Podejście instytucjonalne w geografii ekonomicznej i badaniach regionalnych

• Autorzy: Krzysztof Stachowiak

Warianty tytułu

Institutional Approach in Economic Geography and Regional Studies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu omówiono podstawowe problemy badawcze instytucjonalnej geografii ekonomicznej, m.in. rolę instytucji w rozwoju gospodarczym, ewolucję gospodarki, rolę innowacji technologicznych w rozwoju regionalnym i lokalnym. Przedstawiono koncepcje teoretyczne instytucjonalnej geografii ekonomicznej oraz sposoby ujmowania regionu w geograficznej analizie instytucjonalnej.

EN

The aim of the article is to characterise an institutional approach in economic geography and its role in regional studies. An overview is given of the research problems and theoretical conceptions of this stream of economic geography with its emphasis on the role of broadly understood institutions in economic development, especially in a regional approach. Institutional analysis in economic geography rests on three basic conceptions of embeddedness, evolution, and diversity. This implies the assumption that economies are socially determined, have a history that affects their present development, and display regional differences. This is a breach from the universality of many theoretical approaches, specifically the neoclassical theory, since emphasis is put here on differences between the given spatial units. In economic geography, institutional thought is believed to offer a better insight into economic life at a level intermediate between the local and the global, i.e. the regional one. This holds especially for factors determining the success of an economy, pathways of its development, and growth potential. Thus, institutional analysis in economic geography implies a regional approach. It offers room for such an extension of regional studies in which both the global and local contexts are taken into consideration as well as the evolution of a region, the role of institutional factors and regional differences among them, and networks of relations underlying regional systems.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Geografia ekonomiczna; Instytucjonalizm; Analiza instytucjonalna; Geografia regionalna

EN

Economic geography; Institutionalism; Institutional analysis; Regional geography

• Czasopismo: Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 237
• Strony: 104--128

