARCH RESULTS: The analysis showed that the commented provision of Art. 15ze of the COVID Special Act does not correspond to the constitutional framework, is harmful to its addressees and is an example of "epidemic patholegislation": defective, hasty, economically ineffective.
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Although the analyzed provision is no longer in force, the fate of the provision of Art. 15ze of the special COVID Act and the experiences related to it should become a valuable lesson for the future for the legislator, who will plan statutory interference in contractual legal relations between entrepreneurs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

COVID-19; Prawodawstwo; Centra handlowe; Umowa; Przedsiębiorca

EN

COVID-19; Legislation; Shopping centres; Contract; Entrepreneur

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2021
• Tom: 12
• Numer: nr 41 Systemy stanowienia prawa - aspekty teoretyczne i praktyczne
• Strony: 11--29

Twórcy

autor

Krzysztof Koźmiński

• Uniwersytet Warszawski

autor

Michał Jabłoński

• Fundacja "Laboratorium Prawa i Gospodarki"

Bibliografia

• Barteczek, A. (2016). Wykorzystania ekonomicznej analizy prawa w polityce gospodarczej. W A. Witosz, Kapitał praca człowiek Księga jubileuszowa Profesora Jana Wojtyły (s. 7). Warszawa: C.H. Beck. https://www.ksiegarnia.beck.pl/media/product_custom_files/1/4/14796-kapital-praca-czlowiek-ksiega-jubileuszowa-profesora-jana-wojtylyaleksander-witosz-darmowy-fragment.pdf
• Bieluk, J. (2020). Nadzwyczajna zmiana stosunków i jej wpływ na zobowiązania (klauzula rebus sic stantibus). Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Warszawa: Legalis. https://legalis.pl/aktualnosci/nadzwyczajna-zmiana-stosunkow-i-jej-wplyw-na-zobowiazania/
• Bułajewski, S. (2015). Zasady prawidłowej legislacji podczas tworzenia aktów prawa miejscowego w Polsce. Studia Prawnoustrojowe, 29, 31-42. https://www.bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Prawnoustrojowe/Studia_Prawnoustrojowe-r2015-t-n29/Studia_Prawnoustrojowe-r2015-t-n29-s31-42/Studia_Prawnoustrojowe-r2015-t-n29-s31-42.pdf
• Cheng, X (2021). Soft Law in the Prevention and Control of the COVID-19 Pandemic in China: Between Legality Concerns and Limited Participatory Possibilities. European Journal of Risk Regulation, Special Issue 1: Special Issue on COVID-19 and Soft Law, 12, 7-25. https://www.cambridge.org/core/journals/european-journal-of-risk-regulation/article/abs/soft-law-in-the-prevention-and-control-of-the-covid19-pandemic-in-china-between-legality-concerns-and-limited-participatory-possibilities/B17B19F3799F0CB92904BA9E6003DF1B
• Chmaj M., Zientarski P. (2015). Ochrona słusznych interesów ubezpieczonych a prawa ubezpieczycieli. Wiadomości Ubezpieczeniowe, 1, 43-44. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-953d0be1-404b-43a1-ae0b-67eecdea27c1
• Deszczka E., Prochwicz M. (2020). Relacje między wynajmującym i najemcą w obliczu ograniczeń związanych z pandemią. Nieruchomości, 6, 8-11. https://czasopisma.beck.pl/nieruchomosci/artykul/relacje-miedzy-wynajmujacym-inajemca-wobliczu-ograniczen-zwiazanych-zpandemia/
• Dolniak, P. (2021). Transakcje handlowe w czasach pandemii. Przegląd Prawa Handlowego, 8, 42-49.
• Freckelton, I. (2020). COVID-19: Fear, quackery, false representations and the law. International Journal of Law and Psychiatry, 72, 2-12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7351412/
• Gniezdzia, R. (2020). Wpływ koronawirusa na umowy z kontrahentami - rozwiązania szczególne. LEX/el. https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/wplyw-koronawirusa-na-umowy-z-kontrahentami-470129862
• Gontarski, W. (2020a). Obiektywna gospodarcza niemożliwość świadczenia po wybuchu pandemii. LEX/el. https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/obiektywna-gospodarcza-niemozliwosc-swiadczenia-po-470133712
• Gontarski, W. (2020b). Obniżenie czynszu najmu powierzchni w związku z epidemią koronawirusa. LEX/el. https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/obnizenie-czynszu-najmu-powierzchni-w-zwiazku-z-470133230
• K 9/92 (sygn. akt). Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 marca 1993 r. https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/k-9-92-orzeczenie-trybunalu-konstytucyjnego-520118832
• K 5/96 (sygn. akt). Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lipca 1996 r. https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/k-15-96-orzeczenie-trybunalu-konstytucyjnego-520122555
• K 27/00 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lutego 2001 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20010060099/T/M20010099TK.pdf
• K 27/01 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2001 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20010450739/O/M20010739.pdf
