Reformy sądownictwa administracyjnego na Litwie

• Autorzy: Jurgita Paužaitė-Kulvinskienė

Warianty tytułu

The Administrative Judiciary Reforms in Lithuania

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opracowanie dotyczy reform sądownictwa administracyjnego na Litwie, począwszy od okresu międzywojennego i znaczenia w tym okresie myśli prof. Mykolasa Römerisa, po czasy współczesne. Litewski model ochrony prawnej przed działaniami administracji publicznej opiera się na art. 111 ust. 2 litewskiej konstytucji, który przewiduje możliwość powołania sądów wyspecjalizowanych do rozpatrywania spraw administracyjnych. Od 2001 r. sądownictwo to jest dwuinstancyjne: składa się z okręgowych sądów administracyjnych jako sądów pierwszej instancji i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jest ono elementem systemu sądownictwa, ale jest oddzielone od sądownictwa powszechnego i konstytucyjnego.Litewskie sądownictwo administracyjne uchodzi obecnie za bardzo nowoczesne, uwzględniające postępowe tendencje europejskie. Jego cechą charakterystyczną są m.in. rozbudowane formy alternatywnego załatwiania sporów publicznoprawnych, takie jak postępowania przedsądowe, ugoda, czy mediacja. Ustawodawca litewski nie ustaje jednak w wysiłkach jego dalszej modernizacji. Przedmiotem aktualnej dyskusji jest reforma postępowania odwoławczego, zakładająca zwiększenie efektywności tego postępowania poprzez wprowadzenie mechanizmu filtrowania skarg wnoszonych do sądu drugiej instancji.(abstrakt oryginalny)

EN

The study concerns the reforms of the administrative judiciary in Lithuania, starting from the interwar period, and the importance of prof. Mykolas Römeris, to modern times. The Lithuanian model of legal protection against actions of public administration is based on Art. 111 sec. 2 of the Lithuanian Constitution, which provides for the possibility of establishing specialized courts to hear administrative cases. Since 2001, this judiciary has two instances: it consists of district administrative courts as courts of first instance and the Supreme Administrative Court. It is part of the judicial system but is separate from the common and constitutional courts.The Lithuanian administrative judiciary is now considered to be very modern, taking into account progressive European trends. Its characteristic feature are, among others extensive forms of alternative settlement of public law disputes, such as pre-trial proceedings, settlement or mediation. The Lithuanian legislator, however, continues efforts to modernize it further. The subject of the current discussion is the reform of the appeal procedure, assuming an increase in the effectiveness of this procedure by introducing a filtering mechanism for complaints brought to the court of second instance.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sąd administracyjny; Sądownictwo; Reforma sądownictwa

EN

Administrative court; Judicature; Judicial reform

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 98 Reformy sądownictwa administracyjnego w państwach młodej demokracji
• Strony: 121--138

Twórcy

autor

Jurgita Paužaitė-Kulvinskienė

• Uniwersytet Wileński

Bibliografia

• Ambrasaite, Goda, 2006a. "Apeliacija administraciniame procese: teisės kreiptis į Lietuvos vyriausiąjį administracinį teismą ribojimo galimybės". Jurisprudencija 6(84): 41-47.
• Ambrasaite, Goda, 2006b. "Apeliacija Lietuvos administraciniame procese: pagrindinės reformos kryptys". Jurisprudencija 4(82): 13-20.
• Andruškevičius, Arvydas. 2010. "Profesoriaus Mykolo Romerio de lege ferenda nuostatos administracinio teismo klausimu ir jų atspindys dabartinėje Lietuvos teisėje". Jurisprudencija 3(121): 25-37.
• Butkevičius, Lauras. Egidijus Kūris. 2012. "Administraciniai teismai". W Lietuvos teisinės institucijos: Vilniaus universiteto vadovėlis. Red. Egidijus Kūris. 125-146. Vilnius: Registrų centras.
• Deviatnikovaitė, Ieva. 2018. "Administracinio teismo įstatymo projektai tarpukario Lietuvoje". Teisė 109: 27-49.
• Deviatnikovaitė, Ieva. 2021. Administracinė teisė. Bendroji dalis. Vilnius: MRU leidykla.
• Deviatnikovaitė, Ieva. 2021. "Reikalavimai pretendentams į administracinių teismų teisėjus ir pretendentų atrankos aspektai". Teisė 1180: 90-110.
• Grigonytė, Irma. 1999. "Ar reikia Lietuvai administracinių teismų?" Justitia 2: 23-24.
• Jusupov, Vitaliy Andreyevich. 1985. Teoriya administrativnogo prava. Moskva: Juridicheskaya literatura.
• literatura. Krawczyk, Agnieszka. Red. 2022. Reformen der Verwaltungsgerichtsbarkeit in den Ländern der jungen Demokratie. Warszawa: C.H.Beck.
• Kuconis, Pranas. Vytautas Nekrošius. 2000. Teisėsaugos institucijos. Vilnius: Justitia.
• Lapinskas, Kęstutis. 2000. "Römeris ir administracinė justicija Lietuvoje". W Mykolas Römeris ir šiandiena. Red. Mindaugas Maksimaitis. 27-37. Vilnius: Lietuvos teisės universitetas.
• Lapinskas, Kęstutis. Pranas Petkevičius. 1980. Tarybinė administracinė teisė. Vilnius: Mintis.
• Maksimaitis, Mindaugas. 2001. Lietuvos teisės šaltiniai 1918-1940 metais. Vilnius: Justitia.
• OECD. SIGMA. 2002. Lithuania. Public service and the administrative framework assessment, http://www.sigmaweb.orgldataoecdl41l46/54988175.pdf [dostęp: 13.12.2021].
• Paužaitė-Kulvinskienė, Jurgita. 2004. Administracinės justicijos ypatumai Lietuvoje. Doktorarbeit. Vilnius: Vilniaus universitetas.
• Paužaitė-Kulvinskienė, Jurgita. 2005. Administracinė justicija: teorija ir praktika. Vilnius: Justitia.
• Paužaitė-Kulvinskienė, Jurgita. 2016. "Administracinio proceso modelio paieškos Lietuvos teisėje". W Ketvirtis amžiaus tiriant ir reformuojant Lietuvos teisės sistemą. Red. Jurgita Paužaitė- Kulvinskienė, Petras Ragauskas. Vilnius: Akademinė knyga.
• Pranevičienė, Birutė. 2002. Kvaziteismai administracijos veiksmų teisėtumo kontrolės ir administracinių ginčų nagrinėjimo sistemoje. Daktaro disertacijos santrauka. Vilnius: Vilniaus universitetas.
• Römeris, Mykolas. 1928. Administracinis teismas. T. 4. Kn. 2. Kaunas: Lietuvos Universiteto Teisių fakulteto darbai.
• Römeris, Mykolas. 1929. "Valstybės Taryba". Teisė 16: 23-36.
• Römeris, Mykolas. 1940. "Administracinio teismo įstatymo projektas". Židinys 5-6: 561-576.
• Römeris, Mykolas. 1994. Konstitucinės ir teismo teisės pasieniuose. Vilnius: Pozicija.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/0208-6069.98.08