Twórcy

autor

Krzysztof Stachowiak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Abo T. (red.), 1994, Hybrid Factory: the Japanese Production System in the United States. Oxford University Press, New York.
• Acemoglu D., Johnson S., Robinson J. A., 2002, Reversal of Fortune: Geography and Institutions in the Making of the Modern World Income Distribution. Quarterly Journal of Economics, 117, 4, s. 1231-1294.
• Amin A., 2001, Moving on: Institutionalism in Economic Geography. Environment and Planning A, 33,7, s. 1237-1241.
• Amin A., Thrift N., 2007, Cultural-economy and Cities. Progress in Human Geography, 31,2, s. 143-161.
• Balcerowicz L., 1997, Socjalizm, kapitalizm, transformacja. Szkice z przełomu epok. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Bathelt H., Gluckler J., 2003, Toward a Relational Economic Geography. Journal of Economic Geography, 3, 2, s. 117-144.
• Chojnicki Z., 1996a, Geografia społeczno-ekonomiczna wobec transformacji systemowej w Polsce. Przegląd Geograficzny, 68, 1-2, s. 19-29.
• Chojnicki Z., 1996b, Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] Podstawy regionalizacji geograficznej, T. Czyż (red.). Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, s. 7-43.
• Chojnicki Z., 1999, Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• Chołaj H., 1998, Transformacja systemowa w Polsce. Szkice teoretyczne. Wyd. UMCS, Lublin.
• Cooke P., 2002, Knowledge Economies. Clusters, Learning and Coopeartive Advantage. Routlege, London, New York.
• Dicken P., Forsgren M., Malmberg A., 1994, The Local Embeddedness of Transnational Corporations, [w:] Globalization, Institutions and Regional Development in Europe, A. Amin, N. Thrift (red.). Oxford University Press, Oxford, s. 23-45.
• Domański B,, 1997, Geografia przedsiębiorstw - niedoceniany nurt badań w polskiej geografii ekonomicznej, [w:] Geografia - Człowiek - Gospodarka. Profesorowi Bronisławowi Kortusowi w 70. rocznicę urodzin. Instytut Geografii UJ, Kraków, s. 101-112.
• Domański B., 2000, The Impact of Spatial and Social Qualities on the Reproduction of Local Economic Success: the Case of the Path Dependent Development of Gliwice, [w:] Studies in Local and Regional Development, B. Domański (red.). Prace Geograficzne, 106, Instytut Geografii UJ, Kraków, s. 35-53.
• Domański B., 2001, Deformacje metodologiczne i ideologiczne w badaniach przekształceń przestrzeni gospodarczej Europy Środkowej i Wschodniej, [w:] Koncepcje teoretyczne i metody badań geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej, H. Rogacki (red.). Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, s. 197-206.
• Domański B., 2003a, Economic Trajectory, Path Dependency and Strategic Intervention in an Old Industrial Region: the Case of Upper Silesia, [w:] Recent Advances in Urban and Regional Studies, R. Domański (red.). Studia Regionalia KPZKPAN, Vol. 12, Warszawa, s. 133-153.
• Domański B., 2003b Transnational Corporations in Polish Manufacturing: Their Embeddedness and Impact on Poland's Role in the European Economy, [w:] Europe in the Perspective of Global Change, A. Kukliński, B. Skuza (red.). The Polish Association for the Club of Rome, Oficyna Wyd. Rewasz, Warszawa, s. 315- 322.
• Domański B., 2004a, Local and Regional Embeddedness of Foreign Industrial Investors in Poland, [w:] Effectiveness, Geographical Space, Quality of Life, M. Paszkowski (red.). Prace Geograficzne, 114, IGiGP UJ, Kraków, s. 37-54.
• Domański B., 2004b, Nowe idee w światowej geografii społeczno-ekonomicznej, [w:] Geografia wobec problemów teraźniejszości i przyszłości, Z. Chojnicki (red.). Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, s. 169-190.
• Domański B., 2005, Korporacje ponadnarodowe a miejsce (region), [w:] Koncepcje teoretyczne badań przestrzenno-ekonomicznych, T. Czyż, H, Rogacki (red.). Biuletyn KPZK PAN, z. 219, Warszawa, s. 130-145.
• Domański R., 1998, Instytucjonalny kierunek badania miast, [w:]. Podstawy gospodarczej polityki miasta. Studium Poznania, Część /, R. Domański (red.). Biuletyn KPZK PAN, z. 181, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, s. 305-311.
