Naturrechtslehre jako ideologia: Hansa Kelsena odczytanie Tomasza Hobbesa nauki o prawach państwowych

• Autorzy: Anna Krzynówek-Arndt

Warianty tytułu

Naturrechtslehre as "Ideology": Hans Kelsen's Understanding of Thomas Hobbes' Science on Civil Laws

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest rekonstrukcja rozumienia przez Hansa Kelsena Hobbesowskiej teorii prawa natury w kontekście przeprowadzonej przez Kelsena krytyki Naturrechtslehre.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule podjęta jest analiza analogii i podobieństw w rozumieniu relacji między prawem pozytywnym a prawem natury w krytycznym pozytywizmie Kelsena i teorii prawa natury Hobbesa. Zastosowana metoda analizy tekstu wpisuje się w Skinnerowski kontekstualizm historyczny. Nie dążymy do analizy "idei elementarnych" ani "odwiecznych problemów", lecz indywidualnych odpowiedzi na indywidualne pytania, pozwalających jednak ujawniać ciągłość problemów i trwałość znaczeń ważnych z punktu widzenia współcześnie dyskutowanych zagadnień.
PROCES WYWODU: Artykuł ukazuje kolejno zarys Kelsenowskiej czystej teorii prawa, współczesne "terapeutyczne" i "sekularystyczne" odczytania Hobbesowskiej teorii politycznej, Kelsenowską krytykę "ideologii prawa natury" oraz analizę podobieństw między Kelsenowską i Hobbesowką argumentacją.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Artykuł zamyka konkluzja - w odczytaniu Kelsena Hobbesowska nauka o prawie natury stanowi przykład "ulogicznienia ideałów sprawiedliwości". Zarazem możliwe do zidentyfikowania napięcia w teoriach interpretacji prawa obydwu autorów eksponują problematyczność podejmowanych prób konstruowania teorii państwa i prawa wolnej od "metafizycznej hipoteki".
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W zamyśle artykułu jest ukazanie, że analiza sposobu, w jaki Kelsen i Hobbes ujmują problem prawa natury, może przyczynić się do lepszego zrozumienia współczesnych dyskusji wokół aktywizmu sędziowskiego i relacji między prawem a polityką. (abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The article is an attempt to provide reconstruction of Kelsen's reading of Hobbes' theory of natural law in the context of Kelsenian critique of Naturrechtslehre.
RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article focuses on an analysis of the pararells and similarities in the recognition of the relationship between natural and positive law between Kelsen's critical positivism and Hobbes' theory of natural law. The method applied is textual interpretation as consisted with Skinner's historical contextualism. We do not trace "unit ideas" or "perennial problems" rather than individual answers to individual questions which nevertheless help to reveal similarities in using the concepts and modes of argument important in the context of contemporary disputes.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article presents the basic outline of Kelsen's pure theory of law, contemporary "therapeutic" and "secularistic" lectures of Hobbes' political theory, Kelsenian critique of Hobbes' "ideology of natural law" and examines the similarities between Kelsen's and Hobbes' line of arguments.
RESEARCH RESULTS: The article concludes that Kelsen's reading of Hobbes' theory of natural law shows how the idea of justice "becomes a logical pattern". Nevertheless, the tensions present in Kelsen's and Hobbes' theories of legal interpretation reveal the dubiousness of long-lasting attempts to construct political and legal theory unburdened by "religious and metaphysical mortgages".
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The intention of the article is to show that analysis of Kelsen's and Hobbes' critical contribution to natural law theory may broaden our understanding of the modern problem of judicial activism and relationship between law and politics. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Poglądy filozoficzne; Filozofia prawa; Teoria prawa natury

EN

Philosophical thought; Law philosophy; Natural law theory

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2021
• Tom: 12
• Numer: nr 41 Systemy stanowienia prawa - aspekty teoretyczne i praktyczne
• Strony: 211--224

