Warunki i sens praktyki demokratycznej w XX wieku

• Autorzy: Andrzej Błaszczyk

Warianty tytułu

The Sense of Democracy in the Reality of the 20th Century - The Unsolved Dilemmas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Historia jest procesem ciągłym, ale jest też dzielona na etapy o charakterystycznych cechach. Niedawno skończony XX wiek, określany często wiekiem totalitaryzmu, charakteryzował się też sporami ideologicznymi oraz praktyką demokratyczną, która wynikała z doświadczeń wcześniejszych. Wiek ten poprzedzały triumfalny pochód filozofii Oświecenia, krytyka kapitalizmu i debaty na temat socjalizmu zapoczątkowane w XIX wieku. "Dyskusja nad społecznymi przesłankami egalitaryzmu prowadziła również do refleksji antydemokratycznej. Przyznanie równych praw nierówno obdarzonym przez naturę jednostkom stwarzało ryzyko, że w istocie mechanizmami demokratycznymi będą kierować nieliczni. Obserwacja ta inspirowała próbę zbadania, »kto faktycznie rządzi demokracją«. Rozważania nad »pozornością władzy ludu« otwierały drogę do rozwoju koncepcji »faktycznej« władzy elit, rządów wybranych jednostek, ras, biurokratów, technokratów, menedżerów, związków zawodowych, partii politycznych (partiokracji) itd." (fragment tekstu)

EN

Ideological disputes and certain practices within totalitarian regimes have led to the triumph of democracy in the late 20th century. The precedent totalitarianism in many countries was mainly a response to the inefficiency of capitalism, as well as a manifestation of disbelief in socialism. However, the triumphant democracy has proved unable to effectively cope with the new reality of the globalizing world. The mechanisms of democracy having its roots in the Enlightment era are poorly suited to the nature of the new civilization. The Enlightment democracy had postulated a "universal man" - an abstract entity, whose behaviour was to remain unchanged regardless of time and place. It was expected, that the citizens would actively participate in the state institutions and local governments, care about the common welfare and look after the proper functioning of the society as a w hole. Transformations of the rapidly changing world have brought about a crisis of such expectations in contemporary civilization. One of these transformations was the increasingly bureaucratic nature of the governing process. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Demokracja; Totalitaryzm; Biurokracja; Globalizacja; Społeczeństwo demokratyczne

EN

History; Democracy; Totalitarianism; Bureaucracy; Globalization; Democratic society

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 54
• Strony: 5--21

Twórcy

autor

Andrzej Błaszczyk

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• 1. A. Bloom, Umysł zamknięty. 1997.
• 2. B. Łagowski, Liberalna kontrrewolucja. Centrum A. Smitha, Warszawa 1994.
• 3. D. Bell, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Tłum. S. Amsterdamski, PWN, Warszawa 1994.
• 4. Encyklopedia socjologii pod red. Z. Bokszańskiego i in. Oficyna Naukowa, Warszawa 1998, t. 1.
• 5. G. Le Bon, Psychologia tłumu. PWN, Warszawa 1999.
• 6. G. Sartori, Teoria demokracji. Przekł. P. Amsterdamski i D. Grinberg, PWN, Warszawa 1998.
• 7. J. Baszkiewicz, Władza. A. Mączak (red.), W-W-K 1999.
• 8. J. Gasset, Bunt mas. Spektrum. W.W.L. Muza S.A., Warszawa 2002.
• 9. J. Gray, Dwie twarze liberalizmu. Przeł. P. Rymarczyk. Alrtheia, Warszawa 2001.
• 10. J. Ryfki, Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej. Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 2001.
• 11. J. Tischner, Nieszczęsny dar wolności. Znak, Kraków 1993.
• 12. K. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, T. I i II, Warszawa 1993.
• 13. M. Scheler, Der Formalismus in der Ethik und die materiale Werethik. Berlin 1916.
• 14. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Biblioteka Socjologiczna 2002.
• 15. M. Weber, Polityka jako zawód i powołanie. Przeł. P. Egel i M. Wander, NOW, Warszawa 1989.
• 16. M. Weber, Wirtschaft und Gesellschaft. Grundriss der verstehenden Soziologie. Tubingen 1972.
• 17. N. Bobbio, Liberalizm i demokracja. Przekł. P. Bravo. Znak, Kraków 1998.
• 18. N. Chomsky, Zysk ponad ludzi. Neoliberalizm a ład globalny. Przekł. M. Zuber. Wyd. Śląskie, Wrocław 2000.
• 19. R. Buttiglione, Chrześcijanie a demokracja. Ethos. KUL. Lublin 1993.
• 20. R. Piekarski, Czy istnieją cnoty specyficznie polityczne? [w:] Cnoty polityczne - dawniej i obecnie. Moralne źródła polityki pod red. R. Piekarskiego. GTN, Gdańsk 1997.
• 21. Słownik polityki pod. red. M. Bańkowicza. WP, Warszawa 1999.
• 22. W. Gromczyński, Wstęp do H. Marcuse, Człowiek jednowymiarowy. PWN, Warszawa 1991.
• 23. W.A. Galston, Cele liberalizmu. Przekł. A. Pawelec. Znak, Kraków 1999.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2004.54.23