• Eggertsson T., 1990, Economic Behavior and Institutions. Cambridge University Press,, New York.
• Gardocka A., 2005, Kultura ekonomiczna jako instytucja, [w:] Teoretyczne aspekty gospodarowania. D. Kopycińska (red.). Katedra Mikroekonomii US, Szczecin, s.229-240.
• Gertler M. S., Wolfe D. A. (red.), 2002, Innovation and Social Learning: Institutional Adaptation in an Era of Technological Change. Palgrave Macmillan, Basing-stoke.
• Gordon I. R., McCann P., 2005, Innovation, Agglomeration, and Regional Development. Journal of Economic Geography, 5, s. 523-543.
• Grabber G., 1994, The Disembedded Regional Economy: the Transformation of East German Industrial Complexes into Western Enclaves, [w:] Globalization..., op. cit., s. Ill-195.
• Granovetter M., 1985, Economic Action and Social Structure: the Problem of Embeddedness. American Journal of Sociology, 91, 3, s. 481-510.
• Grzeszczak J., 1999, Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej. Prace' Geograficzne, 173, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Gwosdz K., 2003, Pozytywne i negatywne ścieżki (Virtuous and Vicious Paths) -próba zastosowania teorii zależności od ścieżek (Paths Dependency) do wybranych miast konurbacji górnośląskiej, [w:] Wymiar i współczesne interpretacje regionu, I. Sagan, M. Czepczyński (red.). Uniwersytet Gdański, Bogucki Wyd. Naukowe, Gdańsk-Poznań, s. 227-236.
• Gwosdz K., 2004, Koncepcja zależności od ścieżki (Path Dependence) w geografii społeczno-ekonomicznej. Przegląd Geograficzny, 76, 4, s. 433-456.
• Hansen G. H., 2008, The Far Side of International Business: Local Initiatives in the Global Workshop. Journal of Economic Geography, 8, 1, s. 1-19.
• Hausner J., Kudłacz T., Szlachta J., 1995, Instytucjonalne warunki restrukturyzacji regionalnej Polski. Studia KPZK PAN, t. 103, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Hausner I., Kudłacz T., Szlachta J., 1997, Instytucjonalne przesłanki rozwoje regionalnego Polski. Synteza wyników badań terenowych. Studia KPZK PAN, t.106, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Hayter R., 1997, The Dynamics of Industrial Location: the Factory, the Firm, and the Production System. Wiley, Chichester.
• Hayter R., 2004, Economic Geography as Dissenting Institutionalism: the Embeddedness, Evolution and Differentiation of Regions. Geografiska Annaler Series B: Human Geography, 86, 2, s. 95-115.
• Hayter R., 2005, Regions as Institutions, Inter-regional Firms and New Economic Spaces, [w:] New Economic Spaces: New Economic Geographies. R. Le Heron, J. W. Harrington (red.). Ashgate, Aldershot, s. 192-205.
• Heliste P., Kosonen R., Mashkina O., 2005, Bridging the Cultural Gap: Comparison of Finnish-Russian Business Norms, [w:] Wider Europe, K. Liufato, Z. Vinze (red.). Jubilee Publication in honor of Urpo Kivikari, Pan-Europe Institute, Turku, s. 255-280.
• Henisz W., 2000, The Institutional Environment for Multinational Investment. Journal of Law, Economics and Organization, 16, 2, s. 334-364.
• Hess M., 2004, 'Spatial' Relationships? Towards a Reconceptualization of Embeddedness. Progress in Human Geography, 28,2, s. 165-186.
• HolménH., 1995, What's New and what's Regional in the 'New Regional Geography'? Geografiska Annaler Series B: Human Geography, 77, 1, s. 47-63.
• Howitt R., 2002, Scale and the Other: Levinas and Geography. Geoforum, 33, 3, s. 299- 313.
• Hryniewicz J. T., 2004, Polityczny i kulturowy kontekst rozwoju gospodarczego. Wyd. Naukowe "Scholar", Warszawa.
• Itagaki H. (red.), 1997, The Japanese Production System: Hybrid Factories in East Asia. Macmillan, Basingstoke.
• Jones M., MacLeod G., 2001, Renewing the Geography of Regions. Environment and Planning D, 19, 6, s. 669-695.
• Kenney M., von Burg U., 2000, Institutions and Economies: Creating Silicon Valley, [w:] Understanding Silicon Valley: the Anatomy of an Entrepreneurial Region, M. Keeney (red.). Stanford University Press, Stanford, s. 218-240.
• Kosonen R., Salmi A. (red.), 1999, Institutions and Post-socialist Transition. Helsinki School of Economics and Business Administration, Helsinki.
