Zmiany zachorowalności na nowotwory złośliwe ośrodkowego układu nerwowego w województwie wielkopolskim

• Autorzy: Agnieszka Pilarska

Warianty tytułu

Changes in the Incidence of Malignant Neoplasms of the Central Nervous System in the Wielkopolska Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W pracy dokonano analizy przestrzennej i czasowej zmiany współczynnika surowego zachorowalności na nowotwory złośliwe ośrodkowego układu nerwowego (z uwzględnieniem opon mózgowo-rdzeniowych), określono charakter i siłę trendów zachorowalności oraz wskazano obszary o niekorzystnej i korzystnej sytuacji. Niekorzystna sytuacja w zakresie zachorowalności surowej na analizowane nowotwory występowała w podregionie miasto Poznań, podregionie kaliskim oraz w powiecie pilskim. W województwie wielkopolskim istotne statystycznie trendy wzrostowe zachorowalności odnotowano dla "nowotworu złośliwego opon mózgowo-rdzeniowych (C70)" oraz "nowotworu złośliwego mózgu (C71)". Jedyny istotny statystycznie trend spadkowy zachorowalności wystąpił w podregionie pilskim i dotyczył "nowotworu złośliwego rdzenia kręgowego, nerwów czaszkowych i innych części ośrodkowego układu nerwowego (C72)". (abstrakt oryginalny)

EN

The paper analyzes the spatial and temporal change in the raw incidence rate of malig- nant neoplasms of the central nervous system (including the meninges), determines the nature and strength of the incidence trends, and identifies areas of unfavorable and favorable situation. An unfavorable situation in terms of raw incidence rate of the analyzed malignant neoplasms was observed in the subregion of the town of Poznań, the Kalisz subregion and the Piła poviat. In the Wielkopolska voivodship, statistically significant upward trends in incidence were recorded for "ma- lignant neoplasm of meninges (C70)*" and "malignant neoplasm of brain (C71)*". The only statis- tically significant downward trend in incidence occurred in the Piła subregion and concerned "ma- lignant neoplasm of spinal cord, cranial nerves and other parts of central nervous system (C72)*". *English names of the malignant neoplasms which are in the ICD-10 have been taken from: https:// icd.who.int/browse10/2010/en