Twórcy

autor

Anna Krzynówek-Arndt

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• Ball T. (1995). Reappraising Political Theory. Revisionist Studies in the History of Political Thought. Oxford: Clarendon Press.
• Baume, S. (2009). On political theology: A controversy between Hans Kelsen and Carl Schmitt. History of European Ideas, 35(3), 369-381.
• Chiassoni, P. (2014). Kelsen on Natural Law Theory. An Enduring Critical Affair. Revus - Journal for Constitutional Theory and Philosophy of Law, 23, 35-163. DOI: 0.4000/revus.2976.
• Collins, J.R. (2005). The Allegiace of Thomas Hobbes. Oxford: Oxford University Press.
• Curley, E. (1998). Religion and Morality in Hobbes. W J.L. Coleman, Ch.W. Morris (Red.), Rational Commitment and Social Justice. Essays for Gregory Kavka (s. 90-121). Cambridge: Cambridge University Press.
• Gauthier, D.P. (1969). The Logic of Leviathan. The Moral and Political Theory of Thomas Hobbes. Oxford: The Clarendon Press.
• Gentile, F. (1982). Hobbes et Kelsen. Éléments pour une lecture croisée. Revue Européenne Des Sciences Sociales, 20(61), 379-392.
• Gentile, F. (2017). L'obligation politique: Hobbes et Kelsen. Une lecture croisée. W A. Moulakis (Red.), Legitimacy / Légitimité: Proceedings of the Conference held in Florence, June 3 and 4, 1982 / Actes du colloque de Florence, juin, 3 et 4, 1982 (s. 44-59). Berlin, Boston: De Gruyter.
• Hobbes, T. (2005). Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego (Czesław Znamierowski, Tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Hood, F.C. (1964). The Divine Politics of Thomas Hobbes. Oxford: Clarendon Press.
• Jabloner, C. (1998). Kelsen and his Circle: The Viennese Years. European Journal of International Law, 9, 368-385.
• Kelsen, H. (1971). The Natural-Law Doctrine before the Tribunal of Science. W What Is Justice? Justice, Law, and Politics in the Mirror of Science (s. 137-173). Berkeley, Los Angeles & London: University of California Press.
• Kelsen, H. (1973a). The Idea of Natural Law. W Essays in Legal and Moral Philosophy (s. 27-60). Dordecht: Springer.
• Kelsen, H. (1973b). The Foundation of the Theory of Natural Law. W Essays in Legal and Moral Philosophy (s. 114-153). Dordrecht: Springer.
• Kelsen, H. (1990). General Theory of Norms. Oxford: Clarendon Press.
• Kelsen, H. (2012). Secular Religion: A Polemic against the Misinterpretation of Modern Social Philosophy, Science and Politics as "New Religions". Wien, New York: Springer.
• Kelsen, H. (2014). Czysta teoria prawa (R. Szubert, Tłum.). Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kelsen, H. (2017). Filozoficzne podstawy nauki prawa i pozytywizmu prawniczego. W M. Zalewska, Kelsen (s. 15-116). Sopot: Wydawnictwo Arche.
• Langford, P, Bryan, I., Mcgarry, John. (Red.) (2019). Hans Kelsen and the Natural Law Tradition. Studies in Moral Philosophy, 14. Leiden: Brill.
• Lessay, F. (2004). Hobbes's Protestantism. W T. Sorell, L. Foisneau (Red.), Leviathan After 350 Years (s. 265-294). Oxford: Clarendon Press.
• Manent, P. (1994). Intelektualna historia liberalizmu. (M. Miszalski, Tłum.). Kraków: Wydawnictwo Arcana.
• Martinich, A. (1992). The Two Gods of Leviathan: Thomas Hobbes on Religion and Politics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Martyniak, Cz. (1938). Moc obowiązującego prawa a teoria Kelsena. Lublin: TN KUL.
• Schambeck, H. (2011). Nauka prawa Hansa Kelsena. Studia Iuridica Toruniensia, 8, 34-47.
• Skinner, Q. (2002). Visions of Politics (Vol. 3: Hobbes and Civil Science.) Cambridge: Cambridge University Press.
• Świercz, P. (2010). Znaczenie pojęcia "natura" w doktrynie politycznej Thomasa Hobbesa na tle koncepcji zoon politikon. Horyzonty Polityki, 1(1), 111-130. https://horyzonty.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/89
• Taylor, A.E. (1938). The Ethical Doctrine of Hobbes. Philosophy, 13(52), 406-424.
• Warrender, H. (1957). The Political Philosophy of Hobbes: His Theory of Obligation. Oxford: Clarendon Press.
• Wittgenstein, L. (2004). Dociekania filozoficzne (Bogusław Wolniewicz, Tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zalewska, M. (2014) Między formalizmem stosowania prawa a ideologią. W T. Stawecki, J. Winczorek (Red.), Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty. Warszawa: Wolters Kluwer. https://sip.lex.pl/

Identyfikatory

DOI

10.35765/HP.2196