• Krâtke S., 1999, A Regulationist Approach to Regional Studies. Environment and Planning A, 31,4, s. 683-704.
• Lambooy J. G., 1992, Global Markets and Urban Economies: a New Paradox? Concepts and Methods in Geography, 4, s. 55-76.
• Lash S., Urry J., 1994, Economies of Signs and Space, Sage, London.
• Lewis N., Moran W., Perrier-Comet P., Barker j., 2002, Territoriality, Enterprise and Réglementation in Industry Governance. Progress in Human Geography, 26, 4, s. 433-462.
• MacKinnon D., Cumbers A., Chapman K., 2002, Learning, Innovation and Regional Development: a Critical Appraisal of Recent Debates. Progress in Human Geography, 26, 3, s. 293-311.
• MacLeod G., 1998, In what Sense a Region? Place Hybridity, Symbolic Shape, and Institutional Formation in (Post-) Modern Scotland. Political Geography, 17, 7, s. 833-863.
• Mair A., 1994, Honda's Global Local Corporation. St. Martin's Press, New York.
• Martin R., 2000, Institutional Approaches in Economic Geography, [w:] A Companion to Economic Geography, E, Sheppard, T. J. Barnes (red.). Blackwell, Oxford, s. 77-94.
• Martin R., Sunley P., 2006, Path Dependence and Regional Economic Evolution. Journal of Economic Geography, 6, 4, s, 395-437.
• Meissner j., 1998, Ocena istniejącego układu instytucjonalnego pod wzglądem zakresu i stopnia jego oddziaływania na podmioty prawne i fizyczne działające w gospodarce miasta, [w.] Podstawy gospodarczej... op. cit., s. 313-334.
• Meissner J., 1999, Nowe rozwiązania instytucjonalne sprzyjające dynamizowaniu i wzrostowi efektywności gospodarki Poznania, [w:] Podstawy gospodarczej polityki miasta. Studium Poznania. Część II, R. Domański (red.). Biuletyn KPZK PAN, z. 187, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, s. 217-240.
• Meyer K. E., 2001, Institutions, Transaction Costs, and Entry Mode Choice in Eastern Europe. Journal of International Business Studies, 32, 2, s. 357.
• Morgan K., 1997, The Learning Region: Institutions, Innovation and Regional Renewal. Regional Studies, 31, 5, s. 491-503.
• North D. C., 1990, Institutions, Institutional Change and Economic Performance. Cambridge University Press, New York.
• North D. C, 1997, The New Institutional Economics and Its Contribution to Improving Our Understanding of the Transition Problem. WIDER Annual Lectures, i, World Institute for Development Economics Research, United Nations University, Helsinki.
• Ginas P., 1998, The Embedded Firm? Prelude for a Revived Geography of Enterprises. Acta Universitatis Oeconomicae Helsingiensis, A-143, Helsinki School of Economics and Business Administration, Helsinki.
• Paasi A., 1986, The Institutionalization of Regions: a Theoretical Framework for Understanding the Emergence of Regions and the Constitution of Regional Identity, Fennia, 164, 1, s. 105-146.
• Paasi A., 1991, Deconstructing Regions: Notes on the Scales of Spatial Life. Environment and Planning A, 23,2, s. 239-256.
• Paasi A., 1996, Territories, Boundaries and Consciousness: the Changing Geographies; of the Finnish-Russian Border. Wiley, Chichester.
• Paasi A., 2004, Place and Region: Looking through the Prism of Scale. Progress in Hu-man Geography, 28,4, s. 536-546.
• Parto S., 2005, Economic Activity and Institutions: Taking Stock. Journal of Economic Issues, 39, 1, s. 21-52.
• Pejovich 5., 2003, Understanding the Transaction Costs of Transition: It's the Culture, Stupid. The Review of Austrian Economics, 16, 4, s. 347-361.
• Polanyi K,, 1944, 2. wyd. ang. 2001, The Great Transformation. Beacon Press, Boston.
• Pred A., 1984, Place as Historically Contingent Process: Structuration and the Time- geography of Becoming Places. Armais of the Association of American Geographers, 74, 2, s. 279-297.
• Randlesome C, Brierley W., Gordon €., Bruton K., King P., 1993, Business Cultures in Europe. Butterworth-Heinemann, Oxford.
• Sagan I., 2003, Geografia regionalna a przemiany metodologii badań społecznych, [w:] Wymiar i współczesne interpretacje..., op. cit., s. 43-54.