Słowa kluczowe

PL

Zachorowalność; Choroby nowotworowe

EN

Incidence; Cancer

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 57
• Strony: 57--68

Twórcy

autor

Agnieszka Pilarska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• BDL GUS. 2021. Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start; dostęp: 20.09.2021).
• BDL GUS-TERYT. 2021. Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, jednostki terytorialne (https://bdl.stat.gov.pl/BDL/metadane/teryt/lista/3317; dostęp: 20.09.2021).
• Didkowska J., Wojciechowska U. 2020. Zachorowalność na nowotwory złośliwe w Polsce. [W:] B. Wojtyniak, P. Goryński (red.), Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2020. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny, Warszawa, s. 47-268.
• Evans I.S. 1977. The selection of class intervals. Transactions of the Institute of British Geographers, New Series, 2(1): 98-124.
• Fijuth J., Dziadziuszko R., Biernat W., Bobek-Billewicz B., Bonicki W., Jarząb M., Krzakowski M., Nawrocki S., Trojanowski T. 2013. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. [W:] M. Krzakowski, K. Warzocha (red.), Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 r. Via Medica, Gdańsk, s. 33-68.
• ICD-10. 2012. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych X. Rewizja. T. I. Wydanie 2008. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (red.) (https://www.cez.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf; dostęp: 17.09.2021).
• Jaskólski D.J., Papierz W., Biernat W., Liberski P.P. 2004. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. [W:] W. Kozubski, P.P. Liberski (red.), Choroby układy nerwowego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 146-191.
• Kendall M.G. 1975. Rank correlation methods. 4th ed. Charles Griffin, London.
• Kępka L. 2011. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. [W:] J. Meder (red.), Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa, s. 21-28.
• Leonowicz A.M. 2006. Kartogram jako forma prezentacji zależności zjawisk geograficznych. PAN IGiPZ, Prace Geograficzne 206.
• Maksymiuk A., Furmańczyk K., Ignar S., Krupa J., Okruszko T. 2008. Analiza zmienności parametrów klimatycznych i hydrologicznych w dolinie rzeki Biebrzy. Przegląd Naukowy, Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 17(3 [41]): 59-68.
• Mann H.B. 1945. Nonparametric tests against trend. Econometrica, 13(3): 245-259.
• Marchel A., Nowak A., Kowalczyk P. 2006. Nowotwory pierwotne i przerzutowe ośrodkowego układu nerwowego. [W:] A. Deptała (red.), Onkologia w praktyce. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 132-146.
• Mazurek J. 2018. Zagrożenie nowotworami złośliwymi w Polsce jako zasadniczy czynnik determinujący średnią długość życia. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 19(12.1): 227-242.
• Nyikadzino B., Chitakira M., Muchuru S. 2020. Rainfall and runoff trend analysis in the Limpopo river basin using the Mann Kendall statistic. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 117: 102870.
• Otwarte Dane. 2021. Serwis Dane.gov.pl, https://dane.gov.pl/pl/dataset/1793. Dostawca danych dla serwisu Dane.gov.pl: Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy (dostęp: 15.09.2021).
• Panda A., Sahu N. 2019. Trend analysis of seasonal rainfall and temperature pattern in Kalahandi, Bolangir and Koraput districts of Odisha, India. Atmospheric Science Letters, 20(10): e932.
• Perek D., Dembowska-Bagińska B. 2021. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. [W:] A. Chybicka, B. Kazanowska, K. Sawicz-Birkowska (red.), Onkologia i hematologia dziecięca. T. 1. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, s. 441-486.
• Pohlert T. 2020. Trend: Non-Parametric Trend Tests and Change-Point Detection. R package version 1.1.4 (https://CRAN.R-project.org/package=trend).
• PRG. 2021. Państwowy Rejestr Granic i Powierzchni Jednostek Podziałów Terytorialnych Kraju (http://www.gugik.gov.pl/pzgik/dane-bez-oplat/dane-z-panstwowego-rejestru-granic-i-powierzchni-jednostek-podzialow-terytorialnych-kraju-prg; dostęp: 1.09.2021).
• RStudio Team. 2021. RStudio: Integrated Development Environment for R. RStudio, PBC, Boston, MA (http://www.rstudio.com/).
• Sen P.K. 1968. Estimates of the regression coefficient based on Kendall's tau. Journal of the American Statistical Association, 63(324): 1379-1389.
• Skowrońska-Gardas A. 2014. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. [W:] A. Kułakowski, A. Skowrońska-Gardas (red.), Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 224-226.
• Szołkiewicz A., Adamkiewicz-Drożyńska E., Balcerska A. 2009. Guzy ośrodkowego układu nerwowego u dzieci analiza objawów i propozycje diagnostyczne. Forum Medycyny Rodzinnej, 3(3): 181-185.
• Wickham H., Bryan J. 2019. readxl: Read Excel Files. R package version 1.3.1. (https://CRAN.R-project.org/package=readxl).
• Wojciechowska U., Didkowska J., Michałek I., Olasek P., Ciuba A. 2020. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2018 roku. Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy, Krajowy Rejestr Nowotworów, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa (http://onkologia.org.pl/wp-content/uploads/Nowotwory_2018.pdf; dostęp: 17.09.2021).
• Wojtyniak B., Rabczenko D., Pokarowski P., Poznańska A., Stokwiszewski J. 2012. Atlas umieralności ludności Polski 2008-2010. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny, Warszawa.
• Woo H.V., Ng J.L., Huang Y.F., Chong C., Lee J.C. 2021. Spatiotemporal analysis of temperature data trends in Peninsular Malaysia. Arabian Journal of Geosciences, 14: 1641.
• Zakwan M., Ahmad Z. 2021. Trend analysis of hydrological parameters of Ganga River. Arabian Journal of Geosciences, 14: 163.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rrpr.2021.57.05