• K 29/13 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 marca 2015 r. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000373/O/D20150373.pdf
• Kp 2/08 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 listopada 2008 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20080890780/O/M20080780.pdf
• Korkea-Aho E., Scheinin, M. (2020). Could You, Would You, Should You? Regulating Cross-Border Travel Through COVID-19 Soft Law in Finland. European Journal of Risk Regulation, Special Issue 1: Special Issue on COVID-19 and Soft Law, 12, 26-44. https://www.cambridge.org/core/journals/european-journal-of-risk-regulation/article/abs/could-you-would-you-should-you-regulating-crossborder-travel-through-covid19-soft-law-in-finland/3CE3C90098DAC14762DA1F9463C4FA65.
• Kornaszewska J. (2018). Zasada "lex retro non agit". Czy prawo nie działa wstecz?. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2, 171-183. http://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/ppk/42/ppk4209.pdf
• Koźmiński, K. (2019). Technika prawodawcza II Rzeczypospolitej. Warszawa: Scholar.
• Koźmiński, K., Rudnicki, J. (2020). The COVID Crisis as a Sample Tube with Contemporary Legal Phenomena. Central European Journal of Comparative Law, 2, 105-121. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/19208/KKo mi ski_JRudnicki_COVID_sample_tube.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Osiecka-Chojnacka, J. (2008, 24 stycznia). System oceny skutków regulacji w Polsce. Infos, 2 (26), 1-4. http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/758423231C633D80C12573DF0045CB76/$file/infos_026.pdf
• P 4/99 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 lipca 1999 r. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/wyrok-trybunalu-konstytucyjnego-sygn-akt-p-4-99-16891593
• P 40/07 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 stycznia 2009 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20090110066/O/D20090066.pdf
• P 15/13 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2017 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170002372/O/D20172372.pdf
• Płowiec, W. (2018). Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 80 (1), 81-91. DOI/10.14746/rpeis.2018.80.1.8
• Siwiec, K. (2020). Sytuacja prawna stron stosunku najmu w czasie trwającej pandemii. Nieruchomości, 5, 8-11. https://czasopisma.beck.pl/nieruchomosci/artykul/sytuacja-prawna-stron-stosunku-najmu-w-czasie-trwajacej-pandemii/
• SK 7/00 (sygn. akt). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2000 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20000921024/T/D20001024L.pdf
• Stradomska-Balcerzyk, K. (2020). Kształtowanie cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych w świetle ustawodawstwa epidemicznego. Monitor Prawniczy, 17, 898-906. https://journals.indexcopernicus.com/search/article?articleId=2909867
• Stroiński, R (2003). Wprowadzenie do ekonomicznej analizy prawa (law and economics). W M. Bednarski, J. Wilkin (Red.), Ekonomia dla prawników i nie tylko (s. 473-517). Warszawa: LexisNexis.
• Strugała, R. (2020), Wpływ pandemii COVID-19 na wykonywanie umów w świetle art. 357[1] KC. Monitor Prawniczy, 11, 564-566. https://czasopisma.beck.pl/monitor-prawniczy/artykul/wplyw-pandemii-covid-19-na-wykonywanie-umow-w-swietle-art-357sup1sup-kc/
• Szmid, K. (2020). Najem powierzchni handlowej lub usługowej w czasie epidemii COVID-19 Przegląd Prawa Handlowego, 6, 36-45. http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171598551
• Teichman, D. Underhill K. (2021). Infected by Bias: Behavioral Science and the Legal Response to Covid. American Journal of Law & Medicine, 42 (2-3), 205-248. DOI: 10.1017/amj.2021.16
• Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej Dz.U. 2017 r. poz. 1897 (2017) (Polska). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20020620558/U/D20020558Lj.pdf
• Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2020 poz. 568 (2020) (Polska). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000568/U/D20200568Lj.pdf
• Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (2020). Druk sejmowy, 299, 35-36. https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=299 (dostęp: 3 grudnia 2020).
• Zalasiński, T. (2008). Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej Dz.U. 2016 poz. 283 (2016) (Polska). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000283/O/D20160283.pdf
• Związek Banków Polskich (2020). Wyjaśnienia interpretacyjne do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zostały opracowane wg stanu prawnego aktualnego na dzień 9 lipca 2020 r. https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/pisma-urzedowe/wyjasnienia-interpretacyjne-do-ustawy-z-dnia-2-marca-2020-185098162

Identyfikatory

DOI

10.35765/HP.2150