• Scott A. J., 1997, The Cultural Economy of Cities. International Journal of Urban and Regional Research, 21,2, s. 323-339.
• Scott A. J., 2000, Economic Geography: the Great Half-century. Cambridge Journal of Economics, 24, 4, s. 483-504.
• Scott W. R., 2001, Institutions and Organizations. Sage, Thousand Oaks.
• Stachowiak K., 2007, Instytucjonalne uwarunkowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• Stankiewicz W,. 2004. Ekonomika instytucjonalna. Narodziny i rozwój. Wyd. Biura Badań Strategicznych Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu, Administracji i Technik Komputerowych, Warszawa.
• Storper M., 1997, The Regional World: Territorial Development in a Global Economy. The Guilford Press, New York.
• Storper M., Scott A. j., 1995, The Wealth of Regions: Market Forces and Policy Imperatives in Local and Global Context. Futures, 27, 5, s. 505-526.
• Stryjakiewicz T., 1994, Próba analizy i oceny procesów transformacji przemysłu w Polsce w świetle postfordowskiego modelu elastycznej produkcji i teorii regulacji, [w:] Zachowania przestrzenne przemysłu w zmieniających się warunkach gospodarowania, Z. Zioło (red.). Komisja Geografii Przemysłu PTG w Warszawie, Kraków-Warszawa, s. 48-66.
• Stryjakiewicz T., 1998, Problemy geografii ekonomicznej w Polsce w okresie transformacji, [w:] Przemiany społeczno-gospodarcze Polski lat dziewięćdziesiątych, J. J. Parysek, H. Rogacki (red.). Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, s. 25-45.
• Stryjakiewicz T., 1999, Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji. Seria Geografia, 61, Wyd. Naukowe U AM, Poznań.
• Stryjakiewicz T., 2001a, Koncepcja usieciowienia (Networking) w badaniach przestrzenno-ekonomicznych, [w:] Koncepcje teoretyczne..., op. cit., s. 37-47.
• Stryjakiewicz T., 2001b, Orientacje teoretyczno-metodologiczne w geografii przemysłu a transformacja gospodarki, [w:] Problemy przemian struktur przemysłowych w procesie wdrażania reguł gospodarki rynkowej, Z. Zioło (red.). Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG, 3, Wyd. Oświatowe FOSZE, Warszawa-Kraków- Rzeszów, s, 13-27.
• Stryjakiewicz T., 2002, Paths of Industrial Transformation in Poland and the Role of: Knowledge-based Industries, [w:] Knowledge, Industry and Environment. Institutions and Innovation in Territorial Perspective, R. Hayter, R. Le Heron (red.). Ashgate, Aldershot, s. 289-311.
• Stryjakiewicz T. (red.), 2004, Wpływ inwestorów zagranicznych na rozwój regionalny: i lokalny na przykładzie GlaxoSmithKline Pharmaceuticals S.A. w Poznaniu. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• Stryjakiewicz T., 2007, Orientacja instytucjonalna w geografii ekonomicznej i jej znaczenie w analizie procesów transformacji struktur przestrzennych, [w:] Procesy transformacji społeczno-ekonomicznych i przyrodniczych struktur przestrzennych. J. Lach, M. Borowiec, T. Rachwał (red.). Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków, s. 107-118.
• Sydow J., Staber U., 2002, The Institutional Embeddedness of Project Networks: the Case of Content Production in German Television. Regional Studies, 36, 3, s. 215-227.
• Tooke J., 2000, Institutional Power-geometries: Enduring and Shifting Work Relations in Cleansing Depots. Geoforum, 31,4, s. 567-574.
• Weber M., 1922, wyd. pol. 2002, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• World Economic Outlook, 2003, International Monetary Fund, Washington.
• Wróbel A., 1965, Pojęcie regionu ekonomicznego a teoria geografii. Prace Geograficzne IG PAN, 48, Warszawa.
• Yeung H. W., 2000. Organizing 'the Firm' in Industrial Geography I: Networks, institutions and Regional Development. Progress in Human Geography, 24, 2, s. 301-315.
• Yeung H. W., 2001, Regulating 'the Firm' and Sociocultural Practices in Industrial Geography II. Progress in Human Geography, 25, 2, s. 293-302.
• Young O. R., 1994, International Governance: Protecting the Environment in a Stateless Society. Cornell University Press, Ithaca.
• Young O. R., 2002, The Institutional Dimensions of Environmental Change: Fit, Interplay, and Scale. Cambridge, MIT Press.