Diagnoza fobii społecznej u osób dorosłych. Rzetelne metody oceny klinicznej oraz narzędzia diagnostyczne

• Autorzy: Małgorzata Reiter

Warianty tytułu

Diagnosis of Social Phobia in Adults. Reliable Methods of Clinical Evaluation and Diagnostic Tools

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obecnie stosowane w Polsce metody diagnozy Fobii Społecznej można podzielić na dwie grupy: ustrukturyzowane lub luźne wywiady psychologiczne/psychiatryczne oraz kwestionariusze/skale/inwentarze służące do oceny objawów. Niniejszy artykuł przedstawia rzetelne metody diagnozy Fobii Społecznej, z uwzględnieniem ich specyficznych właściwości diagnostycznych. Na potrzeby artykułu termin Fobii Społecznej używany jest wymiennie z terminami Lęk Społeczny i Zaburzenie Lęku Społecznego, gdyż wszystkie terminy odnoszą się do poruszanego tematu i występują wymiennie w klasyfikacjach diagnostycznych, publikacjach naukowych i omawianych narzędziach diagnostycznych. (abstrakt oryginalny)

EN

The methods of diagnosing social phobia currently used in Poland can be divided into two groups: structured or unstructured psychological/psychiatric interviews and questionnaires/scales/inventories used to assess symptoms. This article presents reliable methods of diagnosing social phobia, taking into account their specific diagnostic properties. For the purposes of this article, the term social phobia is used interchangeably with the terms social anxiety and social anxiety disorder, as all terms relate to the topic being discussed and appear interchangeably in diagnostic classifications, scientific publications, and the discussed diagnostic tools. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Choroby cywilizacyjne; Zdrowie psychiczne; Metody diagnostyczne; Procedura diagnozowania

EN

Civilization diseases; Mental health; Diagnostic method; Diagnostic procedure

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2021
• Tom: 15
• Numer: nr 4
• Strony: 110--124

Twórcy

autor

Małgorzata Reiter

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (1980). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM IV.
• Beck, A.T., Steer, R.A., Brown, G.K. (1996). Beck Depression Inventory manual (2 wyd.). San Antonio: The Psychological Corporation.
• Brown, E.J., Turovsky, J., Heimberg, R.G., Juster, H.R., Brown, T.A., Barlow, D.H. (1997). Validation of the Social Interaction Anxiety Scale and the Social Phobia Scale across the anxiety disorder. Psychological Assessment. 9 (1), 21-27. https://doi.org/10.1037/1040-3590.9.1.21
• Connor, K.M., Kobak, K.A., Churchill, L.E., Katzelnick, D., Davidson, J.R.T. (2001). Mini-Spin: A brief screening assessment for generalized social anxiety disorder. Depression and Anxiety, 14, 137-140. https://doi.org/10.1002/da.1055
• Connor, K.M., Davidson, J.R.T., Churchill, L.E., Sherwood, A., Foa, E., Weisler, R.H. (2000). Psychometric properties of Social Phobia Inwentory (SPIN). British Journal of Psychiatry, 176, 379-386.
• Dixon, J.J., de Monchaux, C., Sandier, J. (1957). Patterns of anxiety: an analysis of social anxieties. British Journal of Medical Psychology, 30, 102-112. https://doi.org/10.1111/j.2044-8341.1957.tb01951.x
• First, M.B., Gibbon, M., Spitzer, M.R., Williams, J. (1996). Structured clinical interview for DSM-IV Axis I disorders - Patient edition (SCID-I/P, version 2.0). New York: New York State Psychiatric Institute.
• Greist, J.H., Kobak, K.A., Jefferson, J.W., Katzelnick, D.J., Chene, R.L. (1995). The clinical interview. W: Heimberg, R., Liebowitz, M., Hope, D., Schneier, F. (red.), Social Phobia: Diagnosis Assesment and Treatment. 185-201. New York: Guilford Press.
• Heimberg, R.G., Mueller, G.R., Holt, C.S., Hope, D.A., Liebowitz, M.R. (1992). Assesment of anxiety in social interaction and being observed by others: The Social Interaction Anxiety Scale and The Social Phobia Scale. Behavior Therapy, 23, 53-73. https://doi.org/10.1016/S0005-7894(05)80308-9
• Heimberg, R.G. (1994). Cognitive assessment strategies and the measurement of outcome of treatment for social phobia. Behavior Research and Therapy, 32, wyd. 2, 269-280. https://doi.org/10.1016/0005-7967(94)90121-X
• Heimberg, R.G., Liebowitz, M.R., Hope, D.A., Schneier F.R. (1995). Social Phobia: Diagnosis, Assessment, and Treatment, 29-30. New York: The Guilford Press.
• Heimberg, R.G., Horner, K.J., Juster, H.R., Safren, S.A., Brown, E.J., Schneier, F.R., Liebowitz, M.R. (1999). Psychometric properties of the Liebowitz Social Anxiety Scale Psychological Medicine, 29, 199-212.
• Heimberg, R.G., Becker, R.E. (2002). Treatment manuals for practitioners. Cognitive-Behavioral group therapy for social phobia: Basic mechanisms and clinical strategies. New York: The Guilford Press.
• Hope, D.A., Heimberg, R.G., Turk, C.L. (2007). Terapia Lęku społecznego. Podejście poznawczo behawioralne. Przewodnik Terapeuty, Gdynia: Allinace Press.
• Hope, D.A., Heimberg, R.G., Juster, H., Turk, C.L. (2007). Terapia lęku społecznego (Podręcznik Ćwiczeń Klienta). Gdynia: Alians Press.
• Hornowska, E. (2007). Testy psychologiczne: Teoria i praktyka. Warszawa: Scholar.
• Hornowska, E., Zawadzki, B. (2015). Psychometria. Konstrukcja i adaptacja testów psychologicznych, W: J. Strelau, J., Doliński, D., Psychologia akademicka. Podręcznik, tom 1, (s. 868) Gdańsk - GWP.
• Katzelnick, D.J., Kobak, K., deLeire, T., Henk, H.J., Greist, J., Davidson, J.R.T. i in. (2001). Impact of generalized social anxiety disorder in manager care. American Journal of Psychiatry, 158, 1999-2007. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.158.12.1999
• Kessler, R.C., McGonagle, K.A., Zhao, S., Nelson, C.B., Hughes, M., Eshleman. S. i in. (1994). Lifetime and 12-months prevence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States. Results from National Comorbidity Survey. Archives of General Psychiatry, 51, 8-19. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1994.03950010008002
• Leary, M.R. (1983). A brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, (9), 371-375. https://doi.org/10.1177/0146167283093007
• LeBlanc, A.L., Bruce, L.C., Heimberg, R.G., Hope, D.A., Blanco, C., Schneier, F.R., Liebowitz, M.R. (2014). Evaluation of the Psychometric Properties of Two Short Forms of the Social Interaction Anxiety Scale and the Social Phobia Scale. Assessment. 21 (3), s. 312-323. https://doi.org/10.1177/1073191114521279
• Liebowitz, M.R. (1987). Social Phobia. Modern Problems in Pharmacopsychiatry 22, 141-173. https://doi.org/10.1159/000414022
• Marks, I.M. (1996). Fears and phobias. London: Heinemann.
• Mattick, R.R., Clarke, J.C. (1998). Development and validation of measures of social phobia scrutiny fear and social interaction anxiety. Behavior Research and Therapy. 36 (4), 455-470. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(97)10031-6
• Mennin, D.S., Fresco, D.M., Heimberg, R.G., Schneier, F.R., Davies, S.O., Liebowitz, M.R. (2002). Screening for social anxiety disoreder in the clinical setting: Using the Liebowitz Social Anxiety Scale. Journal of Anxiety Disorders, 16, 661-673. https://doi.org/10.1016/S0887-6185(02)00134-2
• Miller, L.C., Barrett, C.L., Hampe, E. (1974). Phobias in Children in a prescientific era. W: Davis, A. (red.), Child personality and psychotherapy: Current topic (vol. 1). New York: John Wiley & Sons.
• Moskalewicz, J., Kiejna, A., Wojtyniak, B. (red.). (2012). Kondycja Psychiczna Mieszkańców Polski. Raport z badań Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostęp do psychiatrycznej opieki zdrowotnej - EZOP Polska. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
• Rabe-Jabłońska J. (2002) Fobia społeczna. Rozpowszechnienie, kryteria rozpoznawania, podtypy, przebieg, współchorobowość, leczenie. Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej. 2 (3), 161-166. Gdańsk: Via Medica.
• Rapee, R.M., Lim, L. (1992). Discrepancy between self-and observer ratings of performance in social phobics. Journal of Abnormal Psychology, 1001, 728-731. https://doi.org/10.1037/0021-843X.101.4.728
• Schneier, F.R., Johnson, J., Horning, C.D., Liebowitz, M.R., Weissman, M.M. (1992). Social Phobia: Comorbidity and morbidity in an epidemiologic sample. Archives of General Psychiatry, 49, 282-288. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1992.01820040034004
• Światowa Organizacja Zdrowia (1992). Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD 10.
• Turner, S.M., Beidel, D.C., Dancu, C.V., Stanley, M.A. (1989). An empirically derived inventory to measure social fears and anxiety: The Social Phobia and Anxiety Inventory. Psychological Assessment, I, 35-40. https://doi.org/10.1037/1040-3590.1.1.35
• Van de Vijver, F.J.R., Van Hemert, D.A. (2009) Variation in Raven's Progressive Matrices scores across time and place. Learning and Individual Differences, 19. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2008.10.006
• Watson, D., Freind, R. (1969). Measurement of social-evaluative anxiety. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33, 448-457. https://doi.org/10.1037/h0027806
• Weinshenker, N.J., Goldenberg, I., Rogers, M.P., Goisman, R.M., Warshaw, M.G., Fierman, E.J., Vasile, R.G., Keller, M.B. (1996). Profile of a large sample of patients with social phobia: comparison between generalized and specific social phobia. National Library of Medicine. Depress Anxiety 1996-1997; 4(5), 209-16. https://doi.org/10.1002/(SICI)1520-6394(1996)4:5<209::AID-DA1>3.0.CO;2-8
• Wicherts, J.M., Dolan, C.V., Hessen, D.J., Oosterveld, P., van Baal, G.C.M., Boomsma, D.I., Span, M.M. (2004). Are intelligence tests measurement invariant over time? Investigating the nature of the Flynn effect. Intelligence, 32, 509-537. https://doi.org/10.1016/j.intell.2004.07.002

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.29316/